Dünkü yazımızda Türk kooperatifçiliğine üretici yaklaşımın ve genel sorunları ele almıştık.
Bugün ise Türklerin kooperatifçiliğe genel yaklaşımını önce tarihi düzede ele alacağız.
Türk kooperatifçiliğinin mevcut olumsuz durumunda Türklerin kollektif çalışmaya yatkın olmamaları mı yatmaktadır?
Önce olaya tarih içinde sosyolojik olgulardan hareketle ele aldığımızda devlet kurmakta “usta” olan Türkler, yardımlaşma, iş birliği, sevinç ve üzüntü için bir araya gelme gibi faaliyetlerde gayet özverili ve başarılıdırlar.
Devletleşen Türk toplulukları işbirliği faaliyetlerini kurumsal yapılara dönüştürmüşlerdir.Bunun en bariz örneği ahi birlikleridir ve 13. yüzyıldan itibaren bugünkü modern kooperatifçiliğin ana özelliği olan karşılıklı yardımlaşma ve dayanışma gibi birçok faaliyetleriyle kendilerini göstermişlerdir.
19 yüzyılda, 1863 yılında Mithat Paşanın öncülük ederek ezilen çiftçileri korumak amacı ile kurulan memleket sandıkları ile (Tarım Kooperatifi) kooperatif uygulaması başlamıştır. Memleket sandıkları ahilik teşkilatına benzer çalışma şekline sahip olmakla birlikte, 1888 yılında daha kurumsal bir yapı haline gelerek bu ve benzeri sandıkların bir araya gelmesi ile birlikte Ziraat Bankasına dönüştürülmüştür.
Atatürk’ün kooperatifçilikle ilgili çalışmaları ayrı bir yazı konusu olup,gerçekte Türk toplumu kooperatifçiliğe yatkındır .
Atılması gereken üreticinin kooperatife bakış açısının olumluya çevrilmesidir.Bunun için de kooperatifçilik mevzuatı yeni baştan ele alınmalı,kooparatiflere devletin yaklaşımı değişmeli ve kooperatifleri rehabilitasyonuna başlanmalıdır.
Bunların dışında aşağıdaki çözümler hayata geçirilmelidir:
• Türk kooperatifçiliğinin gelişmesi için “Kooperatifler Bakanlığı” kurulmalıdır.
• Kooperatifçilik mevzuatı yeni baştan ele alınmalıdır.
• Yeni kooperatifler yasasında;
Kooperatiflerin rehabilitasyonu,
Her ilçede tek üretici kooperatifi, aynı alanda faaliyet gösteren kooperatifler birleştirilmelidir,
Kooperatiflerin tarım ürünü ve gıda pazarlaması aktörlerine karşı rekabet gücünün korunması için Türk Ticaret Kanununda ve Tarım Orman Bakanlığı destekleme sisteminde kooperatifler lehine pozitif mevzuat düzenlemesi yapılması,
Kooperatif ortaklarının kooperatifle yaptıkları tarım ürünü satışlarına özel destekleme yapılması,
Kooperatif yöneticilerinde aranan şartların düzenlenmesi,
Kooperatiflerin finansa erişimlerinin kolaylaştırılması,
Kooperatiflerin birincil tarım faaliyetlerinin Kırsal kalkınma, İPARD ve Kalkınma ajanslarından gerekli desteklemeleri alabilmeleri, gerçekleştirilmelidir.
ÖNEMLİ NOT: Bu sayfalarda yayınlanan okur yorumları okuyucuların kendilerine ait görüşlerdir.