Yapılan araştırmalarda 2022 yılında Türk çiftçisinin “ürettikleri bitkisel ürünler”in sadece isimleri sorulduğunda 100 farklı ürün ismi bildirilmiştir.
Bu soruda ürün sayısı sınırlanmadan çiftçiler tüm ürünleri bildirmeleri için motive edilmektedir, böylece sahadaki farklı ürün sayısı ve çeşitliliği gözlenebilmektedir.
2021’de aynı sayının 98 olması sahadaki ürün çeşitliliğinde kayda değer bir değişikliğin olmadığını göstermektedir. Fakat çiftçi başına aynı yıl içerisinde üretilen farklı bitkisel ürün sayısı 2021’de 2,92 ölçülürken, bu yıl 3,18’e yükselmiştir.
Aynı sayının 2020’de 3,28 ölçülmesi, pandemiyi takip eden 2021 yılında çiftçinin ürün sayısını önce azaltıp 2022’de tekrar artırması gibi okunabilecektir. Yine de sayının henüz 2020 seviyesine gelmediği not edilmelidir.
Hatırlanacağı üzere, pandemi 2020 Mart ayında ilan edilmiş, nisan ve mayıs ayları boyunca sokağa çıkma yasakları uygulanmıştır. Çiftçiler ise üretim kararlarını çoğunlukla bir önceki yılın son çeyreğinde yapmakta ve bahar mevsiminden önce hazırlıklarını ve hatta bazı ürünlerde ekilişlerini bitirmektedir. Dolayısıyla pandemi kısıtlamalarının tedarik ve pazarlama zincirlerinde yarattığı bazı sorunların (örn. nakliye zorlukları, semt pazarlarının kapatılması vb.) yaşandığı 2020 bahar mevsimi ne üretileceğine karar verilebilmesi için yeterince geç bir döneme rastgelmiştir.
Bunu takip eden 2021 yılında ise pandemiyle ilgili risklerin sona ermediğini gören çiftçinin pazarlamasını “riskli” gördüğü ürünlerden kaçınmış olması yüksek olasılığa sahiptir. Nitekim, bu tür bulgu ve tespitler KKB’nin 2020 yılında yayımladığı koronavirüs raporu ve 2021 yılı saha araştırması raporunda da dile getirilmiştir. Aradan geçen üç yılın ardından, 2022’de artan “çiftçi başına ürün çeşidi” sayısı önceki bulguların bir çeşit “sağlaması” gibi okunmuştur. P
andemiye bağlı tedarik zinciri problemlerinin neredeyse tamamen giderildiğini gören çiftçi, ürün tercihleri açısından 2022 yılında eski normaline dönüş yapmış gözükmektedir. Bu tespiti doğrulayacak ilave bulgular raporun ilerleyen kısımlarında yeri geldikçe okuyuculara hatırlatılacaktır.
Aynı çiftçilere, bu kez “son 3 yıl içinde” kaç farklı ürün yetiştirdikleri sorulduğunda, sayı 3’ten 4’e çıkmaktadır. Önceki araştırmalarda da küçük farklara rağmen aynı sayının (4) bulunmuş olması, Türkiye’de çiftçilerin ortalama 3-4 farklı ürünü münavebe (rotasyon) ile farklı parsellerde ektiğini bizler hatırlatmaktadır. Çiftçiler tarafından yetiştirilen ilk 20 ürün aşağıdaki gibi oluşmuştur.
İlk 20 ürünün sıralaması geçmiş yıllarla neredeyse aynıdır. Buğday (%49), arpa (%33) ve mısır (%31) her zaman olduğu gibi ilk 3 sırayı paylaşmıştır. Yine geçmiş yıllardaki gibi bu yıl da sebzelerde domates, meyvelerde ise üzüm ilk sırayı almıştır. 2021’de ilk 20’de bulunan kabak ve fiğ bu yıl listeden çıkmış, yerine kayısı ve patates girmiştir. Kaynak:KKB,Türkiye Tarımsal Görünüm Saha Araştırması.
ÖNEMLİ NOT: Bu sayfalarda yayınlanan okur yorumları okuyucuların kendilerine ait görüşlerdir.