Yaz tatilinin yaklaşmasıyla son zamanlarda anaokulundan birinci sınıfa geçecek ailelerle sıkça konuştuğumuz bir konuyu ele almak istedim bu ay. Anaokulunda çocuğu olan birçok ebeveyn “Çocuğum ilkokula hazır mı? Hazır değilse ne gibi yollar izlemeliyim?” gibi sorulara yanıt aramaktadır. Çocukların ilkokula sağlıklı bir geçiş yapabilmesi için sadece okul öncesi eğitimi alması yeterli olmayabilir. Çünkü ilkokula hazırlık, çocuğun devam eden akademik hayatını etkileyen ve birçok değişimi içeren önemli bir süreçtir. İlkokula hazır olma sürecinde ise ölçüt olarak karşımıza okul olgunluğu kavramı çıkmaktadır. Okul olgunluğu, çocuğun fiziksel, zihinsel, duygusal ve sosyal anlamda ilkokulun gerekliliklerini karşılamaya hazır olmasıdır. Hazır bulunuşluktan kastedilen okula başlamak için çocukların duygusal ve akademik olgunluğa erişmesidir.
İlkokula başlama yaşı
MEB’in 2025-2026 Eğitim Öğretim yılı uygulamasına göre;
2025’in Eylül ayında takvim yaşı 72 ay ve üzeri olan (2019 Eylül ve öncesi doğan) çocukların ilkokula başlaması zorunludur.
2025 Eylül ayında 71-70 ve 69 aylık olacak (2019 Ekim, Kasım, Aralık doğumlu olan) çocukların da ilkokula başlaması gerekmektedir ancak veli dilekçesiyle anaokuluna devam etme hakları vardır.
2025 Eylül ayında 68-67-66 aylık olacak (2020 Ocak, Şubat, Mart doğumlu olan) çocukların ilkokula başlama zorunluluğu yoktur ancak isterlerse veli dilekçesi ile ilkokula başlayabilirler.
Çocuğunuz ilkokula hazır mı?
Çocuğunuzun ilkokula hazır olma sürecinde sadece zihinsel değil aynı zamanda fiziksel, sosyal ve duygusal olarak hazır olması önemlidir. Bu bir bütün halinde görülmeyip, küçük yaşta ilkokula başlatılan çocuklar zorluk yaşayabilir. Çünkü çocuk okumayı öğrense bile fiziksel olarak kas gelişimini tamamlamadıysa yazı yazmakta zorluk yaşayabilir. Bunun dışında çocuk öz bakım becerilerini sağlayabilmeli, sosyal olgunluğa ulaşmış olmalı, dil gelişimi tamamlanmış olmalıdır.
Çocuğunuzun ilkokula hazır olup olmadığının değerlendirmesini, okulundaki anasınıfı öğretmeni, rehber öğretmeni görüşüyle ve bu alanda uzman kişilerin değerlendirmesiyle yapmalısınız. Uzman kişiler değerlendirme yaparken, Metropolitan Okul Olgunluğu Testi, Marmara İlkokula Hazır Oluş Ölçeği gibi ölçeklerden yararlanmakta çocuğu tüm gelişim alanlarında gözlemlemektedirler.Bazı durumlarda da çocuk psikiyatri uzmanından görüş alınmalıdır.
Çocuğunuzun İlkokula Hazırlık süreci nasıl olmalı?
Anaokulundan birinci sınıfa geçecek çocukları yaz tatilinde desteklemek, onların bu geçiş dönemini daha rahat ve başarılı bir şekilde atlatmalarına yardımcı olabilir. Öncelikle yapılmadıysa göz muayenesi mutlaka yapılmalıdır. Dil gelişimi değerlendirilmelidir. Çocuğunuzun hala çıkaramadığı sesler varsa, bazı kelimeler tam anlaşılmıyorsa mutlaka dil konuşma terapistinden değerlendirme alınıp çalışmalara başlanmalıdır.
Bunlara ek olarak ailelerin bu dönemde çocuklarına nasıl destek olabileceklerine dair öneriler:
1.Öz Bakım Becerilerini Geliştirme
●Bağımsızlık: Kendi başına tuvalete gitme, ellerini yıkama, giyinme, diş fırçalama, gibi bağımsızlık becerilerini teşvik edin. Ayrıca tuvalete gittiğinde kapıyı kapatma, kapı kapalıysa kapıyı çalma gibi davranışları da öğrenmesi çocuğa ilkokulda kolaylık sağlayacaktır.
●Sorumluluk: Küçük ev işlerinde sorumluluk almasını sağlayın. Örneğin, çantasını hazırlama,oyuncaklarını toplama, masayı hazırlama gibi.
2. Motor Becerileri Geliştirme
●İnce Motor Becerileri: Kesme, yapıştırma, boyama gibi aktivitelerle ince motor becerilerini destekleyin.
●Kaba Motor Becerileri: Koşma, zıplama, tırmanma gibi aktivitelerle kaba motor becerilerini geliştirin.
3. Sosyal ve Duygusal Becerileri Destekleme
●Arkadaşlık ve İşbirliği: Arkadaşlarıyla oyun oynamalarını ve sosyal becerilerini geliştirmelerini teşvik edin. Paylaşma, işbirliği ve sırayla oynama gibi becerileri öğrenmelerine yardımcı olun.
●Duygusal Zeka: Duygularını tanımalarına ve ifade etmelerine yardımcı olun. Örneğin, duyguları anlatan kutu oyunları oynayın, hikayeler okuyun ve duygular hakkında konuşun.
4. Okul Rutinlerine Alışma
●Günlük Rutinler: Okul rutinine benzer günlük rutinler oluşturun. Belirli bir saatte kalkmak, yemek yemek ve uyumak gibi.
●Okul Hakkında Konuşma: Okul hakkında olumlu ve bilgilendirici konuşmalar yapın. Okulda neler yapacaklarını, yeni arkadaşlar edineceklerini ve yeni şeyler öğreneceklerini anlatın. Fakat gereğinden fazla konuya yoğunlaşmamaya dikkat edin aksi halde bu durum çocukta kaygıya neden olabilir. Bu süreçte çocuğunuzun gideceği okulu önceden birlikte gezmek ve okul alışverişine birlikte çıkmak süreci olumlu etkileyecektir.
5. Okuma ve Yazma Becerilerini Geliştirme
●Okuma Alışkanlığı Kazandırma: Çocuklara uygun kitaplar okuyun ve birlikte kitap okumayı teşvik edin. Renkli ve resimli kitaplar ilgi çekici olabilir.
●Harf ve Kelime Oyunları: Harfleri ve kelimeleri tanımalarına yardımcı olacak eğlenceli oyunlar oynayın. Örneğin, rubik kutu oyunu, harf kartları veya kelime bulmacaları kullanabilirsiniz.
●Yazma Alıştırmaları: Basit yazma alıştırmaları yapın. İsimlerini yazmalarına, yazılarda hangi harflerin kullanıldığının farkına varmalarına yardımcı olun.
6.Matematik Becerilerini Destekleme
●Sayı Sayma ve Tanıma: Sayıları tanıma ve sayma becerilerini geliştirmek için günlük aktivitelerde sayıları kullanın. Örneğin, markette alışveriş yaparken sayıları saymak.
●Basit Matematik Oyunları: Toplama ve çıkarma gibi temel matematik işlemlerini oyunlarla öğretin. Örneğin, meyveleri sayarak toplama ve çıkarma işlemleri yapabilirsiniz.
●Eğitici Uygulamalar: Çocuklara uygun matematik uygulamaları ve oyunlar kullanarak matematik becerilerini geliştirin.
7. Eğlenceli ve Eğitici Aktiviteler
●Sanat ve El Sanatları: Boyama, kesme, yapıştırma gibi sanatsal aktivitelerle yaratıcılıklarını teşvik edin.
●Doğa Keşifleri: Doğada yürüyüşler yaparak doğayı keşfetmelerini sağlayın. Bitkileri, hayvanları ve çevreyi tanımalarına yardımcı olun.
●Bilim Deneyleri: Basit ve güvenli bilim deneyleri yaparak meraklarını ve öğrenme isteklerini artırın.
8. Teknoloji Kullanımı
●Eğitici Uygulamalar: Eğitici ve öğretici mobil uygulamalar ve dijital oyunlar kullanarak öğrenmeyi eğlenceli hale getirin.
●Ekran Süresi Yönetimi: Ekran süresini sınırlayın ve dengeli bir şekilde kullanmalarını sağlayın.
Bu öneriler, çocuklara anaokulundan ilkokula geçiş sürecinde kolaylık sağlayıp, süreci daha keyifli geçirmelerine yardımcı olur. Ailelerin çocuklarına bu dönemde vereceği destek, onların okul hayatına daha iyi adapte olmalarına yardımcı olur.
Sevgiyle ve Farkındalıkla kalın…
İyi Bayramlar
ÖNEMLİ NOT: Bu sayfalarda yayınlanan okur yorumları okuyucuların kendilerine ait görüşlerdir.