Dr. Banu Öztürk Ceyhan

Sağlıklı Yaşama Giden Yol: Mikrobiyota

15 Ekim 2021, Cuma

     

Doğduğumuz andan ölümümüze kadar geçen sürede mikrobiyotik açıdan gelişip değişiyoruz. Peki, vücudumuzda sayısı ve çeşitliliği giderek artan bu canlıların bize tam olarak faydası nedir? Yapılan araştırmalar spesifik hastalık durumlarında mikrobiyolojinin aktif rolünü kanıtlar niteliktedir.

Mikrobiyota Nedir?

Mikrobiyota, vücudun farklı bölümlerinde bulunan mikroorganizma topluluklarını ifade etmek için kullanılmaktadır. Bakteriler, virüsler ve bazı tek hücreli canlı oluşumlar bir araya gelerek mikrobiyotayı meydana getirir. Bu mikroorganizmalar insan vücudunun deri, ağız boşluğu, solunum sistemi, ürogenital ve gastrointestinal sistem gibi dış çevreye maruz kalan hemen hemen her yüzeyde bulunurlar.

İnsan ve mikrobiyotik genler zaman içerisinde beraber gelişmiş, metabolizmaları ve varlıklarını sürdürebilme özellikleri ayrılamaz şekilde birbirlerine karışmıştır. Vücudumuzda insan hücresinden yaklaşık olarak on kat fazla mikroorganizma bulunur. Bu mikrobiyal hücrelerin toplam ağırlığı ise sadece 200 gramdır. Mikroorganizmalar insan genomundan 150 kat fazla gen içermektedir. Bu derece genetik çeşitliliğin vücuttaki önemli ve çeşitli işlevlerde yer alan "organ" görevini görmesi çok da şaşırtıcı bir sonuç değildir.

Bağırsak mikrobiyotası ne demektir?

Vücudumuzdaki en yoğun mikrobiyotanın bulunduğu bölge olan bağırsaklar, çok sayıda ve çeşitlilikte mikroorganizma tarafından oluşturulmuş kompleks ve dinamik bir yapıdır. Burada bulunan bakteri sayısı ve çeşitliliği konusunda net bilgilere ulaşmak oldukça zor olsa da normal bağırsak mikrobiyatasının yaklaşık 200 yaygın bakteri türü ve 1.000’den fazla nadir görülen türden oluştuğu düşünülmektedir.

Bağırsak mikrobiyota gelişimi ne zaman başlar?

İnsanlar, mikrobiyolojik açıdan steril olarak dünyaya gelirler. Bu steril durum sabit kalmaz. Doğumdan sonra anneden gelen bakteriler ve çevre etkisiyle bebeğin bağırsak mikrobiyotası oluşmaya başlar.

Başlangıçta bebeklerin bağırsak mikrobiyotasında bifidobakteriler baskın olarak bulunurken birçok etmene maruz kalmasının ardından daha karmaşık bir yetişkin

mikrobiyotasına doğru ilerleme olur. Birey 4 yaşına geldiğinde bağırsak mikrobiyotası tamamen olgunlaşmış olur. Ancak değişim hızla devam eder. Ergenlik döneminde maksimum çeşitliliğe ulaşılır.

Mikrobiyota kişiye özgü, kişinin yaşamı boyunca değişen bir oluşumdur. Ancak çalışmalar çeşitlilik ve sayı olarak anne sütü alabilen çocukların çok daha şanslı olduğunu göstermektedir.

Mikrobiyota nelerden etkilenir?

• Çevresel faktörler

• Beslenme

• İlaç alımı

• Probiyotik-Prebiyotik kullanımı

• Stres durumu

• Radyasyon

bağırsak mikrobiyotasının sürekli değişmesine neden olur. Özellikle beslenme alışkanlıkları gastrointestinal sistemdeki mikrobiyotayı etkileyen en önemli faktördür.

Günlük diyet ve çevre değişiklikleri ile mikrobiyotada geçici değişiklikler gözlenebildiği gibi, yaşlanmayla birlikte uzun süreli ve kalıcı değişiklikler de meydana gelebilmektedir.

Mikrobiyota ve Sağlık İlişkisi

Bağırsak mikrobiyotasının sayı ve çeşidinin bozulması sonucunda bağırsak bariyer fonksiyonunda bozulma meydana gelir ve bağırsak geçirgenliği artar. Bunun sonucunda istenmeyen toksik maddeler kan dolaşımına geçer. Birçok hastalığın başlangıç mekanizmasında bu durum etkili olmaktadır.

Sağlıksız mikrobiyota;

• Bağışıklığı sistemini olumsuz etkiler.

• Enerji metabolizmasını bozarak obeziteyi tetikler.

• Protein, yağ ve karbonhidrat metabolizmasını bozar.

• Bozulan bağırsak duvarı ve zayıf bağışıklık, kanser, karaciğer ve bağırsak hastalıkları riskini arttırır.

• Bozulan karbonhidrat metabolizması, zayıf bağışıklık ve artan obezite riski özellikle Tip 2 diyabet oluşum riskini arttırır.

• Şişkinlik ve sindirim problemleri açığa çıkar.

• Besin öğesi emilim problemleri oluşur.

• Birçok alerjik hastalık oluşumunu arttırır.

GAPS Diyeti nedir?

GAPS diyeti, tahıllar ve şekerler gibi bazı gıdalardan uzaklaşmanın, otizm ve disleksi gibi beyni etkileyen durumları tedavi etmelerine yardımcı olabileceğini söyleyen bir diyet sistemidir.

GAPS terimi, Gut and Psychology Syndrome (bağırsak ve psikoloji sendromu) anlamına gelmektedir. GAPS diyeti, bağırsak sağlığının genel fiziksel ve zihinsel sağlıkla bağlantılı olduğunu düşünür. Bağırsakların iyileştirilmesi sağlığı da iyileştirir.

GAPS diyeti 3 aşamadan oluşur. GAPS giriş diyeti, tam GAPS diyeti ve diyetten çıkış şeklinde planlanır. Ana tema olarak nişasta, gluten, kazein gibi besin ögelerini diyet dışında bırakarak tamamen organik ve mevsiminde başlama üzerine kuruludur. Sertifika programını tamamlayıp bu diyet üzerine uzmanlaşmış sağlık çalışanları tarafından uygulanması gerektiği ise unutulmamalıdır.



Yazarın Tüm Yazıları
Sağlıklı Yaşama Giden Yol: Mikrobiyota
KARIŞAN İKİ KAVRAM, ÇÖLYAK HASTALIĞI İLE GLÜTEN HASSASİYETİ
KAFEİN ALIMINA DİKKAT!
PROBİYOTİK VE PREBİYOTİKLER
AĞIZ VE DİŞ SAĞLIĞININ KORUNMASI VE GELİŞMESİNDE BESLENMENİN ÖNEMİ
KARACİĞER KORUYUCU BESLENME NASIL OLMALI?
DOĞAL ANTİBİYOTİK: SOĞAN
SPORCU BESLENMESİ
DÜŞÜK MİDE ASİDİ EMİLİM BOZUKLUĞUNA NEDEN OLABİLİYOR!
Ruh Halinizi Beslenmenin Gücü İle Düzeltin
KARACİĞER YAĞLANMASI ÖNEMLİ Mİ?
Detoks nedir? Ne zaman yapılır?
20 YAŞ ALTI ÇOCUKLAR EVDE NASIL BESLENMELİ ?
PREBİYOTİK BESİNLER İLE SİNDİRİM SİSTEMİNİZİ KORUYUN
HAMİLELİKTE COVİD-19 RİSKİ
RAMAZANDA BESLENME ÖNERİLERİ
65 YAŞ ÜSTÜ VATANDAŞLAR NASIL BESLENMELİ
COVİD-19 VE BESİNLER
KiLO VERME DöNEMINDE RAMAZAN AYI
RAMAZAN AYININ VAZGEÇİLMEZİ; HURMA
BAĞIŞIKLIK İÇİN A VİTAMİNİ
BAĞIŞIKLIĞIMIZI GÜÇLENDİRMENİN YOLLARI
SUMAK İLE İLGİLİ SAĞLIK NOTLARI
KAFEİN ALIMINA DİKKAT!
BAĞIŞIKLIK VE UYKU
NEDEN KIŞIN KİLO ALIRIZ?
1-7 Nisan Kanser Haftası
BESİNLERDEKİ ANTİOKSİDAN KAPASİTE
TATLI İSTEĞİ İLE NASIL BAŞ EDERİZ?
KARANFİLİN FAYDALARI
HAYAT ENERJİMİZİN ÜRETİM YERİ 'MİTOKONDRİ'
Yüksek Fruktozlu Mısır Şurubu Sağlığımızı Tehdit Ediyor
POLİKİSTİK OVER SENDROMU
HAYAT ENERJİMİZİN ÜRETİM YERİ 'MİTOKONDRİ'
FARKINDALIĞINIZI ARTIRIN TUZU AZALTIN...
KANDİDAYLA SAVAŞAN BESİNLER
DOĞAL ANTİBİYOTİK: SOĞAN
KİMLER İYOTSUZ BESLENMELİDİR?
Dost Bakterilerin Besini Prebiyotikler
Kabızlığı Önlemek İçin Çözüm Önerileri
Kafeinsiz Rooibos Çayı
Anne Sütünü Azaltan Ana Faktörler (
Atkins Diyeti
SARIMSAK TÜKETİN HASTALIKLARA KARŞI DİRENÇLİ OLUN
Hipertansiyona İyi Gelen Yiyecekler
Vazgeçilmez İçeceğimiz: Çay
Popüler Diyet Etkileri
Ihlamurun faydaları nelerdir?
Diyabet Riskini Yüzde 10 ile 34 Oranında Azaltan Önemli Mineral: Magnezyum
Günde 15 dakika yürümek vücudu nasıl değiştirir?
Tüketeceğiniz besinleri kim seçiyor?
Süper Besinler
Çinko mineralinin faydaları
2020 Yılı Beslenme Trendleri
Taş Devri Diyeti
Karaciğer yağlanması
Çekirdek çitlemek neden mi önemli?
Sosyal Medyanın Beslenmeye Etkisi
En güçlü antioksidan: Glutatyon
Bal kabağı mucizesi
Kan grubu diyeti
Market Alışverişleri
Stres durumunda vücudumuzda neler olur?
Narın faydaları
Hangi Besinler Buzdolabında Saklanmaz?
Obezite Genetik Midir?
L-Karnitin Kullanımı Şart Mı?
Detoks Nedir?
Hangi Besinler Buzdolabında Saklanmaz?
Popüler Diyetlerin Etkileri
En doğal ilaç; Zencefil
Mental Yeteneklerimizi Güçlendiren Besinler
Aflatoksin
Geçirgen bağırsak sendromu
Diyet içecekler çözüm değildir
Vejetaryen bireyler için beslenme önerileri
Mutlu Eden Besinler
Yemeği Hızlı Mı Yiyorsunuz?
Seçtiğimiz Tabak Neyi Değiştirir?
Yeme Bozuklukları
Sihirli Karışım: Zerdeçal, Karabiber
Duygusal Açlık
ORAC SKOR Nedir?
İnsülin Direnci Nedir?
Mitokondrimizi iyi besleyelim
Protein tozuna ihtiyacımız var mı?
Gut Nedir ?
Obezite Kanseri Nasıl Tetikliyor?
Laktoz İntoleransı Belirtileri Nelerdir?
Hipertansiyon Hastaları Dikkat! Dash Diyeti Nedir?
Daha Az Uyku Kilo Yapıyor
Vücudun Süpürgesi “Diyet Lifi”
Antibiyotik Kullanırken Nasıl Beslenebilirim?
Sağlık Bağırsaklarda Gizli
Güçlü Kemikler İçin Ne Yapmalıyız?
Sağlıklı mutfak fazla kiloları engeller mi?
Ödem nedir?: Nedenleri ve Çözümleri
Metabolizma Gerçekleri
Çağın Hastalığı: Migren
1-7 Ekim Emzirme Haftası
Çağımızın Sorunu: Hareketsiz Yaşam Tarzı
VERİLEN KİLOLARI KORUYAMAMA: YO-YO SENDROMU