“1980 Genel Tarım Sayımının çalışmaları, ilgili kamu kurum ve kuruluşları ile üniversitelerin katılımlarıyla ve 20.06.1978 tarih ve 10 sayılı Başbakanlık Genelgesi ile oluşturulan “Tarım Sayımı Komitesi”nin kurulması ile başlatılmıştır. Komite düzenli olarak toplanarak zaman çizelgesini de içeren “1980 Genel Tarım Sayımı Programı” hazırlamıştır. Yine bu kapsamda FAO ile yakın işbirliğine gidilmiştir.
1980 yılında yapılan Genel Tarım Sayımı, Türkiye’deki arazi genişliği ne olursa olsun bitkisel ürün yetiştiren tüm işletmeler ile en az iki büyükbaş ve 5 küçükbaş hayvanı olan tüm tarımsal işletmeleri kapsamıştır. Küçük tarımsal işletmeler, nüfus sayımı sonuçlarına göre nüfusu 50 binden az tüm yerleşim birimlerinde, büyük tarımsal işletmeler ise nüfus kriterine bakılmaksızın tüm ülkede sayıma dâhil edilmiştir.
Hazırlık çalışmalarının düzenli bir şekilde yürütülmesini teminen 16.04.1979, 06.07.1979, 15.02.1980 ve 12.03.1980 tarihlerinde geniş katılımlı toplantılar yapılmış ve gelişmeler değerlendirilmiştir. Bu arada TÜİK tarafından sayıma ilişkin deneme çalışmaları da gerçekleştirilmiştir.
Bu çalışmaların ilki 1978 yılı Temmuz ayında pilot bölge olarak seçilen Bursa ve Erzurum illerinde uygulanmıştır. Benzer şekilde 1979 yılında Ankara ilinde deneme çalışmaları yapılarak sayımda kullanılacak soru kâğıtları ve izlenecek yöntemler test edilmiştir.
Sayımda 1963 ve 1970 sayımlarında olduğu gibi köyler ve küçük işletmelerde örnekleme; büyük işletmelerde tam sayım yöntemi kullanılmıştır. Bu çerçevede tüm illerde vali veya vali yardımcısı başkanlığında birer “İl Tarım Sayım Komitesi” oluşturulmuştur. Söz konusu Komiteye bağlı olarak bir organizatör, bir kontrolör ve bir köyde çalışacak sayım ekibi kurulmuştur. Organizatör ve kontrolörler TÜİK elemanlarından seçilirken, sayım ekibi bir TÜİK elemanı ve bir yerel tarım teşkilatı personelinden oluşmuştur. Oluşturulan bu ekipler sayımla ilgili olarak TÜİK tarafından uygulamalı eğitime tabii tutulmuştur.
Sayım, nüfusu 5 binden az olan yerlerde hasat dönemi de gözetilerek üç aşamada (Haziran-Temmuz, Temmuz Ağustos ve Ağustos-Eylül) yapılmıştır. Bu çerçevede birinci aşamada 32 ilde 1590 örnek köy, ikinci aşamada 23 ilde 80 örnek köy ve üçüncü aşamada 12 ilde 530 örnek köy ziyaret edilmiştir.
Sayımda öncelikle Muhtarlık Soru Kâğıdı doldurulmuş, daha sonra 1/25 bin ölçekli topoğrafik haritada köy sınırları çizilerek, haritada bulunan köy alanı ile karşılaştırılması yapılmış ve harita bilgisiyle Muhtarlık Anketi tutarlılığı sağlanmaya çalışılmıştır.
Bu aşamadan sonra Köy Hane Halkı listeleri doldurulmuş ve örnekleme ile belirlenen altı tarımsal işletme ile hane halkı soru kâğıdı doldurulmuştur. Bu çalışmaların tamamlanmasının ardından ise, kontrol amaçlı olarak sayım uygulanan yerlerden yüzde 2’si tesadüfî olarak seçilmiş ve 59 köyde sayım tekrarlanmış olup, kontrol sonuçları ile gerçek sayımda elde edilen veriler arasında önemli farklılıkların olmadığı tespit edilmiştir. Sonuç olarak 1980 Genel Tarım Sayımında, 1963 ve 1970 sayımları ile hemen hemen aynı yöntemler kullanılarak veriler derlenmiş, ancak, sayım daha katılımcı bir yaklaşımla uygulanmıştır.
Alıntılar:DPT,Türkiye’de Tarımsal İstatistikler
ÖNEMLİ NOT: Bu sayfalarda yayınlanan okur yorumları okuyucuların kendilerine ait görüşlerdir.