Türkiye’de turunçgil meyvelikleri 2020 yılında 1,6 milyon da alana sahip olmuştur. Beş yıl öncesine göre, toplu meyveliklerin alanı %16 oranında artış gösterirken, toplam limon alanları %56, toplam mandalina alanları %28 oranında artmış, portakal (%13) ve greyfurt (%18) alanlarında ise azalma görülmüştür. Aynı yılda mandalina alanları toplam turunçgil alanının %38’ine, limon %30, portakal %29 ve greyfurt ise toplam turunçgil alanının %3’üne sahip olmuştur.
Türkiye’nin son beş yıl içerisinde turunçgil türlerinde meyve veren ve vermeyen ağaç sayıları incelendiğinde, toplam meyve veren turunçgil ağacı sayısında 2016 yılına göre %9 oranında, vermeyen ağaç sayısında ise aynı yıla göre %131 oranında artış görülmüştür. Meyve veren ağaç sayılarında en fazla artış diğer mandalina (%45) çeşitlerinde görülürken, en fazla azalma greyfurtta (%15) görülmüştür. Meyve vermeyen yaşta ağaç sayılarına baktığımızda ise, 2016 yılına göre en fazla artış %258 ile limon ağacı sayılarında görülürken, en fazla azalma %65 ile turunç ağacı sayısında görülmüştür
Türkiye’nin turunçgil tüketimi 2019/20 sezonunda 2,1 milyon ton civarında gerçekleşmiştir. Toplam turunçgil tüketiminin %49’u portakal, %26’sı mandalina, %23’ü limon ve %3’ü greyfurta aittir. Toplam turunçgil tüketiminde son 5 yıl içerisinde ciddi bir değişiklik görülmemekle birlikte, en fazla artış %76 ile limon tüketiminde, en büyük azalma ise %17 ile portakal tüketiminde gerçekleşmiştir.
Türkiye’de 2016 ve 2020 yılları arasındaki turunçgil üretimi incelendiğinde toplam turunçgil üretiminin 2016 yılına göre, %1,3 oranında arttığı görülmektedir. Üretimdeki en fazla artış %63 ile diğer mandalina türlerinde görülürken, en fazla azalma %31 ile Washington çeşidi portakalda görülmektedir.
Ticaret ve ekonominin temel kuralllarından birisi üretilen bir mala olan talep onun iç piyasa,ihracat talebi ve miktarı da hem iç hem de dış piyasa fiyatlarını belirler.
Türkiye’nin turunçgil tüketimi 2019/20 sezonunda 2,1 milyon ton civarında gerçekleşmiştir. Toplam turunçgil tüketiminin %49’u portakal, %26’sı mandalina, %23’ü limon ve %3’ü greyfurta aittir. Toplam turunçgil tüketiminde son 5 yıl içerisinde ciddi bir değişiklik görülmemekle birlikte, en fazla artış %76 ile limon tüketiminde, en büyük azalma ise %17 ile portakal tüketiminde gerçekleşmiştir.
Aynı sezonda kişi başına turunçgil tüketimi 28,1 kg, portakal tüketimi 12,3 kg, mandalina tüketimi 6,6 kg, limon tüketimi 5,7 kg, greyfurt tüketimi 0,6 kg olarak gerçekleşmiştir. Kişi başına turunçgil tüketiminde son 5 sezon içerisinde %4 oranında azalma görülmüştür.
Üretimde meydana gelen artışların temel nedenleri arasında verimde meydana gelen artış, üretim bölgelerinde modern yetiştiriciliğin yaygınlaşması ile tercih edilen tür ve çeşitlerin nispeten yüksek verime sahip olması gelmektedir. Son yıllarda turunçgil üretiminde mandalina ve limon türlerine ağırlık verilmiştir. Son birkaç yıldır limon fiyatlarının beklentilerin üzerinde olması nedeniyle bahçe tesisinde öncelikle tercih edilen tür limon olmuştur. Bu durum limon fidanına olan talebe, dolayısıyla fidan fiyatlarında da artışa neden olmuştur.
Son iki yıl hariç olmak üzere ülkemiz kişi başına turunçgil tüketimi çok düşüktür.Son yıllardaki fiyat artışlarında turunçgillerin yoğun “c” vitamini içermesi dolayısıyla covid-19 salgını dolayısıyla bu ürünlere karşı olan talebin ve 2021 yılı son iki çeyreğinde meydana gelen tüketici fiyat,kur artışından dolayı ile faiz indirimlerinin etkili olduğunu görmekteyiz.
Kaynak:GEKA-TEPGE (NAİM ÖZDAMAR-DENGE YAZAR VE BUHARKENT MUHABİRİ)
ÖNEMLİ NOT: Bu sayfalarda yayınlanan okur yorumları okuyucuların kendilerine ait görüşlerdir.