Gümrük ve Ticaret Bakanlığı tarafından 2017 Mayıs ayında yayınlanan kooperatifçilik raporunda günümüzde faaliyet gösteren tarımsal amaçlı kooperatiflerin durumunu içeren bilgileri okuyucularımızın bilgisine sunuyoruz:
“1. Tarımsal girdilerin temin edilmesinde kooperatifler etkin rol oynarlar: Tarımsal üretimin en temel üretim faktörleri arasında tohumluk, fide/fidan ve damızlık hayvan gibi üretim materyalleri bulunmaktadır. Teknolojik gelişmeye bağlı olarak kalitenin yükselmesi ve fiyatın artması nedeniyle üretim materyallerinin temin edilmesi güçleşmektedir. Ayrıca kimyasal gübre, tarımsal makine ve ilaç gibi tarımsal girdilerin piyasası sanayiciler tarafından yönetildiğinden hem arzı hem de fiyatları belirleme gücüne tarımsal üreticiler sahip olamamaktadır. Kooperatifleşme yoluyla ortak hareket ederek çiftçiler sanayi ürünü tarımsal girdileri düşük maliyetle ve zamanında temin etme, sanayicilerse arz miktarı için öngörü ve üretim planlaması yapma fırsatı yakalamış olmaktadır.
2. Kooperatifler tarımsal girdilerin daha rasyonel ve etkin biçimde kullanılmasına fırsat sağlar: Tarımsal üreticiler genel olarak küçük ölçekli ve dar gelirli bir yapıya sahiptirler. Başta tarım makinaları olmak üzere bir takım tarımsal girdileri tek başlarına satın almaları ve sahip olmaları güçtür. Kooperatifleşme yoluyla kullanılan üretim materyalleri ortak kullanılabileceğinden bunların etkinliği artmaktadır.
3. Tarımsal ürünlerin pazarlanmasında kooperatifler etkin rol alır: Ekonomik yaşamda tarımsal ürünlerin alımı, işlenmesi ve pazarlanmasına ilişkin faaliyetlerin tamamının bir çiftçi/kişi tarafından yürütülmesi oldukça güçtür. Bu işlerin her biri uzmanlık ister ve çiftçinin iyi bir üretici olmasının yanı sıra başarılı bir yönetici, muhasebeci, yatırımcı ve pazarlamacı olması mümkün değildir. Bu nedenle tarım sektöründe faaliyet gösteren kooperatiflerin günümüzde çok amaçlı yapıya dönüştükleri görülmektedir. Ortaklarının girdi ve finansman taleplerini karşılamaya yönelik faaliyetler yanında ürün alımı, işleme, dereceleme, standardizasyon, depolama, kalite kontrolü gibi hizmetleri de yürütmektedirler (İNAN, 2008).
4. Kooperatifler tarımsal üreticilere finansmana ulaşma kolaylığı sağlar: Tarımsal üretimde de diğer ekonomik faaliyetlerde olduğu gibi sermaye önemlidir. Tarımsal üretimde ağırlıklı olarak sahip olunan arazi ve diğer üretim faktörlerini harekete geçirmek ve ekonomik faaliyeti sürdürebilmek için işletme finansmanına ihtiyaç duyulmaktadır. Finansmana düşük maliyetle ve zamanında ulaşılmasında kooperatifler etkin rol oynarlar.
Nitekim Türk kooperatifçiliğinin zihinsel altyapısını tarım üreticilerinin finansman sorunlarına çözüm bulma çabaları oluşturmuştur.
Tarımsal faaliyet gösteren kooperatifler, 1163 sayılı kanun çerçevesinde Gıda Tarım Hayvancılık Bakanlığı'nın görev alanında bulunan tarımsal amaçlı kooperatifler (pancar ekicileri kooperatifleri, tarım kredi kooperatifleri, tarımsal kalkınma kooperatifleri, sulama kooperatifleri, su ürünleri kooperatifleri) ile Gümrük ve Ticaret Bakanlığı görev alanında bulunan hem tarımsal hem ticari yönü olan tarım satış kooperatifleri ile yaş sebze ve meyve pazarlama kooperatifleridir. Bu kooperatifler birlikte değerlendirildiğinde Türkiye’de 2016 yılı itibarı ile kooperatif sayısının %23’ü ortak sayısının %52,3’ü tarımsal alanda faaliyet gösteren kooperatiflerde bulunmaktadır.
Tarımsal amaçlı kooperatifler arasında en fazla sayıdaki kooperatif, tarımsal kalkınma kooperatifleridir (7.201). Bunları, sayıları bini aşan sulama kooperatifleri (2.523) ve tarım kredi kooperatifi (1.625) takip etmektedir. Pancar ekicileri kooperatifleri (1.448.171 ortak) ve tarım kredi kooperatifleri (1.026.179 ortak) ise en fazla ortağı olan iki kooperatiftir.”
ÖNEMLİ NOT: Bu sayfalarda yayınlanan okur yorumları okuyucuların kendilerine ait görüşlerdir.