3 Kasım 2020 tarihinde TV DEN’de “TARIMDA GÜNDEM” programında konuğum Koçarlı Ziraat Odası Başkanı Sayın Mutlu Öztürk idi. Konumuz ise “Koçarlı Tarımı Ve Ürün Piyasaları.”
Ele aldığımız ürünlerden birisi de fıstık çamı idi.
Ülkemiz fıstık çamı üretiminde Ege Bölgesi,İzmir,Aydın Muğla illeri önde gelmektedir. Fıstık çamı denilince akla gelen ilk üretim bölgesi İzmir-Bergama- Kozak Bölgesi ve 13 adet köydür. Aydın İlinde ise Koçarlı ilçesine bağlı Mazon Bölgesi köyleridir.
Bu bölgede fıstık çamı üretimi yaklaşık olarak 7 köy ve toplam nüfusu 4623 olan 1263 haneyi ilgilendirmektedir.
Mehmet Korkmaz ve Emine Aybüke Duman, Türkiye’de bazı odun dışı orman ürünlerinin dış ticaretine yönelik değerlendirmeler, adlı aşağıdaki çalışmaları konumuz açısından önemli ve dikkat çekicidir.
“Fıstık çamı az üretilen değerli bir odun dışı orman ürünüdür. Çam fıstığı ülkemiz ormanlarından üretilen en önemli ODOÜ’(odun dışı orman ürünü)den birisidir. Son yıllarda fıstık çamlarında yaşanan sorunlardan dolayı üretim miktarının düşüşü nedeniyle bu ürünler, ormancılık kamuoyunu en fazla ilgilendiren konular arasına girmiştir. Bu düşüş ihracat miktarlarına da yansımıştır. On yıllık dönemde (2008-2017) çam fıstığı dış ticaretine yönelik değişimler düşüşler görülmüştür. On yıllık dönem ortalamalarına göre yıllık ortalama ihracat miktarı 1.154.737 kg olarak gerçekleşirken, elde edilen gelir ortalama 37.101.859 $’dır. Yıllık ortalama ithalat miktarı ise 245.792,6 kg olup ödenen döviz tutarı, 2.083.191 $’dır. Yıllar itibariyle ihracat miktarları azalış eğilimindedir. Ancak 2015 yılında bir önceki yıla göre bir artış olmuştur. 2017 yılında ise yine düşüş eğilimi yaşanmıştır.”
“2008-2017 yılları arasında yıllık ortalama çam fıstığı ihracat miktarı 1,1 bin ton/yıl olarak gerçekleştirilirken elde edilen gelir ise 37,1 milyon $’dır. Yıllar itibariyle üretim miktarının düşmesine bağlı olarak ihracat miktarları azalış eğilimindedir. Çam fıstığı üretim miktarının özellikle son yıllarda düşmesinin nedeni fıstık çamı kozalaklarının içinde yeterli tohum bulunmaması, yani kozalak veriminin azalmasıdır (Öztürk ve Küçükerdem, 2017).”
“Kozalak veriminin düşüşü ile ilgili ormancılık araştırma enstitü müdürlüklerinde çalışmalar yapılmış olup verim düşüklüğünün nedeni tam olarak tespit edilememiştir (Polat, 2017).”
“2019 yılında OGM tarafından konunun tüm boyutları ile araştırılarak, sorunun çözümlenmesine yönelik bir proje geliştirilmiş olup çalışmalar devam etmektedir (OGM, 2019).”
Konumuzun özüne dönecek olursak fıstık çamı üretiminde üretici açısından bazı sorunlar mevcuttur.
Öncelikle fıstık çamı yetişen orman içi ve özel mülkiyet sahaların bekçisi ve koruyucusu bu bölgenin üretici insanıdır.Onların hem geçim kaynağı hem de yaşama ortamlarını koruma refleksleri açısından fıstık çamı ağaçlarının ve çevre ormanların dostu olduğunu kabul etmemiz gerekmektedir.
Orman mevzuatımızda fıstık çamı odun dışı ürün kabul edilmiştir. Sınıflama açısından doğrudur.
Ancak aynı zamanda bir gıda olmasından dolayı da tarım ürünüdür.
Yukarıdaki çalışmada üretim ve ihracat rakamlarında bir düşüş ve milli gelir kaybı olduğu ortadadır.
Bunun için;
*Fıstık çamı için yeni bir tanımlama getirilebilir,
*Fıstık çamı aynı zamanda orman içi ağaç olarak incir ve zeytin gibi değerlendirilebilir,
* Fıstık çamı ağaçlarının bakım ve gübrelenmesi verim açısından önemli olup üreticinin bu faaliyetleri kontrollü izne ve rehberliğe tabi olabilir.
Konuya daha sonra devam edeceğiz…
ÖNEMLİ NOT: Bu sayfalarda yayınlanan okur yorumları okuyucuların kendilerine ait görüşlerdir.