Sayın Rüya Bayar’ın “Arazi Kullanımı Açısından Türkiye’de Tarım Alanlarının Değişimi” adlı çalışması bu alanda veri ve bilgileri okuyucumuza sunmaktayız.
Ülkemizde tarım dışı kullanıma açılan arazilerin içerisinde meralar önemli bir yer tutmaktadır.
“Mera alanlarından bitkisel üretim alanına dönüşen alanların oranı da oldukça önemlidir (%22’lik bir orana sahiptir). Mera alanlarının büyük bölümü (değişen mera alanlarının %72’si) kuru ve sulu tarım alanlarına dönüşürken; Karışık tarım alanlarındaki en büyük değişim %43 ile zeytinliklere ayrılmıştır ki, bunda tarımsal desteklerin çok büyük bir önemi bulunmaktadır. Destekleme politikalarının etkisi ve farklı amaçla kullanılan arazilerin de zeytin tarımına açılması ile artan ağaç sayısı neticesinde Türkiye'nin ileriye dönük yüksek üretim potansiyeli dikkat çekmektedir. Yine sulu tarım ve meyve alanlarına dönüşüm de oldukça önemli bir yere sahip olmuştur. 2012 yılında çeltik alanlarından diğer tarım alanlarına dönüşümün büyük bölümü (%57) sulu tarım alanına dönüşüm şeklinde gerçekleşmiştir.”
Türkiye’de tarım alanlarındaki artış genellikle uygulanan tarımsal politikaların ve desteklerin etkisiyle gerçekleşmektedir. Daha fazla gelir getiren ürünlerin yetiştirildiği sulu tarım ve meyveciliğin desteklenmesine bağlı olarak en büyük değişim bu nedenle ekili alanların dönüşümü şeklinde gerçekleşmiştir. İller bazında değerlendirildiğinde en fazla değişim Manisa ilinde yaşanmış, bunu Konya, Antalya ve Edirne izlemiştir. Bu illerdeki en büyük değişim de tarımın kendi içerisindeki dönüşümünde dikkati çekerken, kısmen de olsa mera ve orman yeri ve yarı doğal alanlardan tarımsal alana dönüşüm görülmüştür .
2006 yılında tarım alanı olduğu halde 2012 yılında farklı arazi örtüsüne dönüşen alanlar dikkate alındığında; yaklaşık 96.144 hektar tarımsal alanın başta yapısal alanlar olmak üzere diğer arazi örtüsü alanlarına dönüştüğü görülmektedir.
İllere göre tarım alanından dönüşüm dikkate alındığında Ankara, İstanbul ve Muş illerindeki dönüşümün ilk sırada yer aldığı görülmektedir . Ankara ve İstanbul gibi Türkiye’nin en fazla şehirleşen illerinde kentlerin tarım alanları aleyhine dönüşmesi şaşırtıcı olmamakla birlikte, Muştaki dönüşüm tarım alanlarının Murat Nehri üzerinde elektrik üretimi amacıyla 2010 yılında tamamlanan Alparslan I barajının altında kalmasıyla su yapılarına dönüşümü şeklinde gerçekleşmiştir.
Çalışmaya göre ikinci derecede tarım dışına dönüşen alanlar,Bursa Konya,Karaman,Antalya,Kahramanmaraşve Mardin’dedir.
Üçüncü derecede tarım topraklarını kaybeden iller, Edirne, Çanakkale, Tekirdağ, Kocaeli, Bilecik, Sakarya, Yalova, Balıkesir,Ordu,Aksaray,Niğde,Kayseri,Nevşehir,Kırşehir,Mersin,Sivas,Giresun,Malatya,Elazığ,Kilis,Diyarbakır,Kars,Erzurum,Van,Şırnak.
Diğer iller dördüncü derecede tarım topraklarını kaybetmektedirler.
Karabük ve Iğdır tarım topraklarına sahip çıkmaktadır.
Ege Bölgesinde yer alan Uşak dışındaki tüm iller 3. Derecede olarak tarım topraklarını diğer sektörlere kaptırmaktadırlar.
Aydın da bu illerin içerisindedir.
ÖNEMLİ NOT: Bu sayfalarda yayınlanan okur yorumları okuyucuların kendilerine ait görüşlerdir.