Türk Tarım Tarihi’nin bir bölümünü oluşturan Hükümetler ve tarım ilişkileri konulu yazı dizimize Cumhuriyet tarihinde hükümet programına ilk olarak yer veren Fethi Okyar hükümetinin görevden ayrıldığı 1925 yılından itibaren devam ediyoruz.
3 Mart 1925 tarihinde,TBMM’de yapılan güven oylamasında 179 kabul,15 red 23 çekimser oy ile göreve gelen 1.İnönü Hükümeti’nin programında tarım ile ilgili düzenleme ve açıklamalar yer almamıştır.Mehmet Sabri Toprak hükümette tarım bakanı olarak görev almıştır.1927 yılına kadar süren hükümet döneminde tarımla ilgili çalışmaların varlığı inkar edilemez düzeydedir.
“1927 yılında yapılan ilk nüfus sayımında Cumhuriyetin nüfusunun 13 648 000 kişi olduğu belirlenmiştir. Genel nüfusun %47.71’ini çiftçiler (4 368 061), % 3.7’sini sanatkarlar (299 000) ve %2.8’ini de tüccarlar (257 000) teşkil etmektedir. Bu da göstermektedir ki, Cumhuriyetin ilk yıllarında tarımın ekonomideki yeri oldukça büyüktür. (1)
“1927 yılında kırsal nüfusun toplam nüfusa oranı %75.8 iken; şehir nüfusu oranı ise %24.2 oranındadır. 2012 yılı nüfus sayımına göre ise kırsal alanda yasayan nüfusun toplam nüfusun %22.7’sini oluşturduğu görülmektedir. Tablo 1’deki veriler ışığında Türkiye kırsalından kente olan göç akımının 1950’li yıllarda başladığı, daha sonraki yıllarda ise bu akımın hızlandığı söylenebilir. Kent-kır arasındaki gelişmişlik farklılıkları giderek arttığından göç sorunu devam etmektedir (2)
Tarım kesimi hakkında ilk resmi bilgiler, 1927 yılında gerçekleştirilen nüfus, tarım ve sanayi sayımı sonuçlarına dayanmaktadır. 1927 yılı tarım sayımının verilerine dayanılarak yapılan tahminlere göre ülke topraklarının %32’si ekilebilir olmasına karşın, ekilmiş alan oranı %5 civarındadır. Yapılan ekimin %89.5’ini tahıl, %6.6’sını sanayi bitkileri ve %3.9’unu da bakliyat temsil etmektedir. Tahılda ortalama verim 668 kg’dır. Toprakların ortalama bir çift çeki hayvanı ile işlendiği bu dönemde; ülkenin toplam tarım makineleri sayısı, tırmık dahil 15.700 civarındadır. Traktör çok az sayıda ve sadece birkaç büyük kentte kullanılmaktadır. 1940 yılına gelindiğinde traktör sayısı 1065’e ulaşmıştır. 1923-1938 döneminde tarıma elverişli toprakların kullanım oranının düşük kalması dolayısıyla, toplam üretimdeki artış da sınırlı olmuştur. Tarımda içe dönük aile işletmeciliğinin yaygın olması, iç ve dış pazarlara açılmayı önlemiştir. Bitkisel üretime göre hayvancılık hem daha yaygın hem de pazarı daha geniş bir uğraştır. Çünkü ülkede geniş çayır ve meraların olması hayvancılığı ucuz ve kolay hale getirmiştir. Savaş yıllarında azalan hayvan varlığı barış döneminde hızla artmıştır (3)
1923-1960 arasında tarıma, hayvancılığa, köye ve köylüye yönelik düzenlemeler ilk kez Fethi Okyar Hükümeti programında yer almış ve tarım ürünlerinden alınan aşar vergisinin kaldırılacağı, tarımın destekleneceği belirtilmiştir. Hem Okyar hem de VI. İnönü Hükümeti programında tarıma ve tarımla geçinen Türk köylüsüne yönelik ifade ve düzenlemeler yer almıştır.
(1): COŞKUN Ali, “Cumhuriyetin İlk Yıllarında Türkiye Ekonomisi”, Atatürkçü Düşünce Dergisi, Kasım 2003 Sayı:4, İstanbul 2003, s.72-77.
(2): (3) KAYA ve Diğ.,a.g.m.s 70.
(3) TOKGÖZ Erdinç, Türkiye’nin İktisadi Gelişme Tarihi (1914-2004), İmaj Yayınevi, Ankara, 2004,s.86
ÖNEMLİ NOT: Bu sayfalarda yayınlanan okur yorumları okuyucuların kendilerine ait görüşlerdir.