II. Özal Hükümeti 1987 seçimlerinin ardından 21 Aralık 1987 tarihinde kuruldu. Bu dönemde Hüsnü Doğan ve ardından Lütfullah Kayalar Tarım Bakanlığı görevini üstlenmişlerdir.
Hükümet programında tarıma ayrılan bölümün giriş kısmı, bir önceki hükümet programından aynen alınmıştır. Bunun yanında, yapılacaklardan çok yapılanlar anlatılmıştır:
• 1984-1987 döneminde tarım % 4 büyümüş ve belirlenen hedef aşılmıştır.
• Tarımda başlıca hedefimiz verimlilik ve kalitedir.
• Ziraat Bankası kredileri 1983 yılında 618 milyar TL. iken bu yıl 4 trilyon liraya yaklaşacaktır.
• Tohumculukta ihracat başlamıştır.
• 600 bin hektar alan sulamaya açılmış olup 1,4 milyon tarım alanının açılması sürdürülmektedir.
• Soya, mısır ve ayçiçeği üretimi artırılmıştır.
• Hayvancılık ve yem sanayi yalpan desteklemelerle geliştirilmiştir.
• Gübre desteklemesi 1987 yılında 350 milyar liraya yükseltilmişti.
• Köye ve tarıma hizmet veren kuruluşlar aynı çatı altında toplanmıştır.
• Sulama,drenaj,tesviye toprak tahlili konusunda faaliyetler artırılacaktır.Toprak reformu kanunu çıkarılmış,uygulamaya konulmuştur.
• Tarım arazilerinin miras yolu ile parçalanmasının önüne geçilecektir.
• Üçüncü dünya ve İslam ülkelerine tarımda teknoloji transferi yapılacaktır.
II. Özal Hükümeti'nde I. Özal Hükümeti'nin tarım politikaları uygulamaya devam edilmiş, özellikle % 50 hayvancılık desteklemeleri, bazı tarım kollarında arz-talep dengesini arz aleyhine bozmuştur.
1980’li yıllarda neo – liberal politikaların uygulamaya konularak yaygınlaşmaya başlaması pek çok ülkeyi etkilemiştir. Genel olarak; özelleştirme, rekabeti azaltıcı bir etken olarak görülen işçi ücretlerinin düşürülmesi, sosyal devlet desteklerinin azaltılması, olası krizlerin engellenmesi için sermayenin dolaşımının önündeki engellerin kaldırılma çabaları bu sürecin temel belirleyicileri olarak ortaya çıkmıştır. (1)
Türk tarımında korumacılığın terk edilmesi, önemli KİT’lerin kaldırılması veya eski önemlerini yitirmiş olması Türk üreticisinin aleyhine olmuş, milli tarım politikaları terk edilmiştir.
24 Ocak 1980 programının yürürlüğe girmesiyle hükümetlerin tarım politikalarında birçok değişiklik ortaya çıkmıştır. Bu dönemde, tarıma karşı “koruyucu ve düzenleyici” devlet tavrı değişmiş, tarım üretiminde piyasa koşullarına tabi olunmasını sağlayacak bir politika değişikliği ortaya çıkmıştır. Dış ticaret korumacılığı çok azalmış, girdi sübvansiyonları kaldırılmış, ürün fiyat desteği neredeyse son bulmuş ve kapsamı daraltılmıştır. Yine bu dönemde, tarım piyasalarını düzenleyici kamu kurumları, dönemin sonuna doğru daha önce sahip oldukları avantajları yitirmiştir. Diğer kamu kurumları gibi bunların da özelleştirilmesi gündeme gelmiş, bazılarının sahip oldukları tekel gücüne son verilmiştir. Diğer yandan, yabancı sermayeye kapalı olan tohum, iç ve dış sermayeye tamamıyla açılmış ve kamunun buradaki işlevine son verilmiştir. (2)
===============
(1): F. Aylan ARI, TÜRKİYE’DE TARIMIN EKONOMİDEKİ YERİ VE GÜNCEL SORUNLARI, s 65.
(2): Gülten Kazgan, “1980’lerde Türk Tarımında Yapısal Değişme”, 75 Yıldan Köyden Şehirlere, İstanbul: Tarih Vakfı, 1999, s. 31.
ÖNEMLİ NOT: Bu sayfalarda yayınlanan okur yorumları okuyucuların kendilerine ait görüşlerdir.