“Gümrük ve Ticaret Bakanlığı tarafından 2017 Mayıs ayında yayınlanan kooperatifçilik raporunda günümüzde faaliyet gösteren tarım satış kooperatiflerinin durumunu içeren metni okuyucularımızın bilgisine sunuyoruz:
"Tarım satış kooperatiflerinin alt birimi olan birlikler yağlık ayçiçeği, kütlü pamuk, zeytin, zeytinyağı, çekirdeksiz kuru üzüm, kabuklu fındık, soya, kuru incir, gül çiçeği, tiftik ve yaş koza ürünlerinde üreticilerden alım yapmaktadırlar. Tabloda görülenlerin dışında az miktarlarda olsa da Çukobirlik tarafından yağlık ayçiçeği, Tariş Zeytin Birliği tarafından zeytin alımı yapılmaktadır.
Tarım satış kooperatif ve birliklerince satın alınan ürünlerin miktarı, yıllara göre değişkenlik gösterse de bazı ürünlerde ülke üretiminin önemli kısmı kooperatiflerce satın alınmaktadır. 1996 yılından bugüne kadar birliklerin bazı ürünlerdeki alım oranlarının yer aldığı Tablo 19’da görüldüğü gibi birliklerin kamusal kaynaklardan yararlandıkları dönemdeki alım oranları oldukça yüksektir. Kamusal kaynakların sona erdiği 2006-2007 dönemlerinden sonra birliklerin piyasadaki alım oranları azalmıştır.
Tarım satış kooperatif birliklerinin 1996 yılından 2016 yılına kadar satın aldıkları ürün miktarının rekolteye oranı incelendiğinde; üretilen yağlık ayçiçeğinin %38’inin, kuru üzüm üretiminin %16,8’inin, kütlü pamuk üretiminin %10,5’inin, zeytin üretiminin %9,2’sinin, incir üretiminin %7,5’inin ve zeytinyağı üretiminin %9,2’sinin tarım satış kooperatif birliklerince satın alındığı görülmektedir.
Tarım satış kooperatif ve birliklerince satın alınan ürünlerden tiftik, gül yağı, koza, incir, zeytin ve zeytinyağı bölgesel ürün özelliği taşımaktadır. Bölgesel ürünlerle birlikte bazı türlerde tarım satış kooperatif ve birliklerince satın alınan ürün miktarları kooperatif/birliğin bulunduğu bölge itibarıyla önem taşımaktadır. Nitekim Trakyabirlik tarafından satın alınan ayçiçeği miktarı Trakya Bölgesi üretiminin %62-66 kadarına karşılık gelmekte, aynı şekilde, Antbirlik tarafından satın alınan kütlü pamuk miktarı bölge üretiminin %70’i, Tariş Pamuk ve Yağlı Tohumlar Tarım Satış Kooperatifleri Birliği'nce satın alınan kütlü pamuk miktarı bölge üretiminin %25 kadarını oluşturmaktadır (GTB, 2016/2).
Öte yandan, tiftik ve koza gibi ürünlerde birlikler (Tiftikbirlik, Kozabirlik) üretilen ürünün tamamına yakınını üreticilerden satın almaktadırlar. Tarım satış kooperatif ve birliklerince satın alınan ürünlerin alım değeri son yıllarda yıllık ortalama 1 milyar lira civarında gerçekleşmektedir. Alınan ürünler doğrudan pazarlanabildiği gibi işlenip mamul hale getirilmekte, ticari ve pazar değeri artmaktadır. Bu faaliyetler kooperatiflerce doğrudan veya iştiraki olan kuruluşlarca yerine getirilmektedir. (BAŞARAN vd, 2015/1; GTB, 2016/2)”
ÖNEMLİ NOT: Bu sayfalarda yayınlanan okur yorumları okuyucuların kendilerine ait görüşlerdir.