Takip Et

Türkiye’de tıbbi ve aromatik bitki çeşitliliği

Tıbbi ve aromatik bitkiler tarihin erken çağlarından beri deneme yanılma yöntemleri, kimi zamanda profesyonel tıp aracılığı ile insan, hayvan ve hatta bitki sağlığı için kullanılmışlardır. Bizde de bir bölüm tıbbi ve aromatik bitkiler için “kocakarı ilaçları” deyimi kullanılmıştır.

Günümüzde ise bazı kesimlerin alternatif tıp olarak adlandırdığı yöntemlerin birçoğu eczacılık tıp ve moleküler biyoloji uzmanları tarafından bilimsel olarak kanıtlanarak insanların hayatına bilimsel araştırma sonuçlarının onayı ile tekrar girmeye başlamışlardır.

Dünya’da her yıl yapılan Ar-Ge harcamalarında en büyük payı ilaç endüstrisi almaktadır. Bununla birlikte sentetik kimyasalların sağlık yönünden etkileri düşünüldüğünde, günümüzde kullanılan ilaçların birçoğunun etken maddesi konumundaki tıbbi ve aromatik bitkilerin önemi açıkça görülmektedir.

“Dünya Sağlık Örgütü tarafından bildirildiği üzere, yaklaşık 20.000 bitki dünyada tıbbi amaçlarla kullanılmaktadır. Yine Dünya Sağlık Örgütü kayıtlarına göre, dünya nüfusunun %70-80’i geleneksel tıptan yararlanmaktadır (Kıncı 2015).”

Ülkemiz bu bitki çeşitliliği açısından çok zengindir. Orta Anadolu Kalkınma Ajansının konu ile ilgili yaptığı araştırmalar sonucu,

“Endemik bitkilerden, İsviçre’de 1, İngiltere’de 17, Fransa’da 140, İtalya’da 700 ve Yunanistan’da 820 çeşit bulunmaktadır. Endemik takson sayısı ülkemizde 3700 civarında olmakla birlikte kullanılan bitkilerin sayısı yaklaşık 400 kadardır.”

“Ülkemizde yaklaşık olarak 3.700’ü endemik (Endemic, Authentic) olan 12000’in üzerinde bitki türü (takson olarak 12.006) bulunmaktadır.”

“Bu türlerin yaklaşık 1000 tanesi ilaç ve baharat amaçlı kullanılmaktadır. Tüm Avrupa’da endemik bitki türleri sayısı 2.750’dir. Bu bitkilerin tüketim alanı çok geniştir. En önemli kullanım alanları ise ilaç, parfüm, kozmetik, diş macunu, sabun, şeker, meşrubat sanayi olup, ayrıca baharat olarak tüketilmektedir. Kozmetik, gıda, kimya ve ilaç gibi bir çok sanayi dalında kullanılan uçucu yağlar tıbbi ve aromatik bitkilerden elde edilmektedir (http://www. kultur.gov.tr/TR/belge/1-19408/botanik-turizmi. html, http://www.tarim.gov.tr/uretim/Bitkisel_ Uretim,Aromatik_Tibbi_Bitkiler.html, Yücer ve Altıntaş 2012).”

“Ülkemizde de uçucu yağlar ve aromatik ekstreler, koku ve tat endüstrileri tarafından parfüm, gıda katkıları, temizlik ürünleri, kozmetikler ve ilaçların terkibinde, aroma kimyasallarının kaynağı olarak, yada doğala özdeş ve yarı-sentetik yararlı aroma kimyasallarının sentez başlangıç maddesi olarak kullanılırlar (Başer, 1998).”

ÖNEMLİ NOT: Bu sayfalarda yayınlanan okur yorumları okuyucuların kendilerine ait görüşlerdir.