TÜRKİYE’DE TARIMIN VERGİLENDİRİLMESİ-5

Ziraat makine ve aletlerinin başka çiftçilerin zirai istihsal işlerinde çalıştırılması karşılığında alınan bedeller,

Gider yazılan değerlerin satılması halinde bunların satış bedelleri,

Mahsullerin idrakinden evvel veya sonra hasara uğramalarından dolayı alınan sigorta tazminatları,

Amortismana tabi iktisadi kıymetlerin (zirai üretim işlerinde kullanılan gayrimenkuller hariç) satılması durumunda vergi usul kanunun 328’inci maddesine göre hesaplanan hasılat,

Zirai mahsullerin, istihsal, vasıtaları ile zat, aile veya işletme ihtiyaçlarında kullanılmak üzere istihlak maddeleri ile değiştirilmesi halinde verilen mahsulün emsal bedeli hasılat sayılır.

Ziraat makine ve aletlerinin başka çiftçilerin zirai işlerinde çalıştırılması karşılığında herhangi bir istihlak maddesi veya istihsal vasıtası alınması halinde alınan madde veya vasıtaların emsal bedeli hasılat sayılır.

İşletmede üretilip tohum, yem ve sair suretlerle işletmede kullanılan zirai mahsullerin emsal bedeli hasılat sayılır. Bu hasılatın sene sonunda bir kalemde yazılması caizdir.

Gelir Vergisi Kanunu’nun 57’inci maddesine göre zirai işletme hesabı esasında giderler; tediye edilen veya borçlanılan meblağları ihtiva eden giderler aşağıda yazılı unsurlardan oluşur;

İşletme ile ilgili olarak tohum, gübre, fide, yem, ilaç ve benzeri maddelerin tedariki için yapılan giderler,

Satılmak üzere satın alınan hayvanların, zirai mahsullerin ve diğer maddelerin bedelleri, İşletmede çalışanlara ücret, prim vs. namlar, hizmet mukabili yapılan ödemelerle,

İşçilerin iaşe, tedavi ve ilaç giderleri sigorta primleri,

Zirai tesisat, makine, aletler ve taşıtların çalıştırılması ve bakımı için yapılan giderler, (yakıt, yağ, elektrik, yedek parça vs.)

Vergi Usul Kanunu’na göre ayrılan amortismanlar,

Kira ücret mukabili kullanılan istihsal vasıtaları için yapılan ödemeler,

Zirai kazancın elde edilmesi ve idamesi için yapılan giderler;

İşletme için alınan ve işletme için harcanan borç paraların faizleri,

İşletme ile ilgili olmak şartı ile ödenen ayni vergi, resim ve harçları,

İşletme ile ilgili ve yapılan işin önemi ve genişliği ile mütenasip seyahat ve ikamet giderleri,

İşletme ile ilgili olarak ödenen kira bedelleri,

Genel mahiyetteki, genel giderler,

İşletme ile ilgili olmak şartıyla mukavelenameye veya ilama veya kanun emrine istinaden ödenen zarar, ziyan ve tazminatlar,

Amortismana tabi iktisadi kıymetler (zirai istihsalde kullanılan gayrimenkuller hariç) satılması halinde vergi usul Kanunu’nun 328’inci maddesine göre hesaplanan zararlar,

İşletmeye dâhil olup, aynı zamanda zati veya ailevi ihtiyaçlar içinde kullanılan taşıtların amortismanlarının tanzimi ile giderlerinin yarısı,

İşletmede istihsal edilip de, tohum, yem ve sair suretlerle kullanılan zirai mahsullerin emsal bedelleri hasılat yazılır. Bu giderlerin bir kalemde yazılması caizdir.

Gerçek usule geçen çiftçilerin önceki yıllardan devreden ürünleri vergi usul Kanunu’nun 45’inci maddesinde belirtilen ortalama maliyet bedeli esasına göre değerlendirilerek yazılır. (*).

(*):Kaynak: TZOB 2019 Zirai ve İktisadi Rapor. (NAİM ÖZDAMAR-DENGE YAZAR VE BUHARKENT MUHABİRİ)