Dünkü yazımızda orman yangın alanlarında yanıp kül olan zeytinlerimizi bir daha anmak için zeytinin yakın tarihinden kısa notlar vermiştik.
Ortakçı ve çevresinde de zeytin üretimini yoğun olarak gerçekleştirilmemekte idi. Yamaç kesimlerde ve meyilli arazilerde zeytinler tek tük ağaçlar olarak bulunmakta, bunlardan sofralık zeytin yanında zeytinyağı üretimi de yapılmakta idi. Aydın Dağları’nın güney yamaçları ile Çubukdağ’ın kuzey yamaçlarında ve Büyük Menderes’ten uzakça, meyilli araziler zeytin yetiştirilen alanlar idi. Rakımı 700 metre altında tüm köylerde ve alanlarda zeytin tarımı yapılmakta idi.“Ayak yağı” tabir edilen zeytinyağı çeşidinin üretimi aile işletmelerinde iyi bir gelir kaynağı olarak Osmanlı döneminde uzun yıllar boyu devam etti. Ailenin tüketiminin fazlası olan zeytinyağı yakın pazarlarda satılmakta idi.
Temettüat defterlerinde bağ ve bahçeler dönüm olarak kaydedilirken bazı meyve bahçeleri (zeytin, dut, harnup (keçiboynuzu)) ağaç olarak kaydedilmiştir. Ortakçı kazasında ise (eşcar) olarak kaydı bulunmaktadır.
Temettüat defterlerinde hem zeytinin hem de zeytinyağının ayrı ayrı öşürleri tahsil edilmekteydi.
Ortakçı ve çevresinde de zeytin üretimini yoğun olarak gerçekleştirilmemekte idi. Yamaç kesimlerde ve meyilli arazilerde zeytinler tek tük ağaçlar olarak bulunmakta, bunlardan sofralık zeytin yanında zeytinyağı üretimi de yapılmakta idi. Aydın Dağları’nın güney yamaçları ile Çubukdağ’ın kuzey yamaçlarında ve Büyük Menderes’ten uzakça, meyilli araziler zeytin yetiştirilen alanlar idi. Rakımı 700 metre altında tüm köylerde ve alanlarda zeytin tarımı yapılmakta idi.“Ayak yağı” tabir edilen zeytinyağı çeşidinin üretimi aile işletmelerinde iyi bir gelir kaynağı olarak Osmanlı döneminde uzun yıllar boyu devam etti. Ailenin tüketiminin fazlası olan zeytinyağı yakın pazarlarda satılmakta idi.
Ortakçı Kazasında en fazla zeytin ağacı Pir Ahmed’de, bu mahalleyi Aydın zade, Gireniz ve Evsat mahalleleri izlemektedir. Gerçekte ise zeytinin doğal bir bitki örtüsü olması ve Ortakçı Kazasının –yüksek yaylalar hariç olmak üzere-hemen her yerinde yetişmesi gerekmektedir. Temettüat Defterleri verilerinde rastlanmamasının nedeni kaydedilmemiş olması veya mevcut ağaçların verimsizlik dolayısıyla vergi tahsiline değer görülmemiş olmasından kaynaklanabileceğidir. Zira Kızıldere başta olmak üzere hemen her köy ve mahallede hayvan yağı dışında gıda olarak tüketilen yağ çeşidi zeytinyağıdır. Ayrıca Gayri Müslimleri sabun ticareti yapmaları nedeniyle zeytinyağı üretiminin tüm kazada yaygın olması gerekmektedir. Yine bir gerçek olarak kaza genelinde pek çok arazide 200 yaş üzerinde zeytinlerin varlığı bu düşüncemizi doğrulamaktadır.
Kaza dışında özellikle Nazilli’de bazı hanelerin zeytin ağaçları bulunmaktaydı.
Kuyucak Kazası Zeytin Üretimi ve Hâsılatı (1844/45 Yılları)
Mahalle/Köy Hane Sayısı/Adet Hâsılatı (Guruş)
Aydın zade 9 735
Derebucak 0 0
Evsat 6 330
Pir Ahmed 51 2149
Sadık Hoca 0 0
Feslek 0 0
Gencelli 0 0
Gireniz 11 464
Kızıldere 0 0
Ortakçı 0 0
Savcıllı 0 0
Toplam 77 3678
ÖNEMLİ NOT: Bu sayfalarda yayınlanan okur yorumları okuyucuların kendilerine ait görüşlerdir.