Araştırma sahasında 2012 yılında 19782 ton kestane üretimi yapılmıştır. Üretimin büyük kısmı ağaç sayısı bakımından önde gelen Nazilli (7151 ton), Sultanhisar (4612 ton), KöĢk (4928 ton), Çine (1068 ton), Bozdoğan (744 ton) ve Merkez (524 ton) ilçede yapılmaktadır.
Aydın ilinde kestaneciliğin daha ziyade Aydın Dağları üzerinde araştırma sahasının kuzeyindeki dağlık sahada yoğun olarak yapıldığı görülmektedir. Aydın ilinin genelinde kestane üretimi yapılan 91 köyün, 56 tanesi Aydın Dağları‘ndadır ve Büyük Menderes oluğunun güneyindeki köylerdeki kestanelerin büyük kısmı aşısızdır.
Ancak Karıncalı Dağı ve Madranbaba Dağı gibi MenteĢe Dağlarına ait sahalarda da kestanelikler görülmektedir. Örneğin Bozdoğan ilçesinin dağlık alanlarında en çok yetiĢtirilen meyvelerinden biri kestanedir.
Aydın ilinde 2008 senesinde meyve veren ağaç başına verim 28,3 kg iken 2012 yılında 31,4 kg‘ye çıkmıştır. Aynı yıllar arasında Türkiye genelinde ise ağaç başına düşen verim 2008 yılında 28,4 kg 2012 yılında ise 29,8 kg idi (www.tuik.gov.tr). Toplam ağaç sayısına göre bakıldığında ise Aydın ilinde 2012 yılında ağaç başına 27 kg kestane üretimi yapıldığı görülmektedir.
Özellikle son yıllarda kestane meyvesinin ekonomik değerinin artması ve ormancılık faaliyetinin süreklilik kazanması vb. amaçlarla devlet ormanlarında kestane sahaları kurulmaktadır. Bu çalışmalar kapsamında sadece Nazilli ilçesine bağlı Aşağıyakacık, Kahvederesi, Sinekçiler, Çobanlar, Kavacık, Samaili, Apaklar köylerinde oluşturulan kestane ormanlarının alanı yaklaşk 377 ha‘dır.
Araştırma sahasında kestanecilik faaliyetleri eylül ayı sonlarından itibaren başlamakta ve kasım-aralık aylarına kadar sürmektedir. Hasatta önce kestaneler sırıklar ile silkilerek dallardan düşürülmektedir. Bu işlemde zeytin ziraatında kullanılan hasat makineleri gibi herhangi bir makine kullanılmamakta, tamamen insan gücüne dayanan bir emek gerekmektedir. Daha sonra kestaneler, dikenlerinden kolay ayırabilmek ve uzun süre muhafaza edilebilmek amacıyla kuyulara konulmakta ve meyvelerin nem kaybını önlemek için kuyular eğrelti otları ile örtülerek sulanmaktadır. Bahçelerin içinde yapılan gömme işlemi son yıllarda meskenlerde de yapılmaktadır. Kuyulara gömme işlemi 45 gün kadar sürmektedir. Bekletme işleminden sonra kestanelerin dikenleri çürüyerek kolayca meyveden ayrılmakta ve satışa hazır hale getirilmektedir. Saklama soğuk hava depolarında, dikenlerden ayırma işlemi makine yardımıyla yapılabilse de bekleme süresince aromanın olgunlaştığı, kestanenin lezzetini arttırdığı ve ürün kalitesine olumlu etki yaptığı üreticiler tarafından belirtilmiştir.
Kestane yetiştiriciliği sırasında bazı hastalıklar ve zararlılar verimi olumsuz etkilemektedir. Yörede görülen en önemli hastalıklar Armillaria kök çürüğü, Rosellina kök çürüğü hastalığı (kök uyuzu), kestane kanseri, kestane mürekkep hastalığı; en önemli zararlılar ise kestane içkurdu, kestane hortumlu böceğidir (Gıda Tarım ve Hayvancılık Bakanlığı Aydın Ġl Müdürlüğü, 2013).
Bu hastalık ve rahatsızlıklardan özellikle kestane dal kanseri telafisi olmayan zararlar verebilmektedir. Ancak dünya üzerinde bu hastalık ile yapılan mücadelelerde önemli bir ilerlemenin kaydedilememesi sebebiyle, Aydın ilinde de çok sayıda ağaç gün geçtikçe kurumaktadır.
• Atatürk Üniversitesi bünyesinde Aydın kestanesi ile ilgili araştırmalar yapan Mustafa Deniz’in bu alandaki çalışması.
ÖNEMLİ NOT: Bu sayfalarda yayınlanan okur yorumları okuyucuların kendilerine ait görüşlerdir.