Ülkemizde zeytin ve zeytinyağı tesisleri-her ne kadar son yıllarda mesafe alınsa da-geleneksel işleme tekniklerine bağlıdırlar. Bu yüzden hem zeytin hem zeytinyağında kalite ve verim düşük olarak gerçekleşmektedir. Bunun yanında bıu işletmeler zeytinin var yılında tam kapasite ile çalışırlarken, yok yılında neredeyse %25’ler düzeyinde üretim yapmaktadırlar. Bunun çözümü de her işletmenin zeytinyağı üretimi, zeytin işleme ve tatlandırma yanında benzer üretimleri de bünyesine katmaktan geçmektedir ki işletmeler karlılıkları nedeniyle modernleşmelerini gerçekleştirebilsinler.
Neredeyse on yıldır zeytinde var/yok yılı ,eskisi gibi kesin rakamlara dayanmadan sürmesine rağmen iç piyasalarda zeytin ve zeytinyağı fiyatları 2014 yılı hariç tutulmak üzere aynı seviyelerde seyretmiştir. Buna rağmen ihracat fiyatları çok farklı olarak karşımıza çıkmaktadır.
Türkiye’nin Sofralık Zeytin Ortalama İhraç Fiyatları (ABD Doları/Kg)
Sezonlar Siyah Zeytin Yeşil Zeytin
2000/2001 0,71 0,94
2001/2002 0,77 1,13
2002/2003 0,97 1,22
2003/2004 1,24 1,63
2004/2005 1,07 2,02
2005/2006* 1,08 2,05
Türkiye’nin Zeytinyağı Ortalama İhraç Fiyatları (ABD $/Kg)
SEZON ORT.FİYAT
2000/2001 1,41
2001/2002 1,82
2002/2003 2,12
2003/2004 2,75
2004/2005 3,22
2005/2006 4,11
2099 yılından itibaren dünya zeytinyağı tüketimi şu şekilde gerçekleşmiştir:
Yıllar tüketim(bin ton)
2009/2010 2.902,00
2010/2011 3,061.0
2011/2012 3.085,50
2012/2013 3.041,00
2013/2014 3.056,50
Dış tüketim ve ihracatımız hızla artarken iç piyasa zeytin ve zeytinyağı fiyatlarının bu derece düşük kalmasının suçlusu bu piyasanın tüccarlarıdır.2000-2006 yıllarında ihracat fiyatları ile iç piyasa ham zeytin fiyatları arasında uçurum mevcuttur. Bu süreçte Ege Bölgesi ve Aydın’da ham zeytin fiyatları çok dar bir bantta seyretmiştir. Yaklaşık ortalama fiyatlarla kaba cinsi 0,90,memecik 1,20,domat,1,40 eşek1,50 olarak tezahür etmiştir.
2006-2014 aralığında ise ortalama ham zeytin fiyatları çok az değişiklikler göstermiş fiyatlarda artış olmamıştır. Girdi fiyatlarındaki artışlar zeytin fiyatlarına yansımamıştır. Zeytin üreticisi, zeytin ağacına duyduğu saygıdan olsa gerek zeytinliklerini korumuş, zeytin kesimi yapmamıştır.
Aynı dönemde dünya arz talep dengesi ele alındığında dünyada zeytin ve zeytinyağına olan talep dünyada sürekli artmıştır. 2005/2006 sezonunda 1 milyon 829 bin ton olan sofralık zeytin tüketimi, 2006/2007 sezonunda 1.918.000 (1.713.000 ton- IOOC) tona ulaşmıştır. 2005/2006 sezonunda 2.690.000 ton olan Dünya zeytinyağı tüketimi ise, 2006/2007 sezonunda 2.907.000 tona ulaşmıştır. Bu rakamlardan anlaşıldığı gibi ihracat miktarı ve fiyatındaki artış zeytin üreticisine yansımamıştır.
2014 yılına geldiğimizde ise 2000-2013 aralığındaki fiyat durgunluğu kısmi olarak atlatılmış zeytin fiyatlarında az da olsa yükselmeler görülürken, zeytinyağı fiyatları oldukça yükseklerde gerçekleşmiştir.
Dün itibari ile Aydın Ticaret borsasında zeytinyağı fiyatları ortalama olarak 8,05 TL olarak gerçekleşirken, yeşil zeytin 4,71 TL, siyah salamura zeytin ise 2, 93 TL olarak gerçekleşmiştir.
Bu rakamlar üretici açısından tam anlamı ile tatmin edici olmasa da geçmiş yıllara oranla daha da iyi gözükmektedir.
ÖNEMLİ NOT: Bu sayfalarda yayınlanan okur yorumları okuyucuların kendilerine ait görüşlerdir.