Aydın Ticaret Borsası’nın “Kestane Raporu”ndan alıntılarla Aydın ilinn kestane resmini çizelim.
“Dünya kestane üretiminin % 14’ünü karşılayan ülkemizde üretim 55 – 65 bin ton civarlarındadır. İlimizde yetiştirilen kestane miktarı ise yıllara göre değişiklik göstermekte ve 15 – 20 bin ton arasında olmaktadır. Aydın Türkiye kestane üretiminin yaklaşık % 34’ nü karşılamaktadır. İlimizde yetişen kestane 180 Tescil No ile 07.12.2010 tarihinde “Aydın Kestanesi” adı altında korumaya alınmıştır.”
“İlimizde kestane yetiştiriciliği ekolojik şartların elverişliliğine rağmen dağlık bölgelerde ve yaylalarda, özellikle kuzeye bakan yamaçlarda yaygındır. Üretim genellikle dağınık ağaçlardan elde edilmektedir. Nazilli, Köşk ve Sultanhisar ilçelerinde az da olsa kapama bahçe tesisleri mevcuttur. Üretimde yıllara göre dalgalanmalar yaşanmakta buna da kestane kanseri, iç kurdu ve kuraklık etki etmektedir.”
Mustafa Deniz ise Aydın kestaneciliği hakkında şu bilgileri sunmaktadır:
“Aydın ilinde de kestane yetiştirilen toplu meyveliklerin aynı dönemde 63452 da alandan 67253 da‘a çıktığı görülmektedir.
Bu haliyle Aydın ilinin Türkiye‘deki toplam bahçelerin % 55,5‘ini barındırdığı dikkat çekmektedir. Araştırma sahasında 2012 yılında yapılan kestane üretimi Türkiye toplam üretiminin %34,2‘sini (19782 ton) oluşturmaktadır.
En önemli üretimin sahası olan Ege Bölgesi‘nde yıldan yıla değişmekle beraber Türkiye kestane üretiminin % 50‘sinden fazlası karşılanmaktadır.
Ağaç varlığı açısından incelenildiğinde 2012 yılında Türkiye‘de toplam ağaç sayısının 2.245.922 olduğu ve bunun 1.939.101‘nin meyve veren yaşta ağaç olduğu görülmektedir. Aydın ilinde 629.809 meyve veren ağaç ile Türkiye toplamının %32,5‘si; 735.504 toplam kestane ağacı ile Türkiye‘deki toplam kestane ağacı varlığının %32,7‘si yer almaktadır.
Aydın ilinde 2012 yılında 3,688 kestane işletmesi, çiftçi kayıt sistemine (ÇKS) kayıt yaptırmıştır (Güney Ege Kalkınma Ajansı, [t.y]). Kestane bahçelerinin dağılışına baktığımızda en önemli yayılış ve üretim sahalarının Nazilli, Sultanhisar, KöĢk ilçelerine ait araziler olduğu göze çarpmaktadır. Üç ilçeye ait kestane sahaları il toplam kestane bahçelerinin %88,8‘ini, ağaç sayıları ise ile bağlı sahalardaki ağaçların % 82‘sini kapsamaktadır.
Geçmiş çalışmalarda bir kısmına değinildiği üzere Söke, Kuşadası, Germencik ,Ġncirliova ve Didim‘de yer yer kestane ağaçlarına rastlansa da meyvecilik faaliyeti olarak toplu bahçelerin verisine rastlanılmamaktadır. Bunun en önemli nedenlerinin başında deniz kıyısında olan bu ilçelerde sıcaklık ortalamalarının yüksek oluşu ve kıyı ardındaki dağların çok yüksek olmaması gelmektedir. Bu ilçelerde yüksek alanlarda kestane ağaçlarına rastlansa da bahçelere pek rastlanmaz. Örneğin Kuşadası ve Söke sınırları içerisinde kalan Dilek Yarımadası‘nda kestanenin yayılışı için uygun yükseklik ve ekosistem bulunmaktadır.
Samsun Dağları üzerinde kestanelere de rastlanılmaktadır; ancak yarımadanın milli park olması sebebiyle kestane bahçeleri oluşturulamamakta ve çiftçi kayıt sistemi (ÇKS) kayıtlarında kestane görülmemektedir. Aydın Dağları ve Menteşe Dağları üzerinde Beydağı, Oyukbaba Dağı, Cevizli Dağ, Madranbaba Dağı, Karıncalı Dağı, Gökbel Dağı kestanelerin dağılış gösterdiği önemli sahalardır. Bu önemli dağılış alanlarından Aydın Dağları'nın ve bazı kısımlarının tarihteki adı da Kestane Dağı‘dır.
ÖNEMLİ NOT: Bu sayfalarda yayınlanan okur yorumları okuyucuların kendilerine ait görüşlerdir.