Geçtiğimiz günlerde TV’DEN’de konuğum Söke Ziraat Odası Başkanı Sayın Kemal Kocabaş ile Söke tarımını konu ederken “Tarımda ekim nöbeti” konusuna girmiş,ancak zaman yetersizliği nedeniyle yeterince ayrıntılara değinememiştik.
Tarım ve Orman Bakanlığı 2017 yılında getirilen münavebe şartı, bir yıl ertelendi.
Resmi Gazete'de 17 Eylül 2017 tarihinde yayımlanan tebliğ ile bitkisel üretim desteklerinde münavebe (Nöbetleşe ekim) şartı getirilmişti.
Ancak Bakanlık,çiftçinin mağdur olmaması için 8 Haziran'da tebliğde değişiklik yapılarak münavebe şartı bir yıl uzatıldı. 2018 üretim yılından itibaren geçerli olacak münavebe şartına göre, örtüaltı üretimler ve çeltik hariç olmak üzere bir parsele aynı tek yıllık bitkinin arka arkaya üç kez ekilmesi durumunda üçüncü üretim için destek ödemesi yapılmayacak.
Sorun burada başlıyor. Nöbetleşe ekim toprak verimliliği, az gübre kullanma, hastalık ve zararlılarla mücadele açısından gerekli.
Nöbetleşe ekimde güdülen birkaç maç öne çıkmaktadır. İlki, toprağın verimlilik ve üretkenliğinin sürdürülebilmesi ve birim alandan elde edilen verimin artırılmasıdır.
İkincisi, bazı bitkiler uzun yıllar arka arkaya aynı tarlada ekildiklerinde verimleri büyük ölçüde düşer bunlara kendine katlanmaz (keten, pancar, yulaf, bezelye, kolza, ayçiçeği, haşhaş), bazı bitkiler ise arka arkaya aynı tarlada yetiştirildikleri takdirde verim azalması dar sınırlar içinde kalır.
Ülkemiz tarım ürünleri planlaması açısından çağımızın oldukça gerisinde kalmıştır.Üretici,zorunluluklar dışında bir öncesinin ürün fiyatlarını dikkate alarak tarlasında yetştireceği rünü planlamakta ,ona göre ekm yapmaktadır.Gerçekte ise ,arla tarımı yapan bir üreticinin kârlı bir üretim yapabilmesi için en az 3-5 yıl gibi bir sürede hangi üretim dallarında ne miktarda üretim yapılacağını plânlaması gerekmektedir. Bu husus sadece tarımsal işletmeler düzeyinde kalmayıp, ülke düzeyinde hangi ürünün, yıllara göre ne miktarda üretileceğinin bilinmesi, ülke kalkınmasını planlama yönünden de gereklidir.
Sıkıntı yerel. Söke gibi tarım toprakları tuzlu ve Ph.’sı yüksek arazilerde tuzluluğa hassas olmayan pamuk dışında ürünlerin ekilmesi mümkün olmamaktadır. Söke’nin bazı bölgelerinde yem bitkiler ardından ikinci ürün olarak pamuk ekilse de bazı alanlarda pamuk dışında herhangi bir bitki yetişmesi mümkün olmamaktadır.
Teknik olarak yem bitkileri ile kültür bitkilerinin ekim nöbetleri belli bir sistem içerisinde yapılabilmektedir. Yem ve kültür bitkilerinde uygun bir nöbetleşe ekim için şu dizin örnek gösterilebilir: Pamuk-Buğday-Mısır-Fiğ+Yulaf; Pamuk-Buğday-Mısır-Fiğ+Yulaf sıralamasında olduğu gibi.
Bunun yanında daha az tuzlu topraklar için şu dizin de izlenebilir: Karpuz-Buğday-Soya-Patates; Pamuk-Fiğ+Yulaf-Mısır (ana ürün)-Yonca (3-4 yıl) -Pamuk.
Bazı bitkilerin ard arda ekilmesinde sakınca bulunmamaktadır. Bu ürünler, Çavdar, Mısır, Bakla, Soya Fasülyesi, Darı, Kenevir, Tütün; Pamuk, Çeltik iken, bazı bitkilerin ise belli yıl aralıklarıyla ekim molası verilmesi gerekmektedir. Bunlar yıl aralıkları ile Keten 6 yıl, Yonca 5 yıl, Pancar 4-5 yıl, Yulaf 3-4 yıl, Bezelye 4 yıl , Turp 3 yıl, Kolza 3 yıl Ayçiçeği 3-5 yıl, Haşhaş 2-3 yıl, Soğan, Lahana, Patates 3-4 yıl
ÖNEMLİ NOT: Bu sayfalarda yayınlanan okur yorumları okuyucuların kendilerine ait görüşlerdir.