Hüsnü Yusuf Gökalp dönemi tarımda planlamaların yanı sıra, uzun vadeli tarım politikalarının oluşturulması bakımından da ileri görüşlü bir dönem olarak nitelendirilebilir.
Türk tarımı açısından günümüzde olduğu gibi 1999-2004 yılları arasında da AB perspektifi ve süreci olumlu ve olumsuz yönleri ile önem taşımakta idi. Tarım Bakanı Hüsnü Yusuf Gökalp, ileriki yıllar için oluşabilecek durum ve şartlar için uzun vadeli politikaların fikri planlamasının yapılmasına önem vermekteydi. Olsa AB üyeliği veya üye olamama durumu Türk üreticisi odaklı bu çalışmalar her bakımdan irdelenmekteydi.
“1997-99 döneminden 2005 yılına kadar oluşacağı beklenen arz, talep ve politika şartları altında elde edilen sonuçlar aşağıdaki şekilde özetlenebilir:
AB dışı durumda olabilirlik:
• Talep genişlemesiyle beraber önemli ürünlerde süregelen yüksek gümrük vergileri nedeniyle tarım fiyatları artma eğilimindedir.
• Sektörün üretim hasılatındaki artış oranı toplam tüketim harcamalarının altında kalacaktır.
• Tarımın net ihracatı azalacaktır.
• Yasaklayıcı düzeyde olan gümrük vergileri nedeniyle hayvancılık alt-sektörü genişleyecektir.
• Talebi karşılamaya yeterli olmayan genişleme hayvancılık ürünlerinde ithalatı gerektirebilir.
• Net ithalat, tahıl (arpa hariç) ve yağlı tohumlarda artmaktadır.
• Net ihracat, endüstri bitkileri, sebze ve meyvelerde azalarak sürmektedir. AB dışı durumla AB üyeliği karşılaştırıldığında ulaşılan genel sonuçlar aşağıdadır:
AB üyeliği durumunda olabilirlik:
• Üyelik bitkisel ürün fiyatları yükseltmektedir.
Ancak, hayvancılık ürünlerindeki düşüşün daha fazla olması, genel fiyat seviyesini aşağıya çekmektedir.
• Üreticilere etkisi ürününe göre değişmektedir; genelde olumsuzdur.
• Artan tüketim miktarını daha düşük harcama ile gerçekleştirmek mümkün olmaktadır.
Tüketicilerin temel gıda harcamaları azalmaktadır.
• Hayvancılık ürünleri AB fiyatlarında bile rekabet edemeyecek durumdadır. Hayvan sürü genişliği büyük oranda daralmakta ve net ithalat patlamaktadır.
• Bitkisel ürünlerde net ihracat artışı, hayvancılık ürünlerindeki ithalat artışını karşılamaktan uzaktır.
• Hayvancılık ürünleri ithalatının tümü AB'den yapılmaktadır. Bitkisel ürünlerde AB dışı ülkelere yapılan ihracat artış göstermekte, ancak dış ticaretin kaynağı ve adresi büyük oranda AB olmaktadır.
• Arpa, pamuk, baklagiller, sebze ve meyve üyelikle oluşan fiyat düzeyinde rekabet edebilecek ürün ve ürün grupları olarak belirmektedir.
• Alan telafi ödemelerinden yararlanmak için üretimden çekilen alanın üretim miktarına etkisi sınırlıdır; ancak ödemeler üretici hâsılatını yüksek oranda artırmaktadır.
• Hayvancılılık verimliliğinde küçük oranlı bir gelişme bile hayvancılık ürünlerinde Türkiye'nin AB'ye karşı direncini artırmaktadır. (1)
(1): Erol H. ÇAKMAK ve Haluk KASNAKOĞLU, TARIM SEKTÖRÜNDE TÜRKİYE VE AVRUPA BİRLİĞİ ETKİLEŞİMİ: Türkiye'nin AB'ye Üyeliğinin Analizi.
ÖNEMLİ NOT: Bu sayfalarda yayınlanan okur yorumları okuyucuların kendilerine ait görüşlerdir.