Gerçek ve geniş anlamı ile tarım bitkisel üretim ve hayvancılığın toplamıdır.Tarım denince aklımıza öncelikle bitkisel üretim gelmektedir.Çünkü ülkemizde tarım kesiminin çok büyük bir çoğunluğu bitkisel üretimle uğraşmaktadır.
Çeşitli yeryüzü şekilleri ve iklim yapısına sahip ülkemizde bu coğrafyanın çeşitliliği bizlere sayılamayacak kadar fazla ürün çeşidi sunmaktadır.Hemen hemen on iki ay boyunca bitkisel üretimin meyvesini toplamaktayız.Dünyada ise tarım beslenme eksenli olduğu için kültür bitkileri ana ve stratejik ürün olarak kabul edilmektedir.
İnsan tüketimine ilişkin gıdanın ana kaynağı olan tahılların, 2016 yılında dünyadaki üretimi 2,54 milyar tondur. Bu üretimin yaklaşık 1,1 milyar tonu insan beslenmesinde, 915 milyon tonu hayvan beslenmesinde geri kalan 525 milyon tonu da endüstriyel amaçlı kullanılmıştır. Artan talep doğrultusunda dünya tahıl üretimi artmaktadır. Ancak tahıl üretiminin büyüme oranı gerilemektedir (FAO, 2016).
Ana beslenme kaynaklarını ise tahıllar oluşturmaktadır. Ancak 2016 yılında ürün bazında üretimi en yüksek olan bitki 1,9 milyar ton ile şekerkamışıdır. Bunu 1 milyon ton ile mısır, 749 milyon ton ile buğday, 741 milyon ton ile çeltik, 377 milyon ton ile patates, 335 milyon ton ile soya izlemektedir. Son on altı yıllık dönemde soya üretiminde yüzde 108, şekerkamışı üretiminde yüzde 51, mısır üretiminde yüzde 79 artış sağlanırken, buğday üretiminde yüzde 28, çeltik üretiminde yüzde 24, patates üretiminde yüzde 17 artış sağlanmıştır (FAO 2018).
11. kalkınma planı verilerine göre bitkisel üretim sektöründe üretim, tüketim, dış ticaret ve stok miktarları incelendiğinde buğday, pirinç, mısır, soya ve pamuk ürünü öne çıkmaktadır. Üretim miktarlarına göre dış ticaret oranı en düşük olan ürün ortalama yüzde 9 ile pirinçtir. Bu durum, pirincin daha çok üretildiği yerde tüketildiğini göstermektedir. Pamuktan sonra stok oranı en yüksek ürün ise yüzde 29 ile buğdaydır.
Dünya genelinde 2017/2018 döneminde 350 bin tonluk üretim ile yağlı tohumlar içerisinde en büyük paya sahip soyanın, en önemli üreticisi 120 milyon ton ile ABD’dir. Bu üretimi 108 milyon ton ile Brezilya, 57 milyon ton ile Arjantin takip etmektedir. Son yıllarda ülkemizin soya tedarikçisi ülkelerinden biri olan Ukrayna ise 4,28 milyon ton soya üretmektedir (USDA, 2017b). Soya dünya ortalama verimi 276 kg/da iken ABD’nin 350 kg/da, Türkiye’nin ise soya verimi 432 kg/dekardır (FAO, 2018).
“2016 yılında toplam baklagillerin üretimi 81,8 milyon ton olarak gerçekleşmiştir 1994- 1996 yıllarında 55,6 milyon ha alanda 37,5 milyon ton olan dünya baklagil üretimi, 2013-16 yıllarında 82,38 milyon ha alanda 81,80 milyon tona yükselmiştir. Dünya baklagil üretiminin yaklaşık yüzde 50'si Asya'da (Hindistan, Myanmar, Çin ve Türkiye) yoğunlaşmıştır. Geri kalan yüzde 22’si Afrika, yüzde 19’u Amerika (Kanada, Brezilya, ABD, Meksika) ve yüzde 9’u Avrupa ve yüzde 4’ü Okyanusya’da üretilmektedir.”
Yüksek satış değeri yanında, değişen beslenme alışkanlıklarındaki önemi nedeniyle dünya meyve sebze sektörü, yağlı tohumlar ile birlikte tarımın dinamik sektörlerinden biri haline gelmiştir. 2010 yılında dünya’da, 600 milyon tondan fazla meyve ve yaklaşık 1 milyar ton sebze üretilmiştir. Meyvede büyüme oranı yüzde 3, sebzede ise yüzde 5’tir. Dünya üretiminin artmasındaki en önemli neden, Asya'da ve özellikle Çin’de meyve sebze alanındaki genişleme olarak gösterilmektedir. Geçen 20 yılda ortalama yıllık yüzde 8'in üzerinde bir büyüme oranı ile Çin, dünya meyve üretiminin yaklaşık yüzde 20’sini, sebzenin ise yaklaşık yüzde 50’sini üretmektedir (FAO, 2012a).
Gıda ve tarım sektöründe yaşanan gelişmeler doğrultusunda, dünya organik tarım sektörü gittikçe büyümektedir.1999 yılında 200 bin üretici ile 11 milyon hektar alanda yapılan organik tarım, 2015 yılında 2,4 milyon üretici ile 50,9 milyon hektara ulaşmıştır. Aynı dönemde organik pazarın büyüklüğü ise 15,2 milyar dolardan 81,6 milyar dolara çıkmıştır (FİBL and IFOAM, 2017).
ÖNEMLİ NOT: Bu sayfalarda yayınlanan okur yorumları okuyucuların kendilerine ait görüşlerdir.