KIRSAL KALKINMANIN GENEL GÖRÜNÜMÜ

Ülkemizde tarımın geleceği ve gıdanın üretilme sürecinin sağlılığı açısından önem verilmesi gereken konulardan birisi de kırsal kalkınmadır.

TZOB’un bu alandaki görüşlerini İktisadi ve Zirai Rapor” dan alıntı ile ortaya koyalım:

“Bölgesel ve Kırsal Kalkınma, kırsal alanda yaşayan fertlerin ekonomik ve sosyal refahı ile yaşam kalitesini arttırma çalışmalarıdır. Ülkemizin kırsal kalkınma politikaları, Kalkınma Planları, Ulusal Kırsal Kalkınma Stratejisi (UKKS) ve Kırsal Kalkınma Eylem Planı (KKEP) çerçevesinde yürütülmektedir.

Kırsal politikanın stratejik çerçevesini oluşturan gelişme eksenleri ile öncelikler ve tedbirler UKKS belgesinde; söz konusu çerçeveyle uyumlu olarak yürütülecek faaliyetler ise KKEP belgesinde ele alınmıştır.

Kırsal politikanın omurgasını beş gelişme ekseni oluşturmakta olup bu eksenler tematik olarak; kırsal ekonomiye, çevreye, yerleşimlere, topluma ve kurumsal kapasiteye ilişkindir. Kırsal kalkınma faaliyetleri ise yapısal olarak iki farklı kategoriye ayrılmaktadır. Birincisini hizmet, ikincisini ise destekleme faaliyetleri oluşturmaktadır. Kırsal kesime götürülen hizmet faaliyetlerinin başında İçişleri Bakanlığından Çevre ve Şehircilik Bakanlığına devredilen Köylerin Altyapısının Desteklenmesi Projesi (KÖYDES) ve İçişleri Bakanlığı tarafından yürütülmeye devam edilen Büyükşehirlerin Kırsal Altyapısı Projesi (KIRDES) gelmektedir.

Ülkemizin kırsal kalkınma politikalarının belirlendiği kırsal politika uygulamaları konusunda Ulusal ve Kırsal Kalkınma Stratejisi dışında iki temel doküman daha hazırlanmaktadır. Tarım ve Orman Bakanlığınca farklı finansman ve uygulama mekanizmalarıyla yürütülen program ve projelerden oluşmaktadır. Birinci grupta, tamamı merkezi yönetim bütçesinden finanse edilen ve hukuki dayanağını 5488 sayılı Tarım Kanunu ve ilgili Bakanlar Kurulu kararlarından alan Kırsal Kalkınma Yatırımlarının Desteklenmesi Programı (KKYDP) ve Genç Çiftçi Projelerinin Desteklenmesi Programı yer almaktadır.

İkinci grupta, Avrupa Birliği Katılım Öncesi Yardım Aracı (IPA) kırsal kalkınma bileşeni kapsamında ülkemize sağlanan hibe fonları ile ulusal bütçemizden birlikte finanse edilen çok yıllı bir kırsal kalkınma programı olan Katılım Öncesi Yardım Aracı Kırsal Kalkınma Destekleri Programı (IPARD) bulunmaktadır. Üçüncü grupta ise, uluslararası kuruluşların kredi ya da teknik yardım desteğiyle ilgili ikraz anlaşmaları çerçevesinde yürütülen Ardahan-Kars-Artvin Kalkınma Projesi gibi faaliyetler bulunmaktadır.

1970’li yıllarda başlatılan kırsal kalkınma projeleri, 1990’lı yıllarda somutlaşmaya başlamış, 2000’li yıllardan itibaren tarımsal sübvansiyonların nitelik değiştirmesi, tarımsal destek türlerindeki çeşitlenme, tarıma ve kırsal alana yüklenen çok işlevlik, bölgesel politikalardaki kurumsallaşma ve AB uyum sürecinin de etkisiyle kırsal kalkınma Dokuzuncu Kalkınma Planı döneminde (2007-2013) ilk defa politika belgeleri yayımlanmıştır. Amaç;

• Kırsal ve kentsel alanlar arasındaki gelişmişlik farklarını azaltmak,

• Göçlerin kırsal alanlar üzerindeki olumsuz etkileriyle mücadele etmek,

• Kırsal politika yönetimini merkezi ve yerel düzeyde güçlendirmek,

• Katılım öncesi süreçte AB tarım ve kırsal kalkınma müktesebatı uyumuna katkı sağlamaktır.”