Günümüzle kıyaslamak açısından, okuyucularımıza Aydın ilinin 19.yüzyıldaki tarımının resmini çizmeye
Sancağın batı kesiminde tütün ekimi pamuk ekimine oranla daha yaygın idi. Yine bu bölgede zeytincilik de gelişkindi ve Osmanlı topraklarından elde edilen ürünün 1/40'ını oluştururken o dönemde hala düzenli zeytinlikler oluşturulmamıştı.
Aydın’ın hemen hemen bütün kazalarda yaygın bir gıda olarak susam ekimi yapılmaktaydı.
Bütün bunların yanı sıra, Aydın'ın tarımsal yapısının en belirgin özelliği günümüzde olduğu gibi, o sıralarda da incir üretimi idi. Osmanlı topraklarındaki incir ağaçlarının yarısından fazlası (3.5 milyonun üzerinde) bugün olduğu gibi Aydın'da idi. 1913'te Aydın Sancağında 43.724 ton (Osmanlı üretiminin% 44'ü) incir elde edilmişti. Bunun 23.192 tonu yurtdışına satılmıştı. Buna rağmen üzüm üretimi ve ihracatı daha fazla gelir getirmekteydi.
Hayvancılık da çok gelişmişti. Koyun ve keçinin Osmanlı Devleti' nin diğer bölgelerine kıyasla daha yaygın olmasının yanı sıra, büyükbaş hayvancılık daha da gelişmişti. Deve ve az miktarda camız Aydın Sancağının vazgeçilmez hayvanlarındandı. Yoğurt, peynir ve tereyağı yüksek miktarda elde edilmekteydi.
Bir enerji kaynağı ve mutfağın vazgeçilmezi olan bal üretimi ve arıcılık bütün Sancakta yapılıyor olmasına karşın, Çine' de ve Sancağın hemen hemen tüm kazalarında yoğunlaşmıştı. XX. Yüzyılın başında Sancakta 32.370 kovandan 175 ton bal ve 112 ton balmumu elde edilmişti.
1890 Aydın Vilayet Salnamesi ‘ne göre; Aydın Sancağındaki işletmeler, sırasıyla 104 yağhane, 10 sabunhane, 509 değirmen, 210 un fabrikası, 188 fırın, 107 han, 286 mağaza, 4.345 dükkân, 35 kiremithane, 2 otel, 52 meyhane, 5 mumhane, 15 tren istasyonu, 6 telgrafhane, 5 hastane ve 1 kütüphane bulunmaktaydı. Aydın' da İngiltere, Fransa, Yunanistan, İtalya konsoloslukları bulunmaktaydı. Nazilli ve Aydın' da Osmanlı Bankası şubeleri vardı. Toplam nüfusu 205.577 kişi idi (145).
Çalıştığımız Temettuat Defterlerinin yazıldığı 1844’lü yıllar aynı zamanda kıtlık yıllarıdır.
19.yüzyılda Anadolu coğrafyasında görülen kuraklık olaylarının en önemlisi 1844 yılında gerçekleşmiş olup, tarımsal üretimi etkilemiştir. 1844 yılında yaşanan bu kuraklığın aslında daha geniş bir alanı etkilediği resmi yazışmalardan da anlaşılmaktadır. Aydın ve Konya’dan merkeze gönderilen yazılarda yörenin kuraklıktan oldukça etkilendiği ve tarım ürünlerinin ciddi zarar gördüğü ifade edilmektedir (146) .
Temettüat defterleri XIX. yüzyılın sosyal ve ekonomik hayatı hakkında bize oldukça ayrıntılı bilgiler vermektedirler. Aydın genelinde olduğu gibi Buharkent (Ortakçı)’te de tarım en önemli geçim dalı durumundaydı.1844/45 Ortakçı Temettüat Defterinde mesleklerin dağılımını incelediğimizde, mesleği belirtilen 175 hane reisi içinde 1’er tane derici, din Görevlisi, kasap, semerci, zeybek,2’şer tane deveci, berber,4 tane çoban,7 tane talebe,41 tane çiftçi,42 tane rençper ve 71 tane ırgat yer aldığını görmekteyiz. Çiftçi ve rençperi tarımla doğrudan uğraşan, ırgadı da yine tarımın içinde kabul edersek Ortakçı nüfusunun yaklaşık olarak %90’nının tarımla uğraşıp geçimini sağladığını görürüz. Mesleği farklı belirtilmiş olanların da dolaylı ve doğrudan tarımla uğraştıklarını kabul etmemiz gerekir ki kasabanın nerdeyse tamamı tarımın içinde yer almaktadır.
ÖNEMLİ NOT: Bu sayfalarda yayınlanan okur yorumları okuyucuların kendilerine ait görüşlerdir.