Ülkemiz hayvancılığının en önemli girdilerinden olan yem ,maalesef gelişmiş ülkelerin aksine ülkemizde en az oranda desteklenen girdi kalemlerindendir.
Üretici hayvanının gıdası olan kaba yem çeşitlerini maliyetli de olsa işçiliğini kendisi yaptığı için karma yem kadar fiyatlanmasını hissetmemektedir.
“Karma yem sanayinde üretilen yemlerin neredeyse tamamı (%98,4) iç pazarda tüketilmektedir ve karma yem ihracatı henüz istenilen seviyeye ulaşamamıştır. Karma yem üretiminde ihracatın payı yalnızca %1,6’dır. Ancak yıllar itibarıyla karma yem ihracatında artış görülmektedir. Türkiye’nin karma yem ihracatı 2018 yılında yaklaşık 377 bin ton ve 140 milyon $ değere, karma yem ithalatı da aynı yıl yaklaşık 54 bin ton ve 86 milyon $ seviyesine yükselmiştir.
Karma yem ihracatı 2014 ve 2015 yılları hariç hızlı bir büyüme gösterirken karma yem ithalatı ise daha durağan bir seyir izlemiş olup, karma yem ihracatının karma yem ithalatından çok daha hızlı bir artış gösterdiğini söylemek mümkündür.
“Karma yemde kullanılan ham maddelerin ülke içinde üretimleri, karma yem üretimimize yetmediğinden özellikle yağlı tohumlar ve küspeleri, kepekler, mısır, mısır türevleri, DDGS gibi bazı yem ham maddelerinin ithalatının yıllar itibarıyla arttığı gözlenmektedir. Bu ham maddelerin ithalatı için her geçen yıl daha yüksek meblağlar ödenmektedir. Ülke karma yem sanayinin, bugüne kadar ham madde temininde gerek fiyat ve gerekse miktar açısından istikrarlı bir yıl geçirdiği hatırlanmamaktadır.”
Türkiye’nin karma yem ithalatında ise en büyük payı Fransa (%12,8), ABD (%12,3) ve Çin (%11,7) almaktadır. Bu ülkeleri ise sırasıyla Almanya (%8,9), İtalya (%7,9), İspanya (%6,2) ve Belçika (%6,2) takip etmektedir. 2018 yılı verilerine göre ülke karma yem sanayi tarafından yapılan ihracat 140 milyon $, ithalat değeri ise 86 milyon $ olarak gerçekleşmiştir.
Türkiye’den yapılan karma yem ihracatı 60’a yakın ülkeye gerçekleştirilmektedir ancak ihracatın büyük bir kısmı (%73,1) Irak ve Suriye’ye yapılmaktadır. İhracat pazar payı sıralamasında daha sonra ABD (%5,1), Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti (%2,9) ve Azerbaycan (%2,8) gelmektedir.”
“Kanatlı sektörünün gelişmesi sonucu, kanatlı karma yemine olan talep ve kaliteli yem isteği, karma yem üreticilerini kaliteli yağlı tohum ve küspeleri, balık unu ile üretimi yeterli olmayan özellikle mısır gibi ham maddeleri ithal etmeye yönlendirmiştir. Toplam kanatlı yemleri içinde ithal ham maddelerin oranı hemen hemen %75’leri bulmuştur. Ayrıca, bu yemler içinde yem katkı maddeleri olarak adlandırılan vitamin, mineral vb. ürünler için de tamamen dışa bağımlılık söz konusudur. Karma yem sektörünün cirosu 2018 yılı için 7,2 milyar $ olup, bunun 3,8 milyar $’ı ithalat yoluyla yapılmaktadır.
Özellikle mısır, yağlı tohum küspeleri ile soya fasulyesi ve küspesi ithalatı için ödenen değerler önemli seviyededir.
Karma yem ham maddelerinin yıllar itibarıyla ithalat miktarları ve ithalat için ödenen değerlere bakıldığında 2018 yılında 11,1 milyon ton yem ham maddesi ithal edildiği ve bu ithalat için 3,8 milyar $ ödendiği görülmektedir. Yem ham madde ithalatına ürün bazında bakıldığında en önemli payı soyanın aldığı (küspesi dâhil %28,7), daha sonra ise mısırın (DDGS ve kepekleri hariç, türevleri dâhil %21,1) geldiği görülmektedir.
Kaynak:2.Tarım şurası sonuç raporu
ÖNEMLİ NOT: Bu sayfalarda yayınlanan okur yorumları okuyucuların kendilerine ait görüşlerdir.