“Resmi rakamlarda süt ve besi sığırı sayısının sırasıyla 24 ve 70 çıkması, Türkiye’deki işletme tipolojisi hakkında yanıltıcı bir yargıya yol açabilir.
Tablodaki ortalamalar aritmetik ortalama olduğundan çok yüksek sayıda hayvanı olan büyük ölçekli işletmelerden etkilenmektedir.
Çiftçilerin bildirdiği sayıların geometrik ortalaması alındığında süt hayvanı sayısı 11’e, besi hayvanı sayısı ise 16’ya düşmektedir. Bu durum ülkemizdeki tipik hayvancılık işletmelerinin hâlâ küçük ölçekli olduğuna işaret etmektedir. Nitekim araştırmada 1-10 arası süt ineği bildiren işletmeler toplam süt işletmelerinin %57’sini, 1-25 arası besi sığırına sahip işletmeler ise besicilik işletmelerinin %65’ini oluşturmaktadır.
Küçükbaş hayvancılık (koyun-keçi) işletmelerinin sayısı ise oransal olarak artmıştır. Bu bulguyu doğrular şekilde, TÜİK’in 2022 tahminine göre Türkiye’de koyun ve keçi sayısı da bu yıl artmıştır.”
Nitekim TÜİK verilerine göre ülkemizde küçükbaş sayısı 2010 yılına göre iki katına çıkarak 46 milyona ulaşmıştır. Saha araştırmasında görüşülen çiftçilerin ortalama koyun sayıları da artmaktadır. Türkiye’de küçükbaş hayvancılıkta “süt” ve “et” işletmesi ayrımı yapmak zor olsa da, küçükbaş işletmelerinin ana gelir kaleminin kuzu satışları, yani et üretimi olduğu bilinmektedir.
Ancak büyükbaştaki kesime giden hayvan sayısındaki artış doğrudan küçükbaş hayvanların sayısını da etkilemktedir.
Diğer yandan, literatürdeki birçok çalışmada Türkiye’nin hayvancılıkta rekabet avantajının büyükbaştan daha çok küçükbaşta olduğu öteden beri dile getirilen bir husustur. Çiftlikte bakıma ve sanayi yemine sığır kadar bağımlı olmayan, yılın her döneminde meradan yararlanabilen bir hayvan olan koyun ve keçilerin Türkiye’nin coğrafi yapısına adaptasyon kabiliyetleri de çok yüksektir.
Bu nedenle devlet tarafından da hayvan başına destek, çoban desteği, ağıl yatırımı desteği gibi farklı araçlarla desteklenmektedir.20 Türkiye’de 2022 Ağustos itibarıyla kayıtlı 1.250.847 büyükbaş işletmesi, 441.087 küçükbaş işletmesi bulunmaktadır.
Son olarak, araştırmada bu yıl arıcılıkta sınırlı bir artış gözlenirken, tavukçuluk yapan çiftçilerde geçen yıl artan oran bu yıl da korunmuştur.
Her iki sonuç örneklemden kaynaklanabileceği gibi, bu iki alana yönelimin gerçekten arttığına yönelik bir işaret de olabilecektir.
Kesin bir yargıya varabilmek için önümüzdeki yıllarda oluşacak trend takip edilmelidir.
2022 yılına dair tavukçuluk ve arıcılık işletme sayısıyla ilgili olarak henüz resmi bir istatistik bulunmasa da, şimdilik TÜİK’in 2020-2022 Eylül sonu itibarıyla tavuk eti üretiminde artış yayımladığı bilinmektedir.
Ancak artan yem fiyatlarının birçok tavukçuluk işletmesinin kapandığı veya üretime ara verdiği gerçeği ile karşı karşıyayız.
Ülkemizde gerek sağlık gerekçeleri gerekse düşük fiyat nedeniyle tavuk etine olan talebin uzun yıllardır arttığı zaten bilinmektedir. Artan talep tavuk eti fiyatını da doğal olarak yukarı çekmektedir. Bu amaçla [tavuk/dana eti fiyatı] bir gösterge olarak kullanılabilecektir.
TÜİK verilerine göre, 2011-2020 yılları arasındaki 10 yıl boyunca ortalama 0,24 olan tavuk/dana eti fiyatı oranı, 2022’de 0,37’ye çıkmıştır.2023 de ise bu fiyatlar yüksek oranlarda tüketicinin satın alamayacağı ölçülerde yükselmiştir. Kaynak:KKB,Türkiye Tarımsal Görünüm Saha Araştırması. (NAİM ÖZDAMAR-DENGE YAZAR VE BUHARKENT MUHABİRİ)
ÖNEMLİ NOT: Bu sayfalarda yayınlanan okur yorumları okuyucuların kendilerine ait görüşlerdir.