Rumeli'den ve İzmir’den İstanbul’un ihtiyacı için gemilerine buğday, üzüm ve incir yükleyip İstanbul’a getirmeyerek Kite ve İznikmid iskelelerinde satan reislerin gemilerine el konulup kendilerinin de hapsedilmeleri.
“Yazıldı.
Mezbûra virildi.
Kite ve İznikmid kâdîlarına hüküm ki:
Ba‘zı re’îsler Rûmili yakasından tereke ve ba‘zıları dahi İzmir’den üzüm ve incir alup gemilerine tahmîl idüp mahrûse-i İstanbul’a getürmeyüp taht-ı kazânuzda vâkı‘ olan iskelelerde yanaşup bey‘ itdükleri istimâ‘ olunmagın buyurdum ki: Çavusum Ahmed varıcak, varan kimesneler Rûmili yakasından ve âhar yirden tereke ve sâyir zahîre alup gemilerine tahmîl idüp emre mugâyir taht-ı kazânuza iletüp bey‘iderlerse anun gibilere mecâl virmeyüp gemilerin girift idüp ve kendülerin kayd [ü] bend ile müsârun-ileyh çavusuma teslîm eyleyüp Südde-i Sa‘âdetüm'e gönderesiz ve der-anbâr olmış terekeleri gemilerinde bulunan zahîreleriyle cümlesin mühürleyüp kazıyyelerin yazup defter idüp Dergâh-ı Mu‘allâm'a gönderesiz. Sonra gemileri ve zahîreleri husûsında emrüm ne vechile olursa mûcebi ile amel eyleyesiz.” (154).
Kaza merkezi olan Ortakçı kasabası, kaza içerisinde incir üretiminin lokomotifi durumundadır.Hicri1260/1261;Miladi 1844/1845 Ortakçı Temettuat defterinde yer alan 190 haneden 154 tanesi incir üretimi yapmaktadır. İncir üretilen alanların toplamı 682 dönümdür ki, bu üretim alanı Osmanlı alan ölçü birimi olarak 2,720 metre kareye tekabül eden bu alan 1855 dekara karşılık gelmektedir
İncir üretiminden ödenen öşür 1844 yılı için 8727.8,1845 için ise yılı 6632,8 Guruştur. İncir tarımı yapan ailelerin yıllık incir gelirleri ortalaması ise yaklaşık olarak 560 Guruştur (155).
Aynı yıla ait Savcıllı ise incir üretimi bakımından Ortakçı’yı izlemektedir. Savcıllı’da oturan 38 hanenin 33’ü bitkisel üretimden dolayı öşür vergisi ödemektedir. Beş hane ise öşür ödememektedir. Savcıllı’da en geniş anlamı ile yapılan bitkisel üretim çeşidi incirdir. Savcıllı’da yerleşik 38 vergi veren ailenin 21 tanesi incir tarımı ile uğraşmaktadır. Savcıllı köyünün ödediği toplam öşür miktarı 3820 Guruş olup incir öşürü ise 2860 Guruştur. Savcıllı toplam öşürü içinde incirin payı yaklaşık %74’tür (156).
Hicri1260/1261;Miladi 1844/1845 Ortakçı Temettuat defterinde yer alan 20 hanenin sadece 1 tanesi (Murat oğlu Molla Hasan) 10 dönüm tarlada incir üretimi yapmakta ve her iki yıl için de 100’er Guruş öşür ödemektedir (157).
İncirin öyküsü İzmir-Aydın hattında nasıl geliştiyse de çok az farklarla Ortakçı’da da benzer şekilde gelişmiştir. İncir Avrupa ülkelerinde aranan bir meyve iken üretim genellikle iç tüketime yönelik idi. Avrupa’nın incire olan talebi arttıkça incir ticareti gelişmiş ve bu gelişmeler sonucunda İzmir merkezli bir ihracat düzeni ortaya çıkmıştır. Bu düzen fakir incir üreticisinin emeğinin en ucuz şekilde İzmirli Levanten tüccarların hizmetine sunulması idi.
İncir üretiminin tüm safhalarından ve tarihi gelişiminden etkilenen Ortakçı’da incirin satışı ile en önemli dönem devecilerin İzmir’e kuru incir taşıması ile başlar. Sarayköylü deveciler incir taşımada önemli rol oynasa da Buharkent’te de İzmir’e incir taşıyan kervanlar mevcut idi. Sarayköy deve kervanları yola çıktıklarında Buharkent’e ait develeri de yanlarına katarak yola devam ettikleri bilinmektedir. Sarayköy’den çıkan kervanın ilk durağı Ortakçı’dır. Ortakçı’da dinlenen kervan yeni develeri de yanlarına alarak yola devam etmeden önce bölgenin kuru incirini de develere yüklemiş olmalıydı. Bu dinlenme Ortakçı’da bulunan handa yapılır, incirler bu hanın önünde develere yüklenirdi. Dokuz-on gün sürecek İzmir yolculuğu buradan başlardı.
ÖNEMLİ NOT: Bu sayfalarda yayınlanan okur yorumları okuyucuların kendilerine ait görüşlerdir.