SÖZLEŞMELİ ÜRETİM UYGULAMALARI

Sözleşmeli üretim ile ilgili olumlu ve olumsuz yaklaşımlar mevcuttur. Sözleşmeli üretim modelini bizde ya da diğer ülkelerde tarımda bir çıkış yolu olarak gören yaklaşımlar

Yanında bu modelin tarımda yıkım süreci yaratacağını belirten çalışmalar da söz konusudur.

• Kapitalizmin köylülüğü tasfiye etme ve küresel sömürgeciliği kurumlaştırma aracı olarak gördüğü,

• Yerli ve yabancı büyük tarım şirketlerinin tarım ve hayvancılık alanında üretimden tüketime değin her

aşamaya egemen olduğu veya olacağı,

• Çokuluslu şirketlerin modeli, üretim yaptıkları ülkelerde çiftçi örgütleri ve sendikalarla karşı karşıya

gelmekten kurtulma aracı olarak kullandıkları,

• Üretim yaptıkları ülkelerde ortaklıklar aracılığı ile yerli devletin kendi üreticisini desteklemek için devreye soktuğu,

Gerçekte ve arzu edilen ise bu model, yetiştirici ile satın alıcı arasında, hangi ürünün ne kadar ve hangi vasıfta üretileceği ve gelecekte zaman, yer ve bazen fiyat ile ilgili bir satış taahhüdünü içeren bir anlaşma türüdür.

Sözleşmeli üretim iki taraflı bir taahhütler metnidir.Taahhüt karşılığında alıcı kurum veya kişi ile üretici karşılıklı olarak çıkarlarını korumak peşindedir.

“ Sözleşmeli üretim: üretim süreci boyunca üreticinin ve üretilen ürünü temin edecek firmanın aktif olarak rol aldığı, üreticinin üretim döneminde ihtiyaç duyacağı tarımsal girdileri ve bu tarımsal girdilerin verimli bir üretim için etkin kullanılması amacıyla paydaşlardan danışmanlık alınabilmesi açısından tarımsal üretim planlamasında önemli bir araç olarak ortaya çıkmaktadır.

Sözleşmeli üretim ile üretilecek ürüne ilişkin planlama ve veri toplama aşamaları sağlıklı bir şekilde gerçekleştirilmektedir.

Sözleşmeli üretim ile ürünü alacak firma/kooperatif vb. gibi kurumlar ürün alım dönemi ve miktarlarını planlayabilmektedir.

Sözleşmeli üretimin üreticiye olan faydası ise üretim öncesinde ürününü pazarlama kaygısını minimize etmesi ve üretim sürecinde kullanacağı tarımsal girdileri kolay şekilde temin edebilmesidir.

Ürünün fiyatının oluşmasında, piyasa düzenlenmesinde, üretim kaynaklarının etkin kullanımında, küçük ölçekli işletmelere teknoloji transferinde, gıda sanayinin kaliteli ve yeter miktarda ham madde ihtiyacının karşılanmasında ve ülkemizin ihracat sürecinde ihtiyaç duyduğu stratejik ürünlerin üretilmesinde sözleşmeli üretim modeli önem arz etmektedir.

Tüketicilerin istenen kalite ve miktardaki talebinin sürekli olarak karşılanabilmesi, modern teknolojinin uygulamaya aktarılabilmesi, ham maddenin ucuz, yeterli ve zamanında temin edilebilmesi, finansman olanaksızlığının giderilmesi, maliyetin düşürülmesi, tatminkâr ve sürekli pazar sağlanabilmesi, riskin azaltılması vb. nedenler sözleşmeli üretimin oluşmasında büyük önem taşımaktadır. Diğer taraftan, özellikle küçük tarım işletmelerinin hâkim bulunduğu bir yapıda, bunların olumsuz yanlarının giderilmesi istek ve çabaları da sözleşmeli üretime yönlendiren önemli bir başka faktördür.”

“Ekolojik yapısının uygunluğu nedeniyle Türkiye, önemli bir tarımsal potansiyele sahiptir. Bu potansiyelin değerlendirilmesinde ise gıda sanayinin önemli bir işlevi bulunmaktadır. Sözleşmeli üretim gıda sanayi için kaliteli ve yeterli miktarda ham madde ihtiyacının karşılanmasında ve üretici sanayici arasındaki dikey entegrasyonun sağlanmasında dünya ölçeğinde kullanılan en yaygın üretim modelidir. Türkiye’de de uzun bir geçmişe sahip olan sözleşmeli üretim çeşitli bitkisel ve hayvansal ürünlerin üretiminde kullanılmaktadır”

Kaynak:3.Tarım Şurası sonuçları -S.Kör, Tarımda Sözleşmeli Üretim Modeli