Aydın ve çevresinde zeytin yetiştirilmesine, tarihi tespit edilemeyecek kadar evvel başlanılmıştı. Gerçekten daha o zamanlarda bile yemeklik ve yağlık zeytinler beslenmede önemi haiz olduktan başka zeytinden elde edilen yağ aydınlatmada ve Rum ateşi gibi bazı yakıcı silahların hazırlanmasında kullanılmaktaydı.
19. Yüzyılda vilayetin en verimli ve kazançlı ürünü olan ve bölgenin özellikle iç kesimlerinde, Aydın’da yoğun olarak üretilen bu ürün, yine en iyi ürünü Aydın’da vermekteydi. Aydın ve çevresi hariç vilayetin iç kesimlerinde elde edilen zeytinyağı kalın ve koyu renkli idi ve makbul değildi.
Aydın Güzelhisar’ında, 19. Yüzyılın ortalarında 11 bin477 kıyye zeytinyağı üretilmişti ve yağın bir kıyyesi kalitesine göre değişme göstermekte 3,5–4 kuruştan alıcı bulunmakta olduğu görülmekteydi.
Aydın kazaları içinde Çine en yüksek miktarda zeytin üreten kaza idi.1844-1845’li yıllarda Çine’de en fazla yetiştirilen meyve 489 hanede 14 bin 531 sak ile zeytindir. Zeytincilik sadece Tatarmemişler köyünde yapılmamaktadır. En fazla zeytin kaydının olduğu defter 120 hanede 4 bin 242 sak ile Çine dışında toprağı olanlardır. Onu, 28 hanede1563 sak zeytin ile Kahraman köyü izlemektedir.
Günümüzde olduğu gibi XIX. yüzyılda da zeytinyağı üreticisinin en önemli sorunlarından birisi de üretilen zeytinyağının saf olarak pazarlanmamasında dolayı kalite ve değerinin yitirilmesi idi. H1308//M 1891 Aydın Vilayeti Salnamesinde bu konudan şikâyet edilmektedir.
“Nevi mahsul itibariyle en nefis ve makbul olduğu halde memalik-i ecnebiyeye pamuk yağı karıştırılarak füruhat olmasından dolayı fiyatına binaen âliyeicanen tedenni eden zeytinyağıdır.100 bin lira…”
20. Yüzyıl başlarında Aydın Sancağı’nda üç buçuk milyon sap zeytin ağacı bulunmakta ve sözü geçen miktar ağaçtan hâsıl olan zeytin tanelerinden 17 milyon kıyye yağ ortaya çıkıyordu.
1909 yılında Aydın Vilayeti’ndeki zeytin ağacı adedi 9 milyon 225 bin 95 adettir. Bu sayı Osmanlı Devleti toplamının yüzde 47,1’ni oluşturmaktadır. Bu ağaçlardan alınan zeytin miktarı yine ülke üretiminin yarısına yakın bir kısmını, yüzde 48,8’ini vermektedir 242. 1913 yılında Aydın Vilayeti’ndeki zeytinlik alanı 395.770 dönüm (yüzde 34,4) ve bu alandan alınan zeytin miktarı ise 68 bin 74 ton ile ülke üretiminin yüzde 40,9’unu oluşturmaktadır.
Osmanlı Devleti’nde 1914 sayımına göre 12 milyon 199 bin 180 adet zeytin ağacı bulunmaktadır. Bu zeytin ağaçlarından elde edilen zeytin miktarı ise 89 bin 702 tondur. Aydın Vilayeti zeytin ağaçlarından yarısından fazlasına sahiptir (yüzde 52,3). Dolayısıyla zeytin üretiminin de yarısından fazlası bu vilayetten elde edilmiştir (yüzde 58,5).
Zeytinden çeşitli şekillerde yararlanılmakla birlikte en fazla yağı kullanılmaktadır. 1914 yılında 20 bin kilo zeytinyağı elde edilmişken 1919’da sadece 6 bin kilo zeytinyağı elde edilebilmiştir. Ertesi yıl 1914 rakamına yakın bir üretim miktarı görmekteyiz:17 bin kilo. 1921’de düşen zeytinyağı üretimi 1922’de 22 bin kiloya yükselmiştir
1907’de sadece Nazilli’de 1 milyon kıyye zeytinyağı üretilmişti ki, Karacasu’da 1909’da üretilen yağ, Nazilli’nin ellide biri civarında 20 bin kıyye dolaylarındaydı.
ÖNEMLİ NOT: Bu sayfalarda yayınlanan okur yorumları okuyucuların kendilerine ait görüşlerdir.