Yeni Türk Devleti Türkiye Cumhuriyeti,kalkınmanın temelini tarım ve tarıma dayalı sanayi olarak benimsemiştir.Türk tarımını farklı uygulamalarla korurken üreticiyi de desteklemek için pek çok bürokratik ve yasal önlemler almıştır.
Bunların arasında zeytinin de korunduğunu aşağıdaki uygulamalarla görmekteyiz.
Daha Cumhuriyetin ilk çeyreğinde zeytinin ne derece önemli bir bitki, ürünlerinin ekonomi, sağlık, beslenme ve enerji için nasıl değerli olduğu anlaşılmış olmalı ki TBMM’den 26 Ocak 1939 tarihinde 3573 sayılı yasa ile “Zeytinciliğin Islahı ve Yabanilerinin Aşılattırılması” adı altında bir kanun çıkartılmıştır.
Bu kanunla aşılı zeytinlerin bakım, tımar ve toplanma ve sıklarının kökletme ve yeniden fidan dikme suretiyle meydana getirilecek zeytinliklerin tesis ve yetiştirme, yabani zeytinliklerin açma ve aşılama işleri Tarım ve Köyişleri Bakanlığının yetkisine bırakılmıştır.
Kanunla zeytin alanlarının genişletilmesi amaçlanmakta, elverişli fundalık ve makilikler Tarım ve Köyişleri Bakanlığınca tespit edilip haritalanması getirilmekteydi. Bu alanlarda zeytinliklerin elden geldiğince geniş alanlarda kurulması planlanmakta, en az 25 dönümlük parseller halinde parsellenir, hükmü getirilmekteydi.
Zeytinliklerin korunması ve bölünmemesi, cüce parsellere dönüşmemesi için “Beş yıl süre ile taşınmazın gayesine uygun olarak kullanıldığı Tarım ve Köyişleri Bakanlığınca tespit edilenlere mahallin en büyük mülki amiri tarafından tapuları devredilir. Bu yolla verilen taşınmazlar hiç bir şekilde veriliş amacı dışında kullanılamaz. Bu taşınmazlar; miras dahil hiç bir şekilde bölünemez, veriliş tarihindeki yüzölçümü hiç bir şekilde küçültülemez. Aksi takdirde Hazinece geri alınır. Bu hususlarda taşınmaz siciline gerekli şerh verilir” maddesi konulmuştur.”
Yabani ve devlete ait olan zeytinlikler in 8. Madde ile üreticilerin mülkiyetine geçmesi hedeflenmiştir:
“Devlet malı zeytinliklerden aşılanmak üzere bir şahsa veya şirkete veya köylüler manevi şahsiyetlerine verilecek yabani zeytinlik sahası yirmi hektardan yukarı olamaz. Ancak aldığı sahayı vekâletçe tayin edilecek müddet içinde mahsuldar hale getirenlere müracaatları takdirinde aynı miktarda yeni parçalar verilir. Bu tevziatta evvela toprak sahibi olmayanlar, sonra en yakın köylüler ile küçük çiftçiler tercih olunur.”
Zeytin ağaçlarının aşılanması için teşvik getirilir:” Dekar başına on beş ağaçtan fazla ve on ağaçtan aşağı olmamak üzere yabani zeytinlikleri aşılı bir hale getirmeyi taahhüt edenlere Türkiye Cumhuriyeti Ziraat Bankasınca, mevzuatı dairesinde ve kanunun 10, 28 inci maddeleri hükümlerine göre, ağaç başına bir liraya kadar kredi verilir. Aşılı zeytinliklerin bakım işleri için zeytin müstahsillerine mahsulün satış mevsiminde ödenmek üzere Ziraat Bankasınca kısa vadeli ikraz yapılır.”
Bunu yanında başarılı üreticilerin ödüllendirilmesi hedeflenmektedir:” Beş yüz ağaçtan aşağı olmamak üzere yabani zeytin aşılayanlara veya aşılı zeytinlerinin bakım işlerini en iyi yapanlara Tarım ve Köyişleri Bakanlığınca takdir edilecek miktarda nakdi mükafat verilir.”
Ayrıca:” Fenni budama aletleriyle aşı takımlarının zeytin müstahsilleri arasında yayılabilmesi için budama ustalar ile ehil müstahsillere Tarım ve Köyişleri Bakanlığınca meccanen budama aşı takımı ve levazımı verilebilir.
Zeytinliklerin kurulması yanında korunması da önem taşımaktadır:” Zeytinliklere her çeşit hayvan sokulması, yerleşim sahaları hariç, zeytin sahalarına en az bir kilometre yakınlıkta koyun ve keçi ağılı yapılması yasaktır.
Ancak çift sürme ve nakliyatta kullanılan hayvanlara ağızlık takılması şartıyla müsaade edilir.
Bu hükme riayet etmeyenler, zarar görenin şikayeti üzerine 1 aydan 3 aya kadar hapis ve meydana gelen zararın vahametine göre iki milyon liradan on milyon liraya kadar para cezasına mahkum edilirler. Fiilin tekerrürü halinde hapis ve para cezası bir misli artırılır.
Çiftçi mallarını korumakla yükümlü bulunanlarca düzenlenen tutanaklar aksi sabit oluncaya kadar geçerlidir.
ÖNEMLİ NOT: Bu sayfalarda yayınlanan okur yorumları okuyucuların kendilerine ait görüşlerdir.