Ekonomik ve Ticari Bir Tarım Ürünü Olarak İncir-1

İncir, XIX. Yüzyıl öncesinde üretiminde ülke içi kapalı bir ticari sitem içinde pazarlanmakta idi.

Uzun yıllar İstanbul ve Anadolu’nun ihtiyacını karşılamak için üretilen incir, her dönemde ekonomik değerini korumuştur. Fakat incirin uluslararası bir ticari tarım ürünü haline gelmesi XIX. Yüzyıla rast gelmektedir.

Aydın Güzelhisarı’nda topraklar ya sahipleri tarafından doğrudan veya ortakçılık yoluyla, nadiren de kira şeklinde işletilmekteydi. Üretim denildiğinde ilk sırayı zirai üretim almakta olup çoğunlukla üzüm, incir, zeytin, bağ ve bahçe mahsulleri yetiştirilmiştir. Burada üretilen zeytinyağının bir bölümünün sabun yapımında kullanıldığı, sabun üretiminin iç tüketime yönelik olmayıp İstanbul’a gönderildiği görülmektedir. Sanayi bitkileri üretimi ön planda olup ticari amaçlarla büyük oranda pamuk üretimi yapılmaktaydı. Hububat üretiminde ise temel gıda maddesi buğdaydan daha çok arpa üretimine önem verildiği görülmektedir. Bu gelirler dışında tarım, ortakçılık, gayrimenkul kiralarını da hesaba katmak gerekir. (93)

Ortakçılıkla üretilen ürünlerin arasında inciri de saymak gerekir. Buharkent Ortakçı Köyü ile Germencik Ortaklar Beldesi’nin önemli incir üretim merkezlerinden olması ve bu adları almasının konu ile ilişkilendirilmesi yanlış olmasa gerek.

Üretilen kuru incir iç piyasada tüketildiği gibi XIX. yüzyılın ikinci yarısından sonra bir ihracat metaı haline gelmiştir.

1847 yılında kuru meyvelerin İzmir’de ihracat oranı yüzde 22,85, miktarı ise 16 bin 869 Kg. ile birinci sıradadır. 1857 yılında kuru meyvelerin İzmir’de ihracatı ikinci sırada yer almaktadır.1861 yılında incirin tek başına ihracattaki yüzdesi 6,32’dir.1881 yılında incir, İzmir ihracatında 4. sıradadır. 1891 yılında ihracattaki yüzdesi 9,27’dir ve üçüncü sıradadır. 1900 yılında incirin ihracattaki yüzdesi 10,72’dir. 1904 yılında incirin ihracattaki yüzdesi 11,01 ve miktarı ise 12 milyon 809 bin 977 kg ile üçüncü sıradadır. 1911 yılında incirin İzmir’de ihracattaki yüzdesi 10,96’dır ve üçüncü sıradadır. Türkiye ihracatındaki yüzdesi 3,30 ile 9. Sıradadır. (94)

XIX. Yüzyıl seyyahları İzmir ve Batı Anadolu’ya yaptıkları gezilerde incirin ticari macerasına dikkati çekmektedirler.

Bunlardan Rayet ve Thomas seyahatnamelerinde Aydın’ın incir ticareti ile şu bilgileri vermektedirler:

“Büyük Ermeni ve Rum toptancılarında birkaç iskemleli odadan, bir hasır sandalyeden, küçük bir sıradan, demirle korunmuş voleler ve sağlam şekilde kilitlenmiş yapıdan ibaret kendi büroları var. Kahve, nargile içerek ,incir, buğday, susam ve zeytinyağı ticareti yapılıyordu. (95)