Bizde işletmeler içerisinde sıfır atık anlayışı ne kadar gelişmiştir?Veya işletme kurulurken tüm atıkların değerlendirilmesi için hangi planlamalar yapılmakta veya atık kazanım tesisi kurulmaktadır?
“Sadece balık, yumurta ve kasaplık hayvanlarla ilgili yan ürünler listesi bizlere bu konuda bazı cevaplar verebilecektir.
Hayvansal ürünlerde meydan gelen kayıpları ham madde üretimi, üretimin hemen sonrasındaki işleme ve depolama, son ürüne işleme, dağıtım ve tüketim sırasında meydana gelen kayıplar oldukça fazladır.
Balığın üretimden tüketime bütün aşmalarında et üretiminde olduğu gibi en büyük kaybın %10’luk bir oranla üretme safhasında olduğu gözlenmektedir. Tüketim ve işleme merkezlerine balığın taşınması, son ürüne işleme ve son ürünün tüketim merkezlerine dağıtımı sırasında oldukça düşük oranlarda kayıpların olduğu görülmektedir.
Süt ve süt ürünlerinin üretim aşamalarında en büyük kaybın et üretiminde olduğu gibi ham maddenin üretilmesi (%10) ve son ürüne işleme (%1,5) sırasında meydana geldiği gözlenmektedir. Yumurta üretiminde, üretimin ilk safhası olan ham madde yumurta üretimi sırasında diğer hayvancılık sektörlerine (et, süt, balık) göre kaybın daha az (%6) olduğu, ayrıca tüketim aşamasında da benzer durumun yaşandığı gözlenmektedir.
• Gıda maddesi veya gıda katkı maddesi olarak kullanılanlar,
• Doğrudan gıda maddesi olmadığı halde hayvan yemi olarak kullanılanlar,
• İlaç ve kozmetik sanayinde kullanılanlar,
Diğer sanayide kullanılanlar şeklinde gruplandırılabilir. Hayvansal yan ürünlerin kısmi bir listesi aşağıdaki gibidir.
• Margarin, şekerleme ve sakız üretiminde sıkılaştırıcı olarak kabul edilen yenilebilir yağlar.
• Düğme ve bıçak sapı üretiminde kullanılan kemikler, çömlek toprağı (balçık) ile karıştırılmış kemik unu.
• Kan: insan tüketimi, kan unu, yapıştırıcı ve gübre üretiminde.
• Nitrogliserin, merhem maddesi, çözücü, ilaçların taşıyıcısı, gıda koruyucusu, plastik gibi yüzlerce endüstriyel kullanımı olan gliserin üretiminde.
• Sosis kılıfları, müzik aletlerinin telleri ve katküt üretiminde kullanılan bağırsaklar.
• Şekerlemecilikte, dondurma ve jelli gıdaların üretiminde kullanılan jelatin.
• Peynir üretiminde kullanılan renin.
• Adrenokortikotropik hormon (ACTH), albümin, biluribin, epinefrin, insülin, karaciğer ekstraktı, pepsin, testesteron, tiroksin gibi farmakolojik maddelerin üretiminde.
• Kalp kapakçıkları, deri ve kemikler gibi organ veya parçalarının insanlara implantasyonunda.
• Ev hayvanlarının ve kültür balıkçılığında besin maddesi olarak.
• Deri ve post, kürk, deri ve deri ürünleri üretiminde.
• Elbise ve mobilya üretiminde ve lanolin ekstraksiyonunda kullanılan yün.
• Fırçalar, keçe, halı, döşemecilikte, plastik yapıştırıcı, izolasyon maddelerinin ve spor malzemelerinin üretiminde kullanılan kıllar.
• Lastik, kayganlaştırıcı, insektisit ve germisid gibi birçok endüstriyel maddelerin üretiminde yenilemeyen yağlar. • İzolasyon maddesi, yastık ve hayvansal gıda üretiminde tavuk tüyü.
• Marangozlukta kullanılan tutkal.
• Sığır paçasından elde edilen ve köseleyi yumuşatmada kullanılan yağ.
• Yan ürünlerden elde edilen ve gübre olarak toprakta kullanılan madde.
• Hayvan dışkısı gübre olarak veya metan gazı üretiminde.
Kaynak:2.Tarım şurası Tarımsal Üretim Planlaması Grubu Çalışma Belgesi. (NAİM ÖZDAMAR-DENGE YAZAR VE BUHARKENT MUHABİRİ)
ÖNEMLİ NOT: Bu sayfalarda yayınlanan okur yorumları okuyucuların kendilerine ait görüşlerdir.