Aydın ilinde jeotermal enerjiden niçin seracılıkta yararlanamıyoruz sorusunun cevabının önündeki engelleri, 2012 yılında Aydın İl Gıda Tarım ve Hayvancılık Müdürlüğü için Kamil Özdemir ve arkadaşlarınca hazırlanan bir projeden alıntılar yaparak açıklamaya çalışalım:
TDİOSB Yönetmeliğinin 5. Maddesinin b Bendinin 1.2. ve 3. Fıkralarında; “
1) Seracılık için öngörülen TDİOSB alanının en az 500 dekar olması ve en az 30 farklı müteşebbisin yazılı olarak proje kapsamında yer alacağına dair taahhüdünün bulunması,
2) Su deposu, alet ekipman deposu, bitki koruma ürünleri deposu, ön soğutma ünitesi ve soğuk hava deposu, ürün işleme tasnif ve ambalajlama ünitesi, işletme binası, laboratuvar binaları gibi işletme tesisleri vb. için TDİOSB alanının en fazla yüzde 10’ unun kullanılması,
3) Geriye kalan yüzde 90’lık alanda ise her bir sera işletmesinin sahip olacağı arazi büyüklüğünün en az 10 dekar olması ve işletmelere ayrılan sera parsel büyüklüğünün de en az 3 dekar olacak şekilde planlanması” denilmektedir.
Seracılık alanındaki son yıllardaki gelişmeler sonucu seracılık, daha ziyade son sistem teknolojilerin kullanıldığı modern topraksız kültür olarak yapılmaktadır. Bu tip modern seralar büyüdükçe maliyetler düşmektedir. Onun için ekonomik bir yatırım için bu tip modern sera yapılacaksa sera büyüklüğünün en az 20-25 dekar olması gerekmektedir. Yukarıdaki 1. Fıkrada TDİOSB en az 500 dekar olması ve en az 30 kişinin proje kapsamında yer alması gerektiği belirtilmektedir. 2. Fıkrada sabit tesisler ve yollar için en fazla yüzde 10 alanın ayrılması gerektiği belirtilmektedir. 3. Fıkrada da en küçük sera işletmesinin 10 dekar olacağı ve bunun da en az 3 dekarında seracılık yapılması gerektiği belirtilmektedir. Bu küçüklükteki modern bir seranın ekonomik olarak işletilmesi mümkün değildir. Ayrıca 500 dekarlık TDİOSB’nin yüzde 10’u sabit tesis ve yollara ayrıldıktan sonra (TDİOSB planlandığında bu yüzde 10’luk kısmın 500 dekarlık TDİOSB için yeterli olmayacağı ve bunun en az %20 civarında olması gerektiği görülecektir) geri kalan 450 dekarlık alanı 30’a böldüğümüzde 15 dekar yapacaktır. Seraların yapımında komşu parsellerden ve yollardan çekme payları da dikkate alındığında bu alan daha da küçülecek ve bu da ekonomik bir işletme için yeterli bir büyüklük değildir. TDİOSB’lerinde modern bir seracılık planlanıyor ise ekonomik sera büyüklüğünde sera yapabilmek için ya TDİOSB alanının büyütülmesi gerekmektedir ya da en az 30 müteşebbis şartı aşağılara çekilmelidir.
Sera amaçlı TDİOSB’lerinde kurulacak seraların teknolojisine göre sera büyüklükleri belirlenmelidir. TDİOSB’lerinde sera büyüklüğü şu kadar olmalıdır diye genel bir yaklaşım, hatalı bir yaklaşım olup daha sonraki dönemde bazı TDİOSB’lerinde işin içinden çıkılmaz bir duruma neden olabilecektir. Sosyal amaçlı bir TDİOSB kurulması düşünülüyor ise bir başka ifade ile TDİOSB’lerinde daha fazla kişinin yer alması ve modern (topraksız) seracılık düşünülmüyorsa bu tip TDİOSB’lerinde daha küçük, en az 3-5 dekar sera büyüklüğü planlanabilir. Ancak topraksız kültürde modern seralar planlanıyorsa bu tip TDİOSB’lerinde sera büyüklükleri yukarıda da belirtildiği gibi en az 20-25 dekar olarak planlanmalıdır.
TDİOSB’lerinde üretim ve pazarlama maliyetlerinin aşağı çekilebilmesi ve daha iyi pazarlamanın yapılabilmesi için TDİOSB’indeki sera sahiplerinin birlikte hareket etmeleri hususu çok önemlidir. Su deposu, ön soğutma ünitesi ve soğuk hava deposu, ürün işleme tasnif ve ambalajlama ünitesi, işletme binası, laboratuvar binaları gibi işletme tesisleri vb. müşterek olarak planlanması hem yatırımların ekonomik olmasını, hem yer tasarrufu, hem de daha sağlıklı bir üretim ve pazarlama imkanı sağlayacaktır. Bunlardan ayrı olarak TDİOSB kurulacak yer planlanırken mutlaka seraların ısıtılmasında kullanılacak jeotermal kaynak ve seralarda kullanılacak temiz su mutlaka göz önünde bulundurulmalıdır.
ÖNEMLİ NOT: Bu sayfalarda yayınlanan okur yorumları okuyucuların kendilerine ait görüşlerdir.