Takip Et

19.Yüzyılda Aydın Kazalarından Ortakçı/Kuyucak’ta Bazı Tarım Ürünleri Ve Vergilendirilmesi-1

Üzüm üretimi bakımından vasat bir düzeyde olan Kuyucak Kazasında Sadık Hoca Mahallesi dışında öşrü bulunmayan mahalle mevcut değildir. Mahalleler içerisinde Pir Ahmed Mahallesi öşr miktarı bakımından oldukça ileridedir.

Köylerde ise Kızıldere, Gireniz hiç öşr ödemezken en fazla üzüm öşrü Ortakçı’da ödenmiştir.

Arpa ve buğday dışında kalan tarım ürünlerinin birim başı öşürleri Temettüat Defterlerinde verilmemiştir.

Kaza genelinde hane başına üzüm öşrü ortalaması yaklaşık olarak 18 Guruştur.

Kızıldere-Gireniz arasında yoğun olara toplanan palamut göbeğinde en yüksek öşrü 2934 Guruş ile Ortakçı öderken, Gireniz ikinci sırada 1362,5 Guruş ile yer almaktadır.

Derebucak Mahallesinde palamuttan öşr elde edilmezken Aydın zade ve Evsat Mahallelerinde öşr miktarı yok derecesindedir.

Kaza genelinde hane başına üzüm öşrü ortalaması yaklaşık olarak 16,1 Guruştur.

Zeytin

Yine ihraç ürünlerinden olan zeytin ve revgan-ı zeytin (zeytinyağı) kazada yetiştirilen tarım ürünlerindendi.

Zeytin ve zeytinyağı öşrü olarak çoğunlukla ağaç başına bazen de dönüm cinsinden alınırdı.

Zeytinlikler için de toprağın sulana bilirliğine ve ürünün rekoltesine istinaden 1/3 ila 1/5 oranında değişerek alınmaktaydı. Zeytin hasadı bilindiği üzere bir yıl fazla, ertesi yıl az olacak şekilde gerçekleşmektedir. Özellikle toplamadan kaynaklanan bu durum nedeniyle alınan vergi oranı da buna istinaden yıllık bazda farklılık göstermekte idi. Öşür alınırken iki yıllık süre göz önünde bulundurulur ve yıllık alınan vergi hâsılatın bol olduğu yılın öşrünün yarısının alınması şeklinde gerçekleştirilirdi. Buralardan elde edilen zeytinyağı öşrünün bir kısmı ile devlette kullanılmak üzere sabun yapılmaktaydı (90).

Ortakçı/Kuyucak Kazasında sadece zeytin üretimine ayrılmış “zeytinlik” bulunmamaktadır. Tarla ve bahçe içlerinde her bazı hanelerin az sayıda zeytin ağaçları bulunmaktadır. En fazla zeytin 30 ağaç ile bir hanede bulunmaktadır.

Zeytin öşrü ağaç başına alınırken Kuyucak’ın bazı mahallelerinde az da olsa dönüm başı öşür hesaplaması da yapılmıştır.

Pir Ahmed, Aydın zade, Gireniz ve Evsat dışında zeytin öşrü tahakkuk etmemiştir.

Bazı hanelerde zeytin öşrü alınırken bazılarından da “revgan-ı zeytin”,öşür zeytinyağı olarak alınmıştır.

Hane başına düşen ortalama zeytin ve zeytinyağı öşür miktarı 9,9 Guruştur.

ÖNEMLİ NOT: Bu sayfalarda yayınlanan okur yorumları okuyucuların kendilerine ait görüşlerdir.