Tarım ürünlerinin girdi ve satış fiyatları arasındaki oranlar ürünün değerini belirlerken üretim miktarlarını ve sürdürülebilirliğini de ortaya koymaktadır.
Son yıllarda bazı tarım ürünlerinin daha az ekilmesi, üretim alanlarının daralması, bu ürünleri ithalatı doğrudan iç piyasalardaki arz-talep dengeleri ile ilgilidir.
Aynen kırmız et fiyatlarının yükselmesi,birkaç yıl öncesinde pamuk ekiminde üreticinin ara vermesi,mısırı tercih etmesi gibi…
Buğday ekim alanlarındaki daralmalar,rekolte düşüşleri buğday ithalatı da aynı sınıfta değerlendirilmelidir.
Som birkaç yılın buğday satış fiyat ve girdilerini ele alalım:
Buğday üretici fiyatı 2015 yılında ortalama 0,78 TL/kg iken 2016 yılında % 2,5 artarak 0,80 TL/da’a yükselmiştir. Buğday TMO alım fiyatı 2015 yılında 0,86 TL/kg iken 2016 yılında %5,3 artarak -0,82-0,91 TL/kg’a yükselmiştir. Buğday ortalama borsa fiyatı (Konya, Edirne, Polatlı, Eskişehir borsaları) 2015 yılında 0,88 TL/Kg iken 2016 yılında %7,8 artarak 0,95 TL/kg’a kadar yükselmiştir.
Ancak bu fiyatlar TMO ve tüccarın elindeki fiyatlardır. Üreticinin satış fiyatları değil.
Yıllar itibariyle buğdaya verilen desteklere bakıldığında 2010 yılında verilen prim, toprak analizi, sertifikalı tohum, gübre ve mazot desteklerinin toplamı 0,11 TL/kg iken 2015 yılında 0,13 TL/kg’a yükselmiştir. Desteğin maliyeti karşılama oranlarına bakıldığında 2014 yılına göre desteğin maliyeti karşılama oranı artarken, 2010 yılına göre azaldığı görülmektedir. Bunun en temel sebebi buğday maliyetinin yıllar itibariyle verilen desteklerden daha yüksek oranda artış göstermesidir.
2012 yılında 1kg buğday fiyatı ile alınabilecek gübre miktarı 1,15kg iken 2016 yılında bu miktar 1,58kg’a yükselmiştir. 2012 yılında 1kg buğday fiyatı ile alınabilecek mazot miktarı 0,17kg iken 2016 yılında bu miktar 0,22kg’a yükselmiştir. Tohum fiyatlarındaki yükselmeye bağı olarak 2012 yılında 1kg buğday fiyatı ile 0,60kg tohum alınabiliyorken 2015 yılında bu miktar 0,55kg’a gerilemiştir.
Yıllar 2012 2013 2014 2015 2016 2017
Buğday fiyatı 0,67 0,83 0,84 0,83 0,82 0,91
Gübre fiyatı 0,58 0,57 0,59 0,65 0,59 0,65
Mazot fiyatı 3,95 4,34 4,55 3,85 4,25 4,55
Tablo buğday üreticisinin aynası durumunda. Buğday fiyatları az miktarda artarken mazot taki artış dayanılmaz hale gelmiştir. Gübre ise buğdaya paralel yükselmektedir.
Buğday üreticisi ancak masrafı karşılamaktadır. Desteklemelerin zamanı ve miktarı yetersizdir.
Peki ne yapmalı?
ÖNEMLİ NOT: Bu sayfalarda yayınlanan okur yorumları okuyucuların kendilerine ait görüşlerdir.