Tarım sektörüne kredi kullandıran kamu bankalarının içerisinde Ziraat Bankası 2017 yılında toplam 49,9 milyar TL kredi kullandırmıştır. Bu rakam toplam kredinin yüzde 57’sini kapsarken kamu bankaları tarafından kullandırılan toplam kredilerin yüzde 88’ini kapsamaktadır.
Bilindiği üzere, tarımsal krediler dönemler itibarıyla şekli değişmekle birlikte geçmişten bu yana devlet tarafından desteklenen bir konu olmuştur. 2004 yılından itibaren ise yayınlanan Bakanlar Kurulu Kararları ile faiz indirimi yapılmakta, üreticiler Ziraat Bankası ve Tarım Kredi Kooperatifleri aracılığıyla düşük faizli kredi kullanabilmektedir.
Düşük faizli kredi kullanımında faiz oranları yüzde 0 ile 8,25 arasında değişirken, diğer bankalarda faiz oranları yüzde 30’lara kadar çıkmaktadır. Düşük faizli kredi kaynağının yetersiz olması, tarım sigortası yapılma zorunluluğu ile ÇKS şartının aranması ve aynı zamanda düşük faizli kredi kullanımının sadece Ziraat Bankası ve Tarım Kredi Kooperatifleri aracılığıyla yapılması üreticilerin yüksek faizle borçlanmasına neden olmaktadır. Kredi borçlarının vadesinde ödenmemesi durumunda diğer bankalarda zaten yüksek olan faiz oranları daha da artmaktadır.
Doğal afetler, yapısal sorunlar gibi nedenlerle tarımsal üretimden yeterli geliri elde edemeyen üreticinin daha fazla krediye ihtiyaç duyması, borcu borçla kapatmak durumunda kalan üreticilerin sayısının çoğalması, faiz oranları ve masrafların yüksekliği tarım sektöründe kredi kullanımını hızla artırmaktadır. Çiftçinin geri ödeme kapasitesi azalmasına rağmen, kredi borçları artmaktadır.
Yaşanan afetler, pazarlama sorunları, artan üretim maliyetleri gibi nedenlerle çiftçilerin kredi borcu hızla artmıştır. BDDK verilerine göre, 2015 yılında toplam tarım ve balıkçılık sektörü kredisinin yüzde 2,3’ü takibe düşmüş kredilerden oluşmuştur. Bu orana göre 2015 yılında takibe düşen kredi miktarı 1 milyar 434 milyon 948 bin liraya yaklaşmıştır.
Takibe düşmüş kredilerin oranı bankalara göre değişkenlik göstermektedir. Bu oran, 2015 yılında kamu bankalarında yüzde 1,7 iken, yerli özel bankalarda yüzde 4’ü, yabancı sermayeli bankalarda yüzde 3,5’i bulmuştur.
2018 yılı itibarıyla toplam kredinin yüzde 3,8’i takibe düşmüş kredileri kapsarken, takibe düşen kredi miktarı 3 milyar 881 milyon lira olmuştur. Takibe düşmüş kredilerin oranı bankalara göre değişkenlik göstermektedir. Bu oran, kamu mevduat bankalarında yüzde 2 iken, yerli özel mevduat bankalarında yüzde 11,2, yabancı sermayeli bankalarda ise yüzde 6,9’dur. Rakamlardan görüldüğü üzere tarım sektöründe takibe düşen kredi tutarlarında 2015-2018 Eylül tarihleri arasında 2,7 kat artış olmuştur.
Sonuç ve Öneriler Tarımsal üretim faaliyetlerinin devam ettirilebilmesi, işletmelerin büyütülebilmesi ve yeni yatırımların gerçekleştirebilmesi için üreticilerimizin sürekli olarak kredi kullanımına ihtiyaçları bulunmaktadır.
ÖNEMLİ NOT: Bu sayfalarda yayınlanan okur yorumları okuyucuların kendilerine ait görüşlerdir.