1946 yılından itibaren çok partili hayata geçişin kaçınılmaz olmasını hisseden CHP, II. Dünya Savaşı'nın birikim ve tasarruflarını altyapı yatırımlarına dönüştürmeye başlamıştır. Biriken stokların eritilerek ekonomiye kazandırılması için yeni ve ilk radikal tedbirler alındı.
İlk defa Merkez Bankasının karşılıksız para basması sonucu enflasyon tehlikesi ortaya çıkmıştır. Hükümet enflasyonu engelleyebilmek için 1948 yılında “Milli Koruma Kanunu”nu çıkarmıştır. Bu kanunla enflasyon artışı durdurulamamıştır.
Bu kanuna göre;
- Hükümet, sanayi ürünlerinde hangi malın ne miktarda üretileceğini belirleyecek,
- Yatırımlar izin ile yapılacak ve hükümet denetimi altında olacak,
- Devlet gerekli gördüğü takdirde sanayi tesislerine el koyabilecektir,
- Üretim deseni ve miktarı devletçe belirlenecek ve 500 hektardan büyük araziye bedelini ödemek koşulu ile devlet el koyabilecek,
- Devlet, ihtiyaç maddelerine bedelini ödemek koşulu ile el koyabilecek,
- İç ticaret fiyat kontrol sistemi kurulacaktır.
Savaş ve ekonomik kriz nedeni ile geleneksel ihraç ürünleri satılamadığı için yüksek stoklara neden olmuştur. Stokları eritmek için 7 Eylül 1946'da kur ayarlaması yapılmış ve stoklar azaltılmıştır.
Dönemin tarım sektörüne yönelik önemli çalışmalarından biri de 1945 yılında çıkarılan 4753 sayılı "Çiftçiyi Topraklandırma Kanunu”dur.
Kanun, tarımsal üretim amacı ile kullanılamayan ancak tarıma elverişli devlet arazilerinin ve belirli sınırlar üzerinde bulunan şahıslara ait arazilerin kamulaştırılarak topraksız veya az topraklı çiftçilere dağıtılmasıdır.
Bu kanun, reform niteliğinde olmasına karşın başarıya ulaşmamıştır. Kanunda yer alan özel mülkle ilgili hükümler hiç uygulanmamış ve sadece devlet arazileri dağıtılmıştır.
Kanunun yürürlükte kaldığı 28 yıl süresince toplam 432.117 aileye ortalama 51,6 dekar toprak dağıtılmıştır. Dağıtılan toprakların büyük bir oranı kıraç arazilerden oluştuğu ve aileler yeterli üretim aracına sahip olamadıkları için bu toprakları beklenen düzeyde değerlendirememiş ve kiracı ya da ortakçıya vermek bazen de elinden çıkarmak zorunda kalmışlardır.
1947 yılında Birinci 5 Yıllık Kalkınma Planı hazırlanmış ancak uygulanamamıştır. 1948 yılında ise tamamen tarım sektörüne yönelik ikinci bir plan hazırlanmış ve bu plan da uygulanamamıştır. Savaş sonrası yıllar tarım sektörünün önem kazandığı, sanayileşme ve ulaştırma ile birlikte kalkınma çabalarına öncelik verildiği bir dönem olmuştur. Bu yıllarda çiftçilerin makine, gübre gibi modern girdilere olan ihtiyaçlarını uygun fiyatlarla karşılamak için Zirai Donanım Kurumu kurulmuştur. Teknik tarım ve bahçıvanlık okulları ve teknik tarım teşkilatının kurulmuştur. (1)
(1): Cumhuriyetin İlk Yıllarında Tarım (Anonim).
ÖNEMLİ NOT: Bu sayfalarda yayınlanan okur yorumları okuyucuların kendilerine ait görüşlerdir.