Dünkü yazımızda Türk çiftçisi tarafından yeni ürün arayışlarının sonuçlarını yazmıştık.
Bugün ise bu arayışların etkilerini ortaya koyacağız.
İnsan ve tarım dışı sektörler eliyle tarım alanlarının daraltılması,”küresel çapta yaşanan sıcaklık dalgaları, aşırı kuraklıklar, durdurulamayan orman yangınları, seller, kasırgalar gibi aşırı hava olaylarının meydana gelme sıklığı ve yoğunluğu artmakta, ortaya çıkan bu hava olaylarının insanlar ve tüm canlılar üzerinde bıraktığı etki de artmaktadır.
“Tarım ve gıda sektörü ise bu etkilere en fazla maruz kalan ve risklerin çok yüksek olduğu sektörlerin başında gelmektedir. Yerküre üzerinde az sayıda ülkenin sahip olduğu avantaj olarak nitelendirebileceğimiz iklim şartlarının çeşitliliği ve zengin florası Türkiye’de tarımsal üretim açısından geniş ve farklı ürün desenleri oluşturmuştur.”
“Dünya genelinde ölçülen ortalama sıcaklıklardaki artış belirgin noktalara ulaşmış olup, 2019 yılının Temmuz ayı, Avrupa’nın Copernicus uydu izleme sistemine göre, 1880’lerde başlamış olan modern iklim datasında kayda geçirilmiş en sıcak ay olarak tarihe geçmiştir. Nitekim Hükümetler arası İklim Değişikliği Paneli (IPCC)’nin son raporunda; sıcaklık artışlarının 2050 yılı için 2,5-3°C civarında olacağı, 21. yüzyılın sonunda ise artışların 6°C’yi bulacağı öngörülmektedir. Yerküre genelinde ele alındığında iklimle ilgili hasarın 1992-2014 yılları arasında dört kat artış kaydedip 100 milyar ABD dolarına ulaştığı belirtilmektedir (BMUB, 2016).”
“Tarım sektörü en başta doğal şartlara, iklim koşullarına ve coğrafyaya bağlı bir sektör olmakla birlikte; ekonomik, teknolojik ve hatta sosyal faktörlerden de önemli ölçüde etkilenmektedir. Ancak yeryüzünde tarımsal üretimin maruz kaldığı değişen iklim koşulları, artan risk ve öngörülemez doğa olayları gibi faktörler ürün miktarını ve çeşitliliğini de direk etkilemektedir.”
“Orman yangınları özellikle son yıllarda en sık karşılaşılan afetlerden biri niteliğindedir. Son yıllarda yaşanan iklim değişikliği ile orman yangınları arasındaki ilişki göz ardı edilemez. Orman yangınları doğada bir yenilenme ve değişim aracı olarak hizmet ederek ekosistemleri şekillendirmede kilit bir rol oynamaktadır. Ancak yangınlar, beraberinde yerleşim bölgelerini, tarım alanlarını, mahsulü yok ederek büyük maddi kayıplara neden olması yanı sıra; hayvanları ve vahşi yaşamı yok edebilmekte ve can kaybına neden olabilmektedir. Orman yangınları ayrıca ulaşımı, iletişimi, elektrik, gaz ve su tedarikini bozabilir.”
Bu etkiler tarım çeşitlenmesi ieçerisinde de farklı etkilenmeler yol açmıştır.
Örneğin, “İklim değişikliğinin tespit edilen etkilerinin son 25 sene içerisinde (1991-2015) tahıllarda ürün desenini nasıl etkilediği ele alındığında, iklim değişikliği nedeniyle buğday üretim alanlarında güneşlenme süresi uzamalarının buğday ekim alanlarında daralma etkisi yaparak farklı ürünlere kayma etkisi meydana getirdiği tespit edilmiştir. Yağış miktarında azalmanın mısır ekim alanları üzerinde daralma etkisi yaptığı, sıcaklık artışlarının ise arpa alanlarında daraltma etkisi oluşturduğu buna karşılık nem oranında artışların ayçiçeği ekim alanında genişleme etkisi yaptığı gözlemlenmiştir. İklim değişikliği etkisi altında bölgesel seviyede tarım arazilerindeki daralma etkilerinin giderek artacağı öngörülmektedir. Sonuç olarak ise, verim oranlarında değişikliğin arttıracağı fiyat riskleri desen kaymalarına neden olabilecektir.
Tarım alanları daralması ürün deseninin değişmesini de beraberinde getirmektedir. Akdeniz Bölgesi’ndeki tarım sahalarında ve bahçelerde narenciye üretimi yıldan yıla azalarak yavaş yavaş terkedilmiştir. Buna paralel olarak da nar, muz ve avokado gibi alternatif ürünlere doğru bir meyil oluşmuştur.”
“Son yıllarda başta İç Anadolu başta olmak üzere birçok bölgede kuraklık etkili olurken, yakın zamanda Çukurova ve Antalya’da aşırı yağış ve sel tarım alanlarına ciddi zarar vermiştir. Ayrıca ürünlerin hasat dönemleri de ilkim değişikliği nedeniyle değişmektedir.”
“Batı Akdeniz Tarımsal Araştırma Enstitüsü Müdürlüğü (BATEM)’nün henüz tamamlanmamış çalışmaları içerisinde yarı-tropik ürünler de denenmekte ve bölge için uygun hale getirilmesi yönünde saha çalışmaları yürütülmektedir. Antalya bölgesi başta olmak üzere Akdeniz iklim kuşağının etkili olduğu tarım bölgelerinde yakın gelecekte ürün desenlerinde ciddi değişimler baş göstermesi muhtemeldir.”
Kaynak: Tarım Orman Bakanlığı Kırsal Kalkınma Sempozyumu
ÖNEMLİ NOT: Bu sayfalarda yayınlanan okur yorumları okuyucuların kendilerine ait görüşlerdir.