Takip Et

Tarihte Aydın’da incir üretimi ve son 95 yılda incir piyasaları-13

1934 yılında Kooperatif ile tekelci ihracatçı ve tüccarlar arasındaki mücadele devam etmektedir. Bu yıl içinde Nazmi Topçuoğlu, tüccar Şerif Remzi Bey arasında gazeteler boyutunda mücadele sürmektedir. Yine 1934 yılında Tarım Satış Kooperatifleri ve Birlikleri Yasası çıkarıldı.
1935 yılında Tariş Limited Şirketi kuruldu.
Tariş, üzüm üreticisinin kooperatifi olarak yarı devletleşmiş bir kurum olarak ortaya çıktı. Üzüm üreticisinin ürünün değerinin altında satılmaması amacı ile yola çıktı.1935 yılında 2834 sayılı Tarım Satış Kooperatifleri Kanununa göre kurulmuştur.
1937 yılında Ortaklar, Germencik, Erbeyli, Karapınar, Umurlu, Köşk ve Ödemiş incir Tarım Satış Kooperatifleri olarak 2171 ortakla faaliyette bulunuyordu.
İzmir’de yayın yapan Anadolu Gazetesi’nin 6 Aralık 1938 tarihli nüshasında verdiği habere göre;
“Aynı yıl incir üretimi 34 bin ton olarak gerçekleşmiş, ihracat gerilemiş dış piyasalar ABD, Portekiz, Yunanistan ve Cezayir gibi düşük kalite incir üreten ülkelere kaptırılmıştı. Aynı yıl içinde kooperatifleşme süreci devam ediyor; Bozdoğan, Sultanhisar, Atça Tarım Satış Kooperatifleri kurularak Birliğe katılmıştır. Böylece İncir Birliğinin kooperatif sayısı ona yükselmiştir.”
Erdal Aslan, aynı yıl için şu bilgileri vermektedir:
“Birlik 1938 yılında 40 bin ton olarak gerçekleşen incir üretiminin yüzde 16’sını alarak kârlı bir sezon geçirmiştir. Ziraat Bankası yardımları ile 1939 yılında kooperatiflerde modernleşmeye gidilmiş, fumigasyon odaları kurulmuştur. Ancak II. Dünya Savaşının başlamış olması ihracatı da engellemiştir. İhracatın durması ile ürünleri elde kalması tehlikesi ile karşı karşıya kalınmıştır. Ancak Atatürk ve İsmet İnönü’nün çabaları ile bu olumsuz durum atlatılmıştır. İncire destekleme fiyatları ilan edilmiş; fiyatlar 3–4 kuruştan 10–12 kuruşa yükselmiştir. Aynı anda ihracat yolunun sürekli açık tutulabilmesi için Hükümet eliyle “Kuru Meyve İhracatçıları Birliği” kuruldu. Tariş de Kuru Meyve İhracatçıları Birliği’ne katılarak başarılı bir kooperatifçilik örneği vermiştir.”
Tariş,1941 yılını-tüm sıkıntılara rağmen- başarılı bir şekilde atlatmış, ürünün neredeyse % 65’ini satın almış, ürünün tamamını ihraç etmiştir.
1942–1943 yılları hem savaş hem de kışın çok soğuk geçmesi nedeniyle üretici ve Tariş açısından zor ve şanssız bir dönem olarak kaydedilmiştir. İncir ağaçları1942/1943 kışında soğuk dolayısıyla büyük oranda kurumuş, hükümetin yardımıyla üreticinin zararı bir ölçüde giderilebilmiştir.
1942 yılında Tariş yeni bir yatırım hamlesi ile İzmir incir işletmesini hizmete açmıştır. Böylece 1943 yılı itibari ile ihracata uygun dış pazar standardında ürünün işlenmesi gerçekleşmiş oldu.  
Tariş İncir Tarım Satış Kooperatifleri Birliği,1937 yılında başlattığı incir alanlarındaki kooperatif kurma çabalarını 1949 yılına kadar sürdürmüş, bu tarihte incir üretilen ilçe ve kasabaların neredeyse tamamında kooperatifleşme süreci tamamlanmıştır.

ÖNEMLİ NOT: Bu sayfalarda yayınlanan okur yorumları okuyucuların kendilerine ait görüşlerdir.