Tarım kesiminin sorunlarına ilgi duyan herkesin ortak görüşü,”Tarımın kurtuluşu koopertifçiliktedir” sözüdür.
Ancak Türkiye’de kooperatifçilik denilince akla-öncelikle her konuyu olumsuz olarak ele aldığımızdan dolayı-sadece tabelaları kalmış köy kalkınma ve başarısızlıktan kapanma sürecinde olan diğer kooperatifler gelmektedir.
Gerçekte ise Türk kooperatifçiliği 1910’lu yılların gerisindedir.Bunun da ana nedenleri,
• Mevzuattan kaynaklanan nedenler,
• Kooperatiflerin finans yetersizliği ve finansmana ulaşamama sorunları,
• Rekabet şanslarının olamayışı,
• Devlet desteğinden mahrum olmaları
• Yetenekli çalışan ve yönetici eksikliği
• Kaliteli, markalı, iç ve dış piyasalara hitap eden bir üretim sürecinden mahrum olmalarıdır.
“Gelişmiş ülkelerin ekonomik ve sosyal gelişiminde özel ve kamu sektörü yanında üçüncü bir sektör olarak görülen kooperatif sektörü, insanların ortak amaçlar doğrultusunda örgütlenmelerini sağlayabilecek en yaygın modeldir”
2002 yılında Türkiye'de çeşitli tarım alanlarında faaliyet göstermek üzere, 11.295 adet tarımsal kooperatif mevcut olup, 5.052.501 adet ortağı bulunmaktadır.Toplam kooperatif sayısının %80,9'unu oluşturan tarımsal amaçlı kooperatiflerden Tarım Kredi, Tarımsal Kalkınma, Sulama, Su Ürünleri ve Pancar Ekicileri Kooperatifleri Tarım ve Köyişleri Bakanlığının; Tarım Satış, Tütün Tarım Satış ve Yaş Meyve ve Sebze Kooperatifleri ise Sanayi ve Ticaret Bakanlığı’nın yetki ve sorumluluğunda bulunmaktadır. İki ayrı bakanlığın yetki ve sorumluluğunda olan bu kooperatifler üç ayrı kanun uyarınca faaliyet göstermektedirler.
2020 yılında ise Türkiye’de 2020 yılı istatistiklerine göre 40’a yakın türde ve toplamda 60 bin kooperatif bulunmakta. Bu kooperatiflerin toplamda 6,6 milyon ortağı var.
Ticaret Bakanlığı’nın görev ve sorumluluk alanındaki kooperatiflerin sayısı 12.487. Faal olan kooperatif oranı ise %70 düzeyinde. Yaklaşık 8.700 faal kooperatifin toplam ortak sayısı 1,4 milyon civarında.
Sayı bakımından karşılaştırdığımızda Motorlu Taşıyıcılar Kooperatifleri listenin başında yer alıyor. Ortak sayısı bakımından ise Esnaf Sanatkârlar Kredi ve Kefalet Kooperatifleri birinci sırada.
Tarım ve Orman Bakanlığı’nın görev ve sorumluluk alanındaki kooperatiflerin sayısı ise 10 bin iken, ortakların sayılarının toplamı 2,5 milyon civarında. Bu kooperatifler tarımsal kalkınma, sulama, su ürünleri, pancar ekicileri ve tarım kredi olmak üzere 5 türde faaliyet gösteriyor.
Çevre ve Şehircilik Bakanlığı’na bağlı olarak faaliyet gösteren kooperatifler ise konut yapı, küçük sanayi sitesi, toplu işyeri yapı, karma sanayi sitesi ve ihtisas sanayi sitesi olmak üzere farklılaşıyor. Konut kooperatifleri 33 bin kooperatif ve 1 milyonun üstündeki ortak sayılarıyla bu alandaki en faal kooperatif türüdür.
Bu derece dağınık, farklı mevzuatlarla yönetilen kooperatiflerden başarı beklemek ne derece mümkündür?
ÖNEMLİ NOT: Bu sayfalarda yayınlanan okur yorumları okuyucuların kendilerine ait görüşlerdir.