Aydın ilimiz zeytin varlığı bakımından ülke birincisi iken üretim bakımından da ikinciliğe sahiptir. Bu özelliğimiz bize yoğun bir üretici kitlesinin geçimin zeytin ve zeytinyağı üretiminden sağladığını göstermektedir. Zeytin Aydın’ın vazgeçilmez üretim kaynaklarından birisi durumundadır.
Zeytin yaklaşık 8000-8500 yıl öncesinden bu yana dünyaya sağlık ve lezzet üreten bir ağaç olarak insanlığa hizmet vermektedir. Zeytin ağacı, ağır büyüyen fakat oldukça uzun hatta asırları kat edecek kadar uzun yaşayan bir ağaçtır. Gövdesi çürümeye karşı çok dayanıklıdır. Üstelik de ömrünü tamamladığında köklerinden yeni bir ağaç filizlenmektedir. Ona yakıştırılan " Ölmez ağaç" ibmi de bu yüzdendir. Kendini yenileyebilme özelliğine sahiptir. Son yıllarda zeytinlerimizin başının derdi olan vertisilium Dahle(yaprak solgunluğu) hastalığı zeytinimize çok büyük zararlar vermesine rağmen, hala zeytin varlığımızın korunuyor olması zeytin ağaçlarının bu özelliğinden kaynaklanmaktadır. Bu hastalığa yakalanan bitki tam kurudu, öldü derken bir anda yeni filizlerle canlandığını görmekteyiz. İşte bu yüzden zeytin kendini yenileyebilen bir bitkidir.
Bir Akdeniz ülkesi özellikleri taşıyan Türkiye, bulunduğu coğrafi konum ve sahip olduğu Akdeniz iklimi özellikleriyle İtalya, İspanya, Yunanistan ve Tunus gibi dünyanın önde gelen zeytin ve zeytinyağı üreticilerindendir.
Ülkemizde dane zeytin üretimi çoğunlukla Balıkesir, Bursa, İzmir, Manisa, Aydın’da yapılmaktadır. Dane zeytin üretiminde ise iki ekol yaygın olarak sürmektedir. Birincisi Gemlik zeytini ağırlıklı olarak, özellikle Marmara Bölgesinde hâkim olan üretim şeklidir ki siyah salamuradır. İkincisi daha çok Akhisar ve Buharkent ağırlıklı kokteyl zeytin üretimidir. Bu iki merkezimiz bu çeşit zeytinin ihracat yükünü çekmektedir. Her iki zeytin de iç piyasada alıcı bulurken kokteyl zeytin daha çok Amerika ve Avrupa tüketicisinin damak zevkine hitap etmektedir.
Zeytinyağı çeşitlerine geldiğimizde ise rafine zeytinyağı, zeytin ham yağının doğal trigliserid yapısında değişikliğe yol açmayan yöntemlerle rafine edilmeleri sonucu elde edilen, sarının değişik tonlarında rengi olan, kendine özgü tat ve kokuda bir yağdır. Serbest yağ asitliği her 100 gramda 0.3 gramdan fazla olmamalıdır. Rafine yağ, ince, yemeklik yağdır.
Zeytin meyvesinin doğal özelliklerinde değişikliğe neden olmayacak bir sıcaklıkta, çeşitli mekanik veya fiziksel işlemler uygulanarak üretilen ve doğal halde gıda olarak tüketilebilen yağdır. Natürel birinci zeytinyağı, Natürel ikinci zeytinyağı, Natürel sızma zeytinyağı olarak üç çeşide ayrılır.
Natürel zeytinyağı ile rafine zeytinyağı karışımından meydana gelen ve özellikleri natürel zeytinyağı ile rafine zeytinyağı arasında değişen ve serbest yağ asitliği, her 100 gramda 1 gramdan fazla olmayan yağdır.
Aydın’da zeytin üretiminin yaklaşık yüzde 75’i yağlık, yüzde 25’i de sofralık olarak işlenmektedir.
Devam edeceğiz.
ÖNEMLİ NOT: Bu sayfalarda yayınlanan okur yorumları okuyucuların kendilerine ait görüşlerdir.