1963 YILI TARIM SAYIMI

II. Dünya Savaşının sonlanması ile büyük ölçüde akamete uğrayan Türk tarımının yeniden planlanması amacı ile 1950 sayımı yapılmış,DP ve AP hükümetlerinin tarımı öncelikli sektör olarak kabulünün bir sonucu olarak 1963yılında yeni bir sayıma karar verilmiştir.

1960 Genel Nüfus Sayımında belirlenen ve nüfusu 5 bin ve daha az yerlerdeki bütün küçük işletmeler, bulundukları yerlerin nüfuslarına bakılmaksızın bütün büyük tarımsal işletmeler ile kamu tarımsal işletmelerinde sayıma dâhil edilmiştir. Bu kapsamda 907 köye dağılmış olan 6450 işletme örnek olarak seçilmiştir. Nüfusu 5 binden fazla olan yerlerdeki işletmelerin sayıma dâhil edilmemesinin gerekçesi ise TÜİK tarafından “mevcut kaynakların yetersizliği” olarak ifade edilmektedir (TÜİK, 1965).

Sayım kapsamında yer alan işletmeler, sayımda görev alan Kuruluşların çalışanlarından oluşturulan 4’er kişilik sayım ekipleri tarafından ziyaret edilerek sayım cetvelleri tanzim edilmiştir. Bu çalışmalar 1963 yılının Temmuz ayında başlatılmış ve Kasım ayında tamamlanmıştır. Sayımın ikinci safhasında ise, soru kâğıtlarının TÜİK ve TKB tarafından eğitilen Muhtarlar tarafından doldurulması oluşturmuştur.

1963 yılında derlenen veriler ise;

• Tarımsal işletmelerin sayısı, arazinin tasarruf ve kullanılma şekli,

• Ekilen araziler ve elde edilen ürün bilgileri,

• Sulanan ve gübrelenen arazi bilgileri,

• Büyük ve küçükbaş hayvan sayıları ve hayvansal ürün üretim bilgileri,

• Tarımsal üretimde kullanılan, insan, makine ve hayvan gücü bilgileri,

• Hane halkının eğitim durumu, g. Hane halkının mesleği, ekonomik faaliyet alanı ve diğer özellikleri,

• Hane halkının göç durumu ve göç sebepleri,

bilgilerinden oluşmuştur. Bu amaçla sayımın ilk safhasında üç tip soru kâğıdı kullanılmış olup, bunların ilki hane halkına ilişkin bilgilerin derlendiği soru kâğıdı, diğerleri ise tarımsal yapıya ilişkin verilerin derlendiği soru kâğıtlarıdır.

1963 Genel Tarım Sayımının ilk anket yoluyla genel sayım çalışması olması niteliğinin yanı sıra, üreticilerin haberdarlığını sağlamak amacıyla yoğun bir propagandanın yapıldığı ilk sayım olarak da değerlendirilebilir. Nitekim bu amaçla, TÜİK tarafından özel broşürler, pankartlar ve takvimler hazırlattırılarak köylere dağıtılmıştır. Ayrıca, gazetelere ilanlar verilerek üreticilerin bilgilendirilmesine çalışılmıştır. Bunlara ilave olarak, anketlere katılan üreticilere, sayım için özel olarak hazırlattırılan sigara ve kibritler dağıtılmış, sayıma katılan köy muhtarlığına birer Atatürk büstü hediye edilmiş, radyoların günlük programlarında sayım ve sayımın önemi ile ilgili bilgilendirici programlar yaptırılmıştır.

Alıntılar:DPT,Türkiye’de Tarımsal İstatistikler