Çok uzun zamandır birçok okuyucum tarafıma yönelttikleri önemli sorulardan birisi de, “hamileyim egzersiz yaparsam zararı olur mu?” ya da “bebeğimin beyin gelişimine etkisi olur mu?” Fiziksel yönden aktif olan kadınların daha kolay doğum yaptıklarına dair kanıtlar çok eskilere dayanmaktadır. Aristotales, zor doğumların pasif yaşam biçiminden kaynaklandığını belirtmiştir. İbrani kölelerin diğer kadınlardan daha kolay doğum yaptıkları ve çocuklarının daha zeki ve akıllı oldukları kutsal kitapta yazmaktadır. Yirminci yüzyılın başlarında egzersiz önerileri temiz havada yürüyüş yapmakla sınırlıyken 1930’larda daha aktif egzersiz programlarının ilk temelleri atılmıştır. Kişinin hamilelik süresince uzman doktor kontrolünde ve spor eğitim uzmanı eşliğinde güvenli şekilde egzersiz yapması önerilir. Egzersizin faydaları iyi bilinmesine rağmen birçok kadın gebe kaldıklarında bebeğe zararlı olabileceği düşüncesiyle egzersizi bırakır. Gebeliğe bağlı gelişen fizyolojik ve anatomik değişikliklere bağlı oluşabilecek risklere rağmen gebelik sırasında egzersiz yapmak çoğu kadın için faydalıdır. Sağlıklı bir gebe kadına gebelik egzersiz programı verilmeden önce obstetrik ve medikal riskler belirlenmelidir. Eğer egzersiz yapmak için obstetrik ve medikal riskler yoksa gebeler, egzersizin gebelik öncesi faydalarının gebelik sırasında da aynı şekilde devam edeceği göz önünde bulundurularak, düzenli, orta yoğunlukta egzersiz programı için teşvik edilmelidir. Ancak zihinsel ve zekâ gelişimini sadece genetik faktörlere bağlamak hiç de doğru değil. Birçok araştırmada anne adaylarının hamilelik döneminde izleyeceği doğru egzersiz yöntemleri bebeğin beyin gelişimi ve zekâsına olumlu etkilerinin olduğu ispatlanmıştır.

Uzmanlara göre, anne adayının hamilelikteki beslenme şekli, sağlık durumu ve duygusal hali egzersiz yapama düzeyi bebeğin beyin gelişimini etkiliyor. O halde, onun için iyi bir başlangıç yapın ve önerilerimize kulak verin. Her ne kadar bu öneriler yüzde 100 ispatlanmış olmasa da, yine de denemeye değer. Egzersiz de bebeğinizin zekâsını etkileyen etmenler arasında. ABD'nin Cleveland Case Western Reserve Üniversitesi'nde yapılan bir araştırma ilginç sonuçlar veriyor. Hamilelik sırasında düzenli olarak egzersiz yapan ve yapmayan 20 annenin çocuklarının zekâ düzeylerine 5 yaşına geldiklerinde bakılmış. Sonuç tahmin ettiğiniz gibi: Egzersiz yapan annelerin çocuklarının daha zeki olduğu anlaşılmıştır.

Bir başka araştırmada hamilelikte düzenli olarak egzersiz yapmanın bebeğin beynini geliştirdiği ispatlanmıştır. Kanada'da Montreal Üniversitesi'nde yapılan bu araştırma, hamilelikte egzersizin anne karnındaki bebeğin beynini geliştirdiğini ortaya koydu. Bilim insanları bir grup kadına hamileliklerinin 3. ile 6. ayları arasında, haftada üç gün, 20'şer dakika hafif spor yaptırdılar. Hamile diğer denek grubu ise, sportif faaliyetlerden tamamen uzak tutuldu. Doğumdan iki hafta sonra her iki denek grubunun bebeklerinin beyinlerinin gelişim derecesi özel yöntemlerle ölçüldü. GEO adlı bilim dergisinde yayınlanan habere göre, egzersiz yapan hamilelerin bebeklerinin beyinleri diğerlerine göre belirgin oranda daha iyi geliştiğini ispatlamışlardır. Öte yandan Almanya'daki yapılan bir araştırmada Köln Spor Yüksek Okulu, özellikle hamileliğin ilk aylarında ağır egzersizlerden kaçınılmasını tavsiye etti. Köln Spor Yüksek Okulu hamilelerin hafif başlayan ve artan tempoda egzersiz yapmaları gerektiğine dikkat çekti.

Sonuç olarak egzersizin faydaları tartışılmaz, fakat egzersizin şiddeti sağlık açısından son derece önemlidir. Günümüze kadar yapılan çalışmalar, hafif ve orta şiddetteki egzersizin sağlıklı gebe kadınlarda yararlı olduğu ve anne karnındaki bebeğe zararı olmadığı zekâ gelişimine katkı sağladığı yönündedir. Özellikle orta şiddette egzersiz, kişinin rahatlıkla konuşabilirken, kalp hızının maksimum 140-145 atım/dakikaya kadar çıkabildiği egzersiz düzeyi olarak tanımlanmaktadır. En ideal uygulama ise 220-yaş ile elde edilen değerin %60-70’indeki kalp hızının dikkate alınmasıdır. Egzersiz seçimi, gebelikte oluşabilecek fizyolojik değişikliklere göre yapılmalıdır. Örneğin, kırmızı kan hücreleri artmadan önce plazma hacmi artar ve gereksinime cevap verebilecek oksijen sağlamada bir yetersizlik ortaya çıkar. Ayrıca, gereksinimlerin artması, solunum hızını artırır, gebelikte aynı aktivite sırasındaki kardiyak debi (kalpten vücuda gönderilen kan miktarı) değerleri artış gösterir (gebe olmayan kadınların değerlerinin üzerine çıkar) Şiddetli aktivite hem annenin hem de bebeğin sağlığını tehlikeye sokar.

Bizim sizlere önerilerimiz;

Yürüme ve yüzme: Uygun hızda yüzme, solunumla ilgili değişikliklerin oluşturulmasında yeterli olabilir. Eğer kasık ağrı sorunu varsa, yüzme sırasında ayakları vurma hareketinden kaçınılmalıdır.

Düşük şiddetteki aerobikler egzersizler: Fiziksel uygunluk düzeyinin korunması üzerinde yoğunlaşırlar.

Bel sağlığı açısından Bazen İsveç topları da kullanılarak yapılan, gövde stabilizasyon egzersizleri.

Odada ya da salon çalışması: Gebeler, sabit bisiklet, koşu bandı ve kros aleti gibi hepsi de aerobik aktiviteyi destekleyen çalışmalar yapabilirler. Kuvvet eğitiminde teknik çok önemlidir. Kadınlar hafif, submaksimal ağırlıklarla çalışmalı, çeşitli egzersizler yaparak hem alt hem de üst gövde kas gruplarını kullanmayı hedeflemelidirler. Gebelik ilerledikçe ağırlıklar, setler ve tekrar sayısı azaltılmalıdır.

Sağlıklı ve mutlu kalın.

KAYNAKLAR: * Artal R, Rutherford S,Romem T, Kammule RK, Dorey FJ, Wiswell RA: Fetal heart rate responses to maternal exercise.Am J Obstet Gyne-col, 1986, 155:792-733. ** Bell RJ, Palma SM, Lumley JM: The effect of vigorous exercise du-ring pregnancy on birth weight. Aust N Z J Obstet Gynaecol 1995, 35:46.***Clapp JF, Dickstein S: Endurance exercise and pregnancy outcome. Med sci Sports Exercise 1984, 16, 556-562.****Clapp JF Exercise during pregnancy: a clinical update. Clin Spotrs Med ,2000 ,9(2): 273-8 ***** Clapp JF, Kim H, Burciu B, Lopez B Beginning regular exercise in early pregnancy: effect on fetoplacental growth. Am J Obstet Gyne-col, 2000, 183: 1484-8.***** Collings CA, Curet LB, Mullin JP Maternal and fetal responses to a maternal aerobic exercise program. Am J Obstet Gynecol , 1983),145, 702-707 ***** Collings CA, Curet LB: Fetal heart rate responses to maternal exerci-se. Am J Obstet Gynecol , 1985,151: 498-501. ******.Harrison R, Bulstrode F Percentage weight bearing during partial immersion in a hydrotherapy pool. Physiotherapy , 1987 , 68 (7): 216-220.*****Horns PN, Rotellife LP; Leggett JC, et al:Pregnancy outcomes among active and sedantary women. J Obstet Gynecol Neonatal Nurs. 1996, 25:49,******Kardel KR, Kase T: Training in pregnant women: Effect on fetal dve-lopment and birth. Am J Obstet Gynecol, 1998, 178: 280