
Hangi fiziksel aktivite hangi hastalığa iyi geliyor?
27 Şubat 2013, ÇarşambaTweet |
İnsanların ölüm nedenleri yıllar geçtikçe ciddi değişimler gösterdi ve göstermeye de devam ediyor. Bundan 100 yıl önce enfeksiyon hastalıkları insanların asıl ölüm nedenleri arasında ilk sıralarda yer alırken, günümüzde hareketsizliğin yarattığı hastalıklar ilk sıraya yerleşmiş durumda. Yine 100 yıl önce insanlar bütün ihtiyaçlarını kendisi hareket ederek karşılarken bu gün bu teknolojik gelişme insanlarda kronik hastalıkların artmasına neden olmuştur. Özellikle kronik hastalıkların tedavisinde sorunu tetikleyen hareketsizliğin ortadan kaldırılması çok önemlidir. Bu sorunu gidermenin tek yolu ise düzenli olarak yapılan fiziksel aktivitede, aynı zamanda kronik hastalıkların oluşmasında da önleyici rol üstleniyor. Günümüz insanı, hareketsizliğin yarattığı hastalıklarla karşı karşıya. Üstelik bu hastalıklar yalnızca yaşam kalitesini düşürmüyor, ölüme de neden oluyor. Uzmanlara göre hareketsizliğin yarattığı hastalıklar ölüm nedenleri arasında ilk sıraya yerleşmiş durumda. Peki, kronik hastalıkların tedavisinde tek çözüm ilaçlar mı? Uzmanlara göre ,ilaç, tek çözüm değil. Bu hastalıkları tetikleyen hareketsizliğin ortadan kaldırılması da en az ilaçlar kadar önem taşıyor. Düzenli yapılan fiziksel aktivite aynı zamanda kronik hastalıkların oluşmasında da önleyici bir rol üstleniyor. Son 20-25 yıl içinde kronik hastalıklarda ve onların oluşmasının önlenmesinde fiziksel aktivite önemi, her geçen gün giderek artıyor. Birçok kronik hastalıklarda hangi fiziksel aktivitenin ne tür faydalar sağladığını anlatmaya çalışacağım.
Tip-2 diyabet hastaları için; Genellikle yeni tanı konmuş hastalarda bile periferik damar hastalığı, koroner arter rahatsızlığı, inme, şekere bağlı göz arkası sorunları ve idrarda az miktarda protein kaçağı oluyor. Birçok araştırmada insülin direncinde olduğu gibi doğru ve düzgün planlanmış fiziksel aktivitenin kasın insüline duyarlılığını ve insülinden bağımsız olarak hücreye glikoz alımını artırdığı ortaya koymuştur. Pekâlâ, bu hastalar nasıl bir fiziksel aktivite yapmalıdır? Bu hastalar her gün 30-35 dakika orta düzeyde aerobik fiziksel aktivite yapmalıdır. Örnek: Orta tempolu yürüyüş, yavaş tempolu koşu, yavaş tempolu yüzme yapılabilir. Kas kitlelerini artırmak ve korumak için de hafif kilolu ağırlıklar ile kuvvet egzersizi yapılabilir.
Hipertansiyon hastaları için: Bu hastalıklar inme, kalp krizi, ani ölüm ve kalp yetmezliğine yol açabiliyor. Fiziksel aktivite, kan basıncını düşürmesinin yanı sıra yüksek tansiyonun eşlik edebildiği kilo ve diyabet gibi sorunları da kontrol altına alabiliyor. Bu hastalar nasıl bir fiziksel aktivite yapmalıdır? Orta düzeydeki aerobik fiziksel aktivite burada önerilen temel tipi oluşturuyor. Hastaların günlük 30-35 dakika orta tempoda fiziksel aktivite yapmaları gerekiyor. Ayrıca haftada 2-3 gün düşük yüklenmeli hafif ağırlık fiziksel aktivite yapmalarında da faydalıdır. Bu hastalar hiçbir zaman zorlamalı aktiviteler yapmamalıdır.
Kronik Obstrüktif Akciğer Hastalığı (Koah) Hastaları için: Akciğerdeki geri dönüşümsüz fonksiyon kaybını ifade eden bu hastalığın tedavisinde ilaçlar kadar de önemli rol oynuyor. Fiziksel aktivite, kasların ve kalbin fonksiyonunu geliştirerek kalple akciğer işlevini daha üst düzeylere çekiyor. Bu durum akciğerin kapasitesinin daha etkin kullanılmasını sağlıyor. Bu hastalar nasıl bir fiziksel aktivite yapmalıdır? Hastaların fiziksel aktivite yaparken solunum düzeylerinin izlenmesi veya önceden saptanmış belirli düzeylerde hareket etmeleri gerekiyor. Haftada iki günle başlanan ve fiziksel aktivite süresinin uzatıldığı aerobik hareketlerin büyük katkısı var. Hastanın fiziksel aktivite verdiği yanıt test de edilmelidir.
Koroner arter hastalığı için: Koroner arterler kalbin etrafını çevreleyerek kalbin beslenmesini sağlayan atardamarlardır. Beslenme bozukluğu, aşırı yemek yeme, yağlı beslenme, hareketsiz bir yaşam sürme gibi nedenlerden dolayı yediğimiz yiyeceklerin yan maddeleri damarlarda birikir. Damar duvarı elastik yani genişleyebilen bir yapıdadır. Bazen damardaki kan miktarı artar fakat bu bize basınç artışı olarak dönmez. Örneğin, tuzlu bir şeyler yediğimizde dengeyi sağlamak için vücudumuz su tutar. Fakat kan basıncı (tansiyon) hemen artmaz. Çünkü damar esnemiştir ve artmış kan miktarını dengelemiştir. En büyük nedeni koroner arterlerdeki damar sertliğidir. Kalp kasının beslenmesindeki bir sorun, kas hücrelerinin ölümüne neden oluyor. Fiziksel aktivite, trombosit kümeleşmesini önlüyor, kan basıncını ve kan yağlarını düzenliyor, koroner arterleri genişletiyor, psiko-sosyal katkılar sağlıyor. Bu hastalar nasıl bir aktivite yapmalıdır? Düşük riskli orta yaşlı hastalar günde 30-35 dakika ve toplamda haftada 1000 kcal. Harcayacak bir programa katılmalıdır. İlerleyen dönemde fiziksel aktivite süresi ve şiddetini artırmalıdır. Sonuç olarak kronik hastalığı olan insanlar rastgele fiziksel aktivite yapmamalıdır. Mutlaka doktorunuza danışarak bir spor eğitim uzmanından destek alınmalıdır. Sağlık ve mutlulukla kalın.
KAYNAKLAR: Gosselink R. Breathing techniques in patients with chronic obstructive pulmonary disease (COPD). Chronic Respiratory Disease. 2004;1:163-72.*2- Ambrasino N, Strambi S. New strategies to improve exercise tolerance in chronic obstructive pulmonary disease. European Respiratory Journal. 2004;24:313-22.Oakley D. The athlete's heart. Heart 2001; 86: 722-726Acıbadem Fulya Hastanesi Sporcu Sağlığı Merkezi’nden fizik tedavi uzmanı ve spor hekimi Doç. Dr. Tolga Aydoğ, Sharma S. Athlete's heart- effect of age, sex, ethnicity and sporting discipline. Experimental Physiology 2003; 88 (5): 665-669, Oakley D. The athlete's heart. Heart 2001; 86: 722-726,3-) Fagart R. Athlete's heart. Heart 2003; 89: 1455-1461,Prof. Dr. İsmet Dindar, Doç. Dr. Nuri Kurtoğlu
• Egzersiz Esnasında Sıvı Kaybının Etkileri Nelerdir?
• EGZERSİZ VE BAĞIŞIKLIK SİSTEMİ ÜZERİNE ETKİSİ
• KADINLAR NASIL EGZERSİZ YAPMALIDIR?
• KORONAVİRÜS VE EGZERSİZ
• Vertigo Hastaları Nasıl Egzersizler Yapmalı?
• Basit Egzersizlerle Sağlığınızı Koruyun
• Jamaika Atletizm Sırları
• Okul ve Egzersiz
• Fibromiyalji ve Egzersiz
• ALİ GÜREŞ KÖŞE
• Genç kalmanın sırrı; aerobik egzersiz
• Mahalli idareler sağlıklı yaşamın neresinde?
• Rahatlatan egzersizler
• Haydi zumbaya
• Astım ve Bronşit Hastalarına Egzersiz Önerileri
• Nabızla egzersiz
• Ali Güreş köşe yazısı
• Karın Sıkıştırma Egzersizleri
• Egzersizle yaşlanma geciktirilebilir mi?
• Kalp hastalıkları ve egzersiz
• Egzersiz Yap Sivilcelerden Kurtul
• Egzersiz ve romatizma
• Cilt Güzelliğiniz İçin Egzersiz Yapın
• Egzersiz ve beyin sağlığı
• Egzersiz ve Bel Fıtığı
• Koşu ve Yürüyüş İçin Öneriler
• Çocuklarda fiziksel aktivite
• Kegel Egzersizleri
• Egzersiz ve Depresyon
• Egzersizle Omuz Çökmesi ve Ağrısından Kurtulun
• Karın Yağları ve Egzersiz
• Egzersiz Yapmak Adet Dönemini Geciktirir mi?
• Anemi ve Egzersiz
• Her derde deva
• Bacaklar için egzersiz
• Egzersiz ve Oruç
• Kadın ve egzersiz
• Doğru Kardio Egzersizleri
• Kalça kaslarını kuvvetlendirme egzersizleri
• Hangisi faydalı? Koşu mu yoksa yürüyüş yapmak mı?
• Egzersiz ve Romatizma
• Egzersiz yap selülitten kurtul
• Egzersiz hangi saatlerde yapılmalıdır?
• Okul ve spor
• Kabızlık ve Egzersiz
• Spor kültürünün oluşmasında yerel yönetimlerin rolü
• Tansiyon Hastaları Nasıl Egzersiz Yapmalı
• Kilo Almak İstiyorsan Egzersiz Yap
• Yerel Yönetimlerin egzersiz politikaları var mı?
• Solunum Sistemimiz ve Egzersiz
• Yerel Yönetimler Spor Aktivitelerini Desteklemeli
• Egzersiz ve sigaranın etkileri
• Egzersizin bulaşıcı hastalıklar üzerindeki etkisi
• Spor Bilinci Yaratmak
• Egzersizin Cinsel Sorunlar Üzerine Etkisi
• Karaciğer Yağlanması ve Egzersiz
• Egzersiz ve Doğru Nefes Alma
• Egzersizin Testosteron ve Kas Gelişimine Etkisi
• Kalp Sağlığınız İçin Dans Edin Lütfen!
• Egzersiz Sırasında Kan Şekerinin Düşmesi
• Göğüste Kireçlenmeye Karşı Egzersiz
• Boyun ve Sırt Ağrıları İçin Pilates
• Bayanlarda Ağırlık Çalışmasının Önemi
• Esneme Egzersizlerinin Önemi
• Tantra Egzersizleri ve Cinsel Performans
• Egzersiz ve serotonin (Mutluluk)
• Vücut Geliştirme ve Ergojenik Yardımcılar
• Egzersiz yaparken sıvı kullanımı
• Rahatlama egzersizleri
• Düzenli Egzersiz Kalbinizi Nasıl Etkiler?
• Hareketsiz yaşamın riskleri
• Çocuklarda egzersiz ve hareket eğitimi
• Sağlığınız için basit hareketler
• Romatizma hastaları egzersiz yapabilir mi?
• Düztabanlık ve ayak ağrıları için egzersizler
• Farklı Zeminde Koşmalıyız
• Regl döneminde uygun egzersiz
• Çağın hareketsizlik sorunu var
• Egzersizin stres üzerindeki etkisi
• Yavaş Tempolu Aerobik Egzersiz Gençleştiriyor
• Ülseratif kolitli olan hastalar egzersiz yapabilir mi?
• Egzersiz yapmak kolesterolü düşürür mü?
• Bayanlarda kol arkası sarkmalarını önleyici egzersizler
• Egzersizin Bağışıklık Sistemi Üzerine Etkisi
• Beliniz için egzersiz dönemi
• Egzersizin beyin sağlığı üzerindeki etkisi
• Topuklu ayakkabıların yarattığı hasar
• Egzersiz göğüs sarkmalarını engelliyor mu?
• Kasık fıtığı için egzersiz önerileri
• Parkinson hastaları egzersiz yapabilir mi?
• Egzersizin migren üzerindeki etkisi
• Yaşlılık döneminde egzersiz ve riskleri
• Vücut geliştirirken yaptığımız hatalar
• Egzersiz Yapmak Gribe Yakalanmayı Azaltıyor mu?
• Egzersizle sırt ve bel ağrılarından kurtulun
• Bayanlarda kalça sıkıştırma egzersizleri
• Egzersizin Psikolojik Etkileri
• Hamilelikte Egzersizin Bebeğin Beyin Gelişimine Etkisi
• Çocuğunuzun Kalbi Egzersize Ne Kadar Hazır?
• Karın kaslarına yönelik egzersiz önerilerimiz
• Zayıflama Uğruna Sağlığınızdan Olmayın
• Farklı Ortamlarda Egzersiz ve Yükselti
• Egzersizin Selülit Üzerine Etkisi
• Egzersiz krampları
• Yoğun Egzersizin Hormonlara Etkisi
• Kas geliştiren ilaçların zararları
• Duruş Bozukluğu İçin Egzersiz Önerileri
• Egzersiz bunamanın ilacıdır
• Vitaminler egzersizin etkisini azaltıyor mu?
• Egzersizin beyin üzerine etkisi
• Bebeklere egzersiz yaptırılır mı?
• Soğuk havalarda egzersiz yaparken dikkat
• Cumhuriyet Döneminde Spor ve Atatürk
• Egzersiz yapmak gençleştirir mi?
• Bayan Sporcuların Kabusu: Regl Döneminde Performans düşer mi?
• Fiziksel aktivite yapma alışkanlığı edinme
• Zencilerin performans üstünlüğü genetik mi?
• Pilates yapmak zayıflatıyor mu?
• Olimpiyatları neden kaybettik?
• Egzersiz Kaliteli Yaşamın İlacıdır
• Egzersizin Kas Hastalığına Etkisi
• Egzersizde Ergojenik Destek Nedir?
• Kalbinizi Egzersiz Yaparak Koruyun
• Ankilozan spondilit Hastaları Ne Tür Egzersizler Yapmalı?
• Oruçlu iken egzersiz yapılır mı?
• Hamilelikte egzersiz yapılır mı?
• Sıcakta fiziksel aktivite yapmak.
• Regl Döneminde Egzersiz Yapılır Mı?
• Lenf Ödemde Egzersiz Yapmak
• Bayanlar için Yağlarından Kurtulma Önerileri
• Çocuklarda Denge Gelişimi
• Yaz Spor Okulları
• Fiziksel Aktivite Esnasında Yapılan Yanlışlar
• Göbek yağlarından kurtulmanın şifresi
• Gençlik ve Spor Bayramı ile Ulusal Spor Politikası
• Fiziksel aktivite beyin hücrelerini yeniliyor
• Fiziksel aktivite ve zihinsel gelişim
• Bırakın çocuklar oynasın
• Muhteşem Tibet’in Beşlisi Nedir?
• Ergenlik dönemde neden fiziksel aktivite yapılmalıdır?
• Fiziksel aktivitenin osteoporoz üzerine etkisi
• Hangi Egzersizler Büyüme Hormonunu Tetikler?
• Fiziksel aktivite meme kanseri riskini azaltır mı?
• Çalışma hayatında fiziksel aktivite
• Yağlardan kurtulmak için şifreler
• Aktivitenin psikolojik etkileri
• Hangi fiziksel aktivite hangi hastalığa iyi geliyor?
• Fiziksel aktivitenin iskelet sistemi üzerine etkileri nelerdir?
• Egzersiz yapılan zemin ve kullanılan ayakkabı nasıl olmalıdır?
• Çocuklar için hangi fiziksel aktiviteler boy uzatır?
• Neden Sporcular Doping Kullanma İhtiyacı Duyarlar? Zararları Nelerdir?
• Sporcular neden aniden ölüyor?
• Müsabakalardan önce sporcular cinsel ilişkide bulunmalı mı?
• Vücut Geliştirmede Kullanılan İlaçların Metabolizma Üzerine Olumsuz Etkileri
• Yorgunluğa karşı fiziksel aktivite iyi gelir mi?