Bu hafta çok yakın bir arkadaşımın tarafıma yönelttiği bir soru üzerine bu konuyu bir kez daha tekrar etme gereği duydum. Bronşit akciğerlerimizde bulunan ve akciğerlerimize hava taşımaya yarayan bronş ismini verdiğimiz borucuk sisteminin iç yüzeyinin iltihabıdır. Normal bir bronşitte oluşan iltihap, bronşlarda daralmaya sebep olmaz. Astım bronşitte ise bronşlarda iltihapla birlikte daralma da söz konusudur. Bu daralmaya bağlı olarak hastalarda, normal bronşitten farklı olarak nefes darlığı ve hırıltılı nefes alıp verme görülür. Astım hastalarının hayatları oldukça zorlu geçer. Ayrıca hepimize söylendiği kadarıyla astım hastalarının egzersiz yapmaları çok zordur. Peki, bu gerçekten doğru mu? Astım hastaları egzersiz yapabilir mi? İşte bu sorulara cevap vermeye çalışacağım.

“Egzersiz yapmak istiyorum, ancak nefesim daralır diye korkuyorum” düşüncesiyle astım hastalarının hareketsiz kaldığı dönem artık sona ermiştir. Yapılan bilimsel araştırmalarda bir doktor kontrolünde, uygun yoğunlukta ve düzenli olarak egzersiz yapan astım hastalarının atak sıklığının ve nefes darlığının azaldığı tespit edilmiştir.

Genelde hastalarda egzersiz kısıtlayıcı birincil neden; nefes darlığı ve astım atağının tetiklenmesidir. Soluk alıp verme zorlaştığı için hastalar egzersiz yapmak istemezler. Bu nedenle egzersiz yapmak istemeyen hastalar, çeşitli ek sağlık sorunları yaşarken, düzenli uygulanan egzersiz, astım hastalarında pek çok kazanımı da beraberinde getirir. Astım hastalarının egzersiz programı uzmanlar tarafından kişiye özel düzenlenir.

Astım ve Bronşit Hastaları Hangi Egzersiz Tercih Etmelidirler?

Birçok uzmanlar tarafından önerilen egzersiz şekilleri, yemeklerden 1,5-2 saat sonra yavaş tempolu yürüme, bisiklete binme, yavaş tempolu yüzme, yavaş tempolu koşu, aerobik, step ve kayak gibi büyük kas gruplarını çalıştıran aktivitelerdir. 30-35 dakikalık seanslar halinde haftada 3-7 gün olacak şekilde kişiye göre düzenlenmelidir. Her seansın öncesinde ve sonrasında 10-15 dakikalık çok hafif yoğunlukta ısınma ve soğuma dönemi gerçekleştirilir. İyi bir ısınma, egzersiz sırasında astım atağı riskini minimum düzeyde azaltır. Egzersiz yaparken nefes darlığının azaltılması hedefler arasına alınmalıdır. Büyük kas aktivitelerinin yanı sıra ağırlık antrenmanının eklenmesinin faydalı etkileri gösterilmiştir. Ağırlık kaldırma, kişinin günlük aktivitelerini kolaylaştırabilir, kas kuvvetini artırır ve vücut yağ oranını düşürür. Astım hastaları ağırlık kaldırma gibi aktiviteleri mutlaka bir uzman denetiminde yapmalı ve egzersiz sırasında göğüs kafesi içindeki basıncın artmasına neden olan ıkınma manevrasını yapmaktan kesinlikle kaçınmalıdır.

Astım ve bronşit hastaları egzersiz yaparsa ne olur? Kalp-damar sisteminde yapılan aerobik aktivite ile gelişir ve kondisyonu artırır. Genel olarak nefes almayı geliştirir ve nefes darlığını azaltır. Yapılan düzenli kuvvet aktiviteleri kasları geliştirir ve kas gücünün artışı sağlanır. Esneklik çalışmaları ile vücudun esneklik özelliği gelişir ve hareket kabiliyeti artar. Aerobik uzun süreli aktiviteler ile yağ yakım artar ve kilomuzun sağlıklı kalması sağlanır. Genel vücut dengesi gelişir ve dengenin daha iyi sağlanmasına yardımcı olur. Egzersiz düzenli bir şekilde yapıldığında kemik yoğunluğu artar ve kemik erimesi engellenebilir. Egzersiz düzenli bir şekilde yapıldığında depresif rahatsızlıklardan uzaklaşıp daha sağlıklı düşünen ve üreten bireyler olurlar.

Sonuç olarak astım ve bronşit hastaları egzersiz yapmazlarsa ne olur?

Kalp-damar sisteminde zorlanma ve kondisyonda azalma olur. Kas yoğunluğu zamanla eksilir ve kas erimesi görülebilir. Hareketsizliğe bağlı olarak kireçlenmeler ve ağırılar görülebilir. İştah kayıpları ve sindirim sistemi bozuklukları görülebilir. Kaslarda kuvvet güçsüzlüğü ortaya çıkar. Gerginlik, aşırı endişe, kaygı vb. davranış bozukluğu ortaya çıkar, depresyon ve panik atak gibi psikolojik bozukluklar yaşanabilir. Onun için max. kalp atım hızı yüzde 60-80 olmalıdır; örneğin 220-42= 178 (106/142 nabız aralığında) arasında egzersiz yapılmalıdır. Fakat egzersizinizi hekiminize danışarak yapmanız en uygun olanıdır. İyi haftalar dilerim.

Kaynaklar: Dr. Ö. Kasımay , www.medikalekran.com, Dr. K. Cerrahoğlu , www.doktorsitesi.com, www.sagliksifadir.com Havacık'la Birlikte Astımla Mücadele ,Der Luftikurs Für Kinder mit AsthmaDr. Stephan Theiling, Dr. Rüdiger Szczepanski, Dr. Thomas Lob-Corzilius,Optimist Yayın Dağıtım, astimbronsit.net, Dr. Ö. Kasımay , www.medikalekran.com, Dr. K. Cerrahoğlu , www.doktorsitesi.com, www.sagliksifadir.com