Bu haftaki yazımı, çok sevdiğim bir arkadaşımın çocuğu ile ilgili bana bir sorunu iletmesiyle önemli bir konu olduğunu düşündüğüm için kaleme alıyorum. İşte bu aşamada çocuğunuzun kalbi egzersiz yapmaya ne kadar hazır diyerek başlıyoruz. Yapılan bilimsel araştırmalarda egzersiz anında ani ölümlerin, genelde önceden bilinmeyen doğuştan gelen kalp hastalıklarına bağlı olduğu biliniyor. Egzersize başlamadan önce özellikle çocukların kalp kontrolünden geçirilmesi gerektiğini söylüyoruz.

Anne ve babalar, özellikle büyüme çağındaki çocuklarını bir spor ya da egzersiz aktivitesine yönlendiriyor. Ancak bu anneler ve babaların çok azı çocuklarının kalp kontrolünden geçmesi gerektiğini biliyor. Özellikle çocuğun egzersize başlamadan önce kalbinin egzersize hazır olup olmadığının mutlaka değerlendirilmesi gerektiğini belirtiyoruz. Egzersizin, çocukluk döneminde başlayarak bir yaşam biçimi haline getirilmesi tüm vücudumuz açısından çok faydalıdır. Özellikle kent yaşamında oyun alanlarından yoksun büyüyen, zamanlarının büyük bölümü televizyon ya da bilgisayar başında geçiren çocuklar, sağlıksız ve mutsuz bireyler olarak yetişiyorlar. Bunun farkında olan ve bilinçlenen aileler, çocuklarına egzersiz yapma imkânı yaratmaya çalışıyorlar.

Çocuklar özellikle atmaktan, koşmaktan, atlamaktan ve benzer temel becerilerin öğrenildiği yaşlardan sonra, genellikle 6-7 yaş civarında, egzersiz yapmaya başlayabilirler. Çok erken yaşlarda egzersizle tanışmak çocuklara fiziksel aktivitenin yanı sıra oyun ve eğlence ortamı da sunar ve ilerleyen yaşlarda da onlara sağlıklı bir kas ve iskelet sistemi, düzgün bir postür kazandırır, sağlıklı gelişip büyümelerine yardımcı olur.

Bundan çok daha önemlisi egzersiz yapmak kalp ve damar sağlığını korur ömür boyu sürecek olumlu fayda sağlar. Düzenli egzersiz yapmanın yaşam tarzı haline gelmesinin ilk adımları erken yaşlarda atılır. Özellikle oyun sporlarında yer almak çocuklarda işbirliği, paylaşma, sorumluluk ve disiplin gibi birçok özelliğin gelişimine katkı sağlar.

Pekâlâ, çocuğunuzun kalbi egzersiz yapmasını etkiliyor mu? Egzersiz yapmak, tüm vücut fonksiyonlarında değişiklikler yaratmakla birlikte en çok kalbi etkiler. Çünkü egzersiz sırasında vücudun oksijen ihtiyacı oluşur ve artar. Bununla birlikte kalbin daha hızlı çalışması ve daha çok kanı pompalamasını gerekir. Bu nedenle dinlenme halindeyken hiçbir şikayete yol açmayan bazı kalp hastalıkları yüksek çaba gerektiren egzersizleri yaparken yorgunluk oluşur, çarpıntı artabilir, nefes darlığı oluşabilir, göğüste ağrı oluşabilir bazen bayılma şeklinde belirtilerle oluşabilir. Bazen bu belirtilerin sahalarda çok sık rastladığımız aniden ölüm bile gerçekleşebilir. Profesyonel ya da amatör bazı sporcuların ani ölüm haberlerine medyada çok sık rastlamaktayız. Yapılan bilimsel araştırmalarda, sporculardaki ani ölümlerin %90-95’inin kardiyovasküler sebeplerden olduğu biliniyor.

KALP KONTROLLERİ

Egzersiz yapıldığı sürece düzenli olarak kardiyoloji uzmanlarının kontrol etmeleri şarttır. Özellikle yüksek yoğunlukta çaba gerektiren atletizm, güreş, basketbol, voleybol, futbol, yüzme gibi spor branşlarına başlamadan önce çocukların mutlaka kalp kontrolünden geçirilmesi gerekiyor. Çocuk ve genç sporcularda ani ölümün altında yatan ve genelde önceden bilinmeyen doğumsal gizli kalp hastalıkları olabilir. Kalp kasının aşırı kalınlaşması, koroner arter anomalileri, kalp ritim bozukluğuna sebep olan bazı durumlar, doğuştan ya da sonradan olan kalp kapak bozuklukları egzersiz sırasında belirti oluşturabilecek hatta ani ölüme yol açabilecek ilk akla gelen kalp hastalıklarıdır. Çocuğun sadece egzersize başlarken değil, egzersize devam ettiği sürece de belli aralıklarla kalp kontrolleri mutlaka yaptırılmalıdır.

Sonuç olarak çocuklarımız egzersiz yapmalı bunun faydası tartışılmaz. Ancak burada önemli olan; dikkatli davranılmalı ve en ufak bir belirtide bile mutlaka uzman hekime danışılmalıdır. Egzersiz çocuğunuzun kendisini daha iyi hissetmesine ve stresini azaltmanıza da yardımcı olur. Bunun için mutlaka bir spor salonuna veya özel bir egzersiz sınıfına katılmanız gerekmiyor. Günlük hayatınızda çocuklarınızın biraz daha hareketli olması, daha aktif bir yaşam sürmesi sağlıklı kalmasına yardımcı olacaktır. Sağlıklı ve mutlu günler diliyorum.

Kaynaklar: Athlete's heart- effect of age, sex, ethnicity and sporting discipline. Experimental Physiology 2003www.tkd.org.tr, Dr. Hikmet Tezel Makalesi, www.saglikekibi.com, Dr. Ahmet Üstün Makalesi, Sharma S.; Oakley D. The athlete's heart. Heart 2001; Fagart R. Athlete's heart. Heart 2003; Prof. Dr. İsmet Dindar, Doç. Dr. Nuri Kurtoğlu * Çocuk Kardiyolojisi Uzmanı, Resmiye Beşikçi,