Takip Et

SON DAKİKA

Prof. Dr. Nefati KIYLIOĞLU

Uykusuzluk - İnsomni

19 Ocak 2013, Cumartesi

     


-Uyuyamıyorum. Saat 2 - 3 - 4 ama uyku yok! Bir ara dalıyor uyuyorum. Saat 7 ve ben yeniden uyanmışım. Neden uyandım ki? Yatakta dönüyorum! Sabah 10 - 11 gibi tekrar uyandığımda ise dayak yemiş gibiyim. Gece uyudum mu? bilemiyorum. Doktor bey hem uykusuz, hem mutsuz, hem de umutsuzum. Yardım edin lütfen.
Uykusuzluk nedir? Kimlerde görülür? Cinsiyet farkı var mıdır?
Uykuya dalmakta zorlanma, sürdürmede zorlanma ya da dinlenmeden uyanma durumları uykusuzluk olarak tanımlanır. Her 10 kişiden 3 veya 4'ünde gözlenir ve hatta 1-2'sinde tıbbi tedaviye ihtiyaç duyulur. Uykusuzluk 30 yaşın üzerindeki kadınlarda daha sık gözlenir. Adet görme, hamilelik yaşama ve menopoza girme gibi kadınsal özellikler basitçe bu farklılığın nedenleridir.
Uykusuzluk vücudu ve günlük hayatı nasıl etkiler?
Yaşamın sürdürülmesi sırasında hissedilen zorluk ve bu işleri yaparken duyulan huzur "yaşam kalitesi" adıyla bilinir. Yaşam kalitesi uykusuz kalanlarda azalmıştır. Uykusuzluk çekenlerde dikkat ve konsantrasyon azalır, zihinsel açıklık kaybolur ve problem çözme yeteneği körelir. Depresyona girme, ruhsal gerginlik duyma ve genel sağlığın bozulması sık gözlenir. Daha çok doktora gider ve daha çok ilaç kullanırlar. Gerek trafik ve gerekse de iş kazalarına daha sık karışırlar. Alkol ve alkol ile ilişkili sorunlar da gözlenebilir.
Uykusuzluk ile ilişkili iş performans kaybı, kaza sonucu oluşan iş gücü kaybı, artmış sağlık giderleri sadece kişisel sağlığı bozmakla kalmaz, kişi ve ülke ekonomisi için de ciddi bir sorun oluşturur.
Hangi durumlarda ve nasıl uykusuzluk olur? Neden bazı insanlarda olur da bazılarında olmaz?
Beyin ile ilişkili hastalıkları sırasında ortaya çıkabildiği gibi, vücut ile ilişkili hastalıkların seyri sırasında ya da kullanılan ilaçlara bağlı olarak uykusuzluk görülebilir. Uykusuzluğa bazı insanlar daha yatkındır. Bu kişiler yapı olarak "bir motorun devrini çok çabuk ve kısa sürede arttırabilmesine benzer şekilde" çabuk ve kısa sürede uyarılır, uyanık hale gelirler. Yine bu kişilerin uykuya yönlendiren sistemlerinde de zayıflıklar gözlenir.
Stres yaratan yaşam olayları (sınavlar, işyeri-evlilik-aile sağlığı ile ilişkili olaylar), uyuma ortamının olumsuz özellikleri (gürültü, aydınlık ortam, yeni bir yer), işe gitme zamanında değişmeler (gece gündüz vardiya değişimleri) ya da uzun mesafe uçak yolculukları gibi uyku - uyanıklık döngüsündeki değişmeler, ruhsal ve fiziksel rahatsızlıklar (ağrı, depresyon, böbrek-akciğer-kalp-troid hastalıkları), bu rahatsızlıklar sırasında kullanılan ilaç tedavileri (moral düzenleyici antidepressan ilaçlar, kortikosteroidler, beta bloker ve beta mimetik ajanlar, teofilin gibi astım ilaçları) uykusuzluğu yukarıda tanımladığımız kişilerde ortaya çıkarabilir, pekiştirebilir.
Uykusuz kalan bir kişide davranış ve uykuyu değerlendirmede değişmeler gözlenir. Bu kişiler daha çok uyumak için yatakta daha fazla zaman geçirirler. Uykusuzluğu çözmek için gün içi uyur ve akşamları da uyumamak için çabalarlar. "Gece ne olacak, uyuyabilecek miyim?" kaygısı gün içinde ortaya çıkar ve gece uyku öncesi en tepe noktasına ulaşır. Hatta "ölüm korkusuna" bile dönebilir. Sorun çözülmez ise kalıcı ve yıkıcı hale döner.
Hangi doktora gitmek gerekir? Rahat bir uyku için nelere dikkat etmek gerekir? Hangi ilaçları almak gerekir?
Uyku ile ilgili sorunları Nöroloji hekimi tedavi eder. Uykusuzluğun nedenini bulmaya ve tedavi etmeye çalışır. Öncelikle uykusuzluk ile ilişkili kötü anıları silmek gereklidir. Bu iş zihinde başlar. Yanına ilaç dışı tedbirler eklenir. Kaliteli bir uyku, yatak odasını "sadece uyku ile ilişkili bir yer" haline getirmekle mümkündür. Yatak rahat olmalı, sadece uyku geldiğinde yatağa girilmelidir. Yatakta "kitap okumak, TV izlemek, yemek yemek, vs" bırakılmalıdır. Aynı vakitte yataktan çıkılmalı, uyanınca kalkılmalı ve gün içi kısa şekerlemeler olmamalıdır. Oda karanlık ve sessiz olmalıdır. Akşam üzerinden sonra uykuyu etkileyen sigara, alkol, kahve veya çay tüketimi bırakılmalı, akşam yemeği ne çok ağır ne de çok hafif olmalıdır. Kişide var olan kaygı ve sıkıntı halini yenmek için rahatlatıcı uğraşlar, gün içi egzersizler yapılmalı, zihin kötü düşüncelerden arındırılmalıdır. Yatak odasına hiçbir zaman gün içinden sarkan sorun veya düşünce taşınmamalıdır. Kullanılan ilaç tedavilerine dikkat edilmeli ve eğer uykuyu kötü etkileyen ilaçlar var ise ve mümkünse bıraktırılmalıdır. Gerektiğinde de uykuyu getiren, uykuyu sürdüren ilaç tedavileri kullanılmalı uyku, en sağlıklı haline yeniden getirilmelidir. Bu tedavi sürecinin büyük oranda hastaya bağlı olduğu mutlaka hatırda tutulmalıdır. 


Yazarın Tüm Yazıları

Yaşlılık ve sağlıklı yaşam

22 Mart 2014, Cumartesi

Serebellar hemoraji - Beyincik kanaması

15 Mart 2014, Cumartesi

Damar iltihaplanması - Vaskülit

8 Mart 2014, Cumartesi

Behçet Hastalığı

1 Mart 2014, Cumartesi

Beyin ölümü

22 Şubat 2014, Cumartesi

İnsan sağlığı ve bilgi üretimi

15 Şubat 2014, Cumartesi

Apraksi - Hareketin yapılamaması

8 Şubat 2014, Cumartesi

Spinoserebellar ataksi

25 Ocak 2014, Cumartesi

Epilepsi ve cerrahisi

18 Ocak 2014, Cumartesi

Servikal spondilotik myelopati

11 Ocak 2014, Cumartesi

Temporal arteritis

5 Ocak 2014, Pazar

Kapı - Duvar

28 Aralık 2013, Cumartesi

Göz felci (Gözde hareket kaybı)

21 Aralık 2013, Cumartesi

Paraneoplastik sendrom

14 Aralık 2013, Cumartesi

Düşük el (Radiyal sinir felci)

7 Aralık 2013, Cumartesi

Status Epileptikus (Nöbet fırtınası)

30 Kasım 2013, Cumartesi

Beynin sağ ve sol yarısı

23 Kasım 2013, Cumartesi

Beyin tümörü ve nöbet geçirme

16 Kasım 2013, Cumartesi

Progressif Supranükleer paralizi (PSP)

9 Kasım 2013, Cumartesi

Hekimlikte hastalığı tanıma ve zaman

2 Kasım 2013, Cumartesi

Normal basınçlı hidrosefali (Beynin su toplaması)

26 Ekim 2013, Cumartesi

Brakial pleksus yapısı ve etkilenmesi

19 Ekim 2013, Cumartesi

Ben Multipl Skleroz (MS) hastası mıyım?

12 Ekim 2013, Cumartesi

İlaçlar ve vücudumuz

5 Ekim 2013, Cumartesi

Arteriovenözmalformasyon (Damar yumağı)

28 Eylül 2013, Cumartesi

Beyin ve beyin zarlarının iltihaplanması

18 Eylül 2013, Çarşamba

Davranışlar ve sağlığımız

14 Eylül 2013, Cumartesi

Göz hareketleri ve bozuklukları

7 Eylül 2013, Cumartesi

Yürümede bozulma

31 Ağustos 2013, Cumartesi

Dirsekte sinir sıkışması - Kubital Tünel Sendromu

24 Ağustos 2013, Cumartesi

Göz kapağı düşmesi - Blefaroptozis

17 Ağustos 2013, Cumartesi

Siyatik sinir etkilenmesi

3 Ağustos 2013, Cumartesi

Pozisyon değişmesi ile ortaya çıkan baş dönmesi - BPPV

23 Temmuz 2013, Salı

Sıcaklık, ısı ve bedenimiz

20 Temmuz 2013, Cumartesi

Damar sertliği - Ateroskleroz

13 Temmuz 2013, Cumartesi

Uyku ve baş ağrısı

6 Temmuz 2013, Cumartesi

Sinir çalışma bozukluğu - Periferik Nöropati

29 Haziran 2013, Cumartesi

Beyin çalışmasının yetmezliği - Deliryum

22 Haziran 2013, Cumartesi

Yutma bozukluğu - Disfaji

15 Haziran 2013, Cumartesi

Hipokalsemi - Kalsiyum düşüklüğü

7 Haziran 2013, Cuma

Geçici Bellek Kaybı

31 Mayıs 2013, Cuma

Ortostatik hipotansiyon

24 Mayıs 2013, Cuma

Kulak çınlaması - Tinnitus

17 Mayıs 2013, Cuma

Kore - Sydenham koresi

11 Mayıs 2013, Cumartesi

Vitamin B12 ve sinir sistemi

3 Mayıs 2013, Cuma

Doğa, vücudumuz ve enerji dönüşümleri

27 Nisan 2013, Cumartesi

Uykudaki davranış bozuklukları - Parasomniler

20 Nisan 2013, Cumartesi

Amyotrofik Lateral Skleroz - ALS

13 Nisan 2013, Cumartesi

Beynimiz ve yaşlanma

6 Nisan 2013, Cumartesi

Myelopati - Omurilik etkilenmesi 2

30 Mart 2013, Cumartesi

Myelopati - Omurilik etkilenmesi - 1

23 Mart 2013, Cumartesi

Akut distoni - İlaç ile ortaya çıkan kasılma durumu

16 Mart 2013, Cumartesi

Hemifasiyal spazm

9 Mart 2013, Cumartesi

Nefati Kıylıoğlu

2 Mart 2013, Cumartesi

Ağrı - Beş duyunun cezalandırıcısı

23 Şubat 2013, Cumartesi

Demans - Bunama hastalığı

9 Şubat 2013, Cumartesi

Yalancı tümör sendromu (Pseudotumor cerebri)

2 Şubat 2013, Cumartesi

Karotis damarı daralması - Şah damarı darlığı

26 Ocak 2013, Cumartesi

Uykusuzluk - İnsomni

19 Ocak 2013, Cumartesi

Parkinson hastalığı ve cerrahi tedavisi

12 Ocak 2013, Cumartesi

Bel ağrısı

5 Ocak 2013, Cumartesi

Uykuda nefes durması - Horlama (Obstrüktif Uyku Apnesi Sendromu)

28 Aralık 2012, Cuma