Takip Et

SON DAKİKA

Prof. Dr. Nefati KIYLIOĞLU

Geçici Bellek Kaybı

31 Mayıs 2013, Cuma

     

-Hatırlamıyordu doktor bey! Sürekli aynı şeyleri soruyordu. Bir gün önce normaldi. Hoş böyle olması dışında ne kolunda ne de bacağında bir güçsüzlük, yüzünde bir felç olma durumu yoktu. Yaklaşık on saat sürdükten sonra düzeldi. Eskiyi de, yeniyi de hatırlıyor ama o sırada yaşadıklarımızı hiç hatırlamıyor! Hastaneye gittik, film çektirdik, kan testleri yaptırdık ama bunları hiç hatırlamıyor. Felç olur diye korktuk doktor bey! Çok şükür ki olmadı. Ama içim hala kıpır kıpır? Doktor bey anneme ne oldu? Bir daha olur mu? 

Geçici bellek kaybı nedir? Neden olur? Hangi hastalıklar ile ilişkilidir? Ani başlangıçlı, yeni olayların akılda kalmadığı ama kişinin kendini bildiği, yakınlarını tanıdığı bir dönem yaşanır. Kural olarak ta bir günde düzelir. Bu sırada ne kolda ve ne de bacakta bir güç kaybı olmaz. Beyinde sadece bellek - hafıza ile ilişkili bir kayıp vardır. İşte bu tablo geçici bellek kaybı durumudur. Öyküde de başın bir yere çarpılması ya da sara hastalığı gibi hastalıklar da olmamalıdır. Bu durum bir bunama da değildir. Bunama halinde unutkanlık yavaş yavaş gelişirken, burada ani başlangıç vardır ve bir gün içinde düzelme gözlenir.

Neden olduğu bugün için açık değildir. Beyin damar tıkanması, sara hastalığı ya da migren baş ağrısı gibi durumlar ile ilişkili olabileceği ileri sürülmüş, ancak kesin kanıtlar ortaya konulamamıştır.

Bellek nasıl kaybolur? Kaç türlü bellek vardır? Aralarında nasıl farklar bulunur?
Beyinde bellek için çok sayıda yer bulunur. En önemli olanı kulak arkasında kalan bölgedir. Bu bölgenin yavaş yavaş yıkılması ile Alzheimer hastalığı ortaya çıkar. Hastalıktaki etkilenme yıllar içinde olduğu için unutkanlıkta yavaş bir şekilde - yıllar içinde olur. Hipokampus dediğimiz bu alanı besleyen damarların tıkanması, enfeksiyon hastalıklarının burada iltihap ile harabiyet oluşturması da bellek kaybı yapar ama başlangıç birden bire olur.

Anlık bellek, yakın bellek ve uzak bellek olarak basamak basamak ilerleyen bir hafıza yapımız vardır. Bilgiler önce anlık bellekte bekler. Unutulmayanlar yakın belleğe aktarılır. Orada da unutulmazlar ise uzak belleğe geçirilir. Eski öğrenilmiş bilgilerin saklandığı yer işte bu uzak bellek bölgesidir. Geçici bellek bozukluğunda bozulan yer anlık bellek bölgesidir. Hiç bir bilgi beyinde biriktirilemez. Birikmeyen bilgiler de yakın ve uzak belleğe geçirilemez. Bu yüzden o an hatırlanmaz iken, kişinin kim olduğu ve geçmişteki bilgileri rahat hatırlanır. Bazen nadir de olsa yakın bellek etkilenmesi ile yakın geçmiş te hatırlanmayabilir.

Geçici bellek kaybı felç olma riskini arttırır mı? Nasıl tanınır?
Böyle bir risk şu ana kadar saptanamamıştır. Ancak bu olmadığı anlamına da gelmez. Çünkü geçici bellek kaybına yakalanan hasta sayısı ya da incelenen hasta sayısı çok fazla değildir. Düşük sayıdaki hastaların incelenmesi sonucunda da böyle bir ilişki varlığı gösterilememiştir.

Tanınması ancak akla gelmesi ile olur. Kendini bilen ama hiç bir şeyi aklında tutamayan birisi görüldüğünde, hiç bir felç bulgusu ya da kan testi anormalliği yok ise hastalık akla gelir. Beyin görüntüleme yöntemleri yapıldığında da bir bozukluk izlenmez. Yeni MR tekniklerinin daha çok kullanılması ile bu hastalarda beyinde bellek bölgesinde etkilenmeler olduğu fark edilmiştir. Ancak bu etkilenmeler hem kalıcı bir bozukluk ile sonuçlanmaz ve hem de "şu anki bilgilere göre" felç gelişme riskini arttırmaz.

Nasıl tedavi edilir? Hangi ilaçlar kullanılır?

Hastaların önemli bir bölümü zaten düzelmiş oldukları sırada doktora gider. O sırada gözlenen olguların yapılan muayeneleri bellek kaybı dışında normal olduğu için ve bu durumu düzeltebilecek bir ilaçta olmadığı için sadece izlemek şeklinde olur. Bu izlem sırasında bilinmeyen durum bu durumun düzelip düzelmeyeceğidir. Bu nedenle her hasta beyindeki yapısal bir bozukluğa karşı beyin görüntüleme yöntemi ile incelenir. Hastalarda eğer damar hastalıkları ile ilişkili bir risk var ise de bu açıdan tedavi verilir. Aspirin verilen en sık tedavi ilacıdır.



Yazarın Tüm Yazıları

Yaşlılık ve sağlıklı yaşam

22 Mart 2014, Cumartesi

Serebellar hemoraji - Beyincik kanaması

15 Mart 2014, Cumartesi

Damar iltihaplanması - Vaskülit

8 Mart 2014, Cumartesi

Behçet Hastalığı

1 Mart 2014, Cumartesi

Beyin ölümü

22 Şubat 2014, Cumartesi

İnsan sağlığı ve bilgi üretimi

15 Şubat 2014, Cumartesi

Apraksi - Hareketin yapılamaması

8 Şubat 2014, Cumartesi

Spinoserebellar ataksi

25 Ocak 2014, Cumartesi

Epilepsi ve cerrahisi

18 Ocak 2014, Cumartesi

Servikal spondilotik myelopati

11 Ocak 2014, Cumartesi

Temporal arteritis

5 Ocak 2014, Pazar

Kapı - Duvar

28 Aralık 2013, Cumartesi

Göz felci (Gözde hareket kaybı)

21 Aralık 2013, Cumartesi

Paraneoplastik sendrom

14 Aralık 2013, Cumartesi

Düşük el (Radiyal sinir felci)

7 Aralık 2013, Cumartesi

Status Epileptikus (Nöbet fırtınası)

30 Kasım 2013, Cumartesi

Beynin sağ ve sol yarısı

23 Kasım 2013, Cumartesi

Beyin tümörü ve nöbet geçirme

16 Kasım 2013, Cumartesi

Progressif Supranükleer paralizi (PSP)

9 Kasım 2013, Cumartesi

Hekimlikte hastalığı tanıma ve zaman

2 Kasım 2013, Cumartesi

Normal basınçlı hidrosefali (Beynin su toplaması)

26 Ekim 2013, Cumartesi

Brakial pleksus yapısı ve etkilenmesi

19 Ekim 2013, Cumartesi

Ben Multipl Skleroz (MS) hastası mıyım?

12 Ekim 2013, Cumartesi

İlaçlar ve vücudumuz

5 Ekim 2013, Cumartesi

Arteriovenözmalformasyon (Damar yumağı)

28 Eylül 2013, Cumartesi

Beyin ve beyin zarlarının iltihaplanması

18 Eylül 2013, Çarşamba

Davranışlar ve sağlığımız

14 Eylül 2013, Cumartesi

Göz hareketleri ve bozuklukları

7 Eylül 2013, Cumartesi

Yürümede bozulma

31 Ağustos 2013, Cumartesi

Dirsekte sinir sıkışması - Kubital Tünel Sendromu

24 Ağustos 2013, Cumartesi

Göz kapağı düşmesi - Blefaroptozis

17 Ağustos 2013, Cumartesi

Siyatik sinir etkilenmesi

3 Ağustos 2013, Cumartesi

Pozisyon değişmesi ile ortaya çıkan baş dönmesi - BPPV

23 Temmuz 2013, Salı

Sıcaklık, ısı ve bedenimiz

20 Temmuz 2013, Cumartesi

Damar sertliği - Ateroskleroz

13 Temmuz 2013, Cumartesi

Uyku ve baş ağrısı

6 Temmuz 2013, Cumartesi

Sinir çalışma bozukluğu - Periferik Nöropati

29 Haziran 2013, Cumartesi

Beyin çalışmasının yetmezliği - Deliryum

22 Haziran 2013, Cumartesi

Yutma bozukluğu - Disfaji

15 Haziran 2013, Cumartesi

Hipokalsemi - Kalsiyum düşüklüğü

7 Haziran 2013, Cuma

Geçici Bellek Kaybı

31 Mayıs 2013, Cuma

Ortostatik hipotansiyon

24 Mayıs 2013, Cuma

Kulak çınlaması - Tinnitus

17 Mayıs 2013, Cuma

Kore - Sydenham koresi

11 Mayıs 2013, Cumartesi

Vitamin B12 ve sinir sistemi

3 Mayıs 2013, Cuma

Doğa, vücudumuz ve enerji dönüşümleri

27 Nisan 2013, Cumartesi

Uykudaki davranış bozuklukları - Parasomniler

20 Nisan 2013, Cumartesi

Amyotrofik Lateral Skleroz - ALS

13 Nisan 2013, Cumartesi

Beynimiz ve yaşlanma

6 Nisan 2013, Cumartesi

Myelopati - Omurilik etkilenmesi 2

30 Mart 2013, Cumartesi

Myelopati - Omurilik etkilenmesi - 1

23 Mart 2013, Cumartesi

Akut distoni - İlaç ile ortaya çıkan kasılma durumu

16 Mart 2013, Cumartesi

Hemifasiyal spazm

9 Mart 2013, Cumartesi

Nefati Kıylıoğlu

2 Mart 2013, Cumartesi

Ağrı - Beş duyunun cezalandırıcısı

23 Şubat 2013, Cumartesi

Demans - Bunama hastalığı

9 Şubat 2013, Cumartesi

Yalancı tümör sendromu (Pseudotumor cerebri)

2 Şubat 2013, Cumartesi

Karotis damarı daralması - Şah damarı darlığı

26 Ocak 2013, Cumartesi

Uykusuzluk - İnsomni

19 Ocak 2013, Cumartesi

Parkinson hastalığı ve cerrahi tedavisi

12 Ocak 2013, Cumartesi

Bel ağrısı

5 Ocak 2013, Cumartesi

Uykuda nefes durması - Horlama (Obstrüktif Uyku Apnesi Sendromu)

28 Aralık 2012, Cuma