Takip Et

SON DAKİKA

Prof. Dr. Nefati KIYLIOĞLU

Vitamin B12 ve sinir sistemi

3 Mayıs 2013, Cuma

     

Geceleri yürümekte zorlanıyorum! Dengesizleşiyor ve hatta düşüyorum. Bacak ve ayaklarım da bir garip! Yanıyor, karıncalanıyor, buz gibi olup ısınmıyor ve üşüyor. Kan testleri yaptırdım, hafif kansızlığınız var dediler. Demir hapı önerdiler onu kullanıyorum. Biraz daha iyiyim eskiye göre ama yine de yolunda gitmeyen bir şeyler var. Hem spor yaparım hem de kötü alışkanlığım yoktur! Bir tek et yemem, o da kabahat değil hani. Düzelir miyim, neyim var benim? 

Vitamin B12 nedir? Ne işe yarar? Neden eksiklik olur?

Vitamin B12 suda eriyen bir vitamindir. Fazlalılığı olmaz, vücutta birikmez. İhtiyaç olduğunda e altında olması yani düzenli alınmış olması gerekir. Gıdalarda ve özellikle hayvansal ürünlerde vardır. Sinir kılıfının sağlamlığı için gereklidir. Sinir kılıfı da bilginin bir yerden başka bir yere ulaştırılması için olmaz ise olmaz nitelikte bir yapıdır. Ayrıca kan hücrelerinin çoğalması sırasında, kan hücrelerinin olgunlaşması için de gereklidir.

Eksiklik durumu farklı nedenler ile olabilir. Vitamin B12 içeren gıdalar (et ve et ürünleri) tüketilemez ise olmadığı için eksiklik olur. Ekonomik nedenli ya da isteğe bağlı et yememe olabilir. Vejeteryan kişiler - açlık grevi yapanlar bu açıdan risk taşırlar. Yine alınmasına rağmen barsak sisteminden emilemez ise de eksiklik olur. Mide yaş ilerledikçe yapısal olarak değişir. "Atrofik gastrit" denen durumda vitamin B12 emilimini sağlayan taşıyıcı madde salgılanması bozulur ve vitamin B12 emilemez. Mide cerrahi olarak çıkarılır ise de emilim bozukluğu yaşanır. Mideden sonra gelen ince barsak denen bölgede parazitlerin yerleşmesi ile de sonuç yine benzerdir. Emilim bozukluğu olur ve kana vitamin B12 geçemez. Kan vitamin seviyesi düşüktür.


Eksikliğinde hangi hastalıklar olur? Hangi klinik bulguları verir?

Eksikliğinde en sık gözlenen durumlardan birisi ayaklarda daha belirgin olan uyuşma, karıncalanma ve yanmadır. Bu durum sinir kılıflarının etkilenmesi sonrasında olur. Sinirlerden omurilik aracılığı ile beyine iletilen bilgi de gecikmeli ve yanlış olarak taşınır. Örneğin ayak ve bacaklardaki eklemlerin hangi konumda olduğu bilgisi yeterince hızlı taşınmaz ise gözler kapatıldığında, görme olmadığında dengesizlik ve düşme ortaya çıkar. Bilgi beyne hızla ulaşamadığı için, dengeyi sağlayacak yeni düzenlemeler beyin tarafından yapılamaz. Düşme olur. Hepimizin başına gelmiştir! Basamak varmış ya da yokmuş gibi adım atar ve dengemizi kaybederiz. Ama çoğunlukla düşmeyiz. Bu durum sinirler ve omurilik yolu ile bilginin hızla ve doğru olarak beyine taşınması ve dengenin yeniden kurulması ile sağlanır.

Sinir kılıflarındaki bozulma sadece el ve ayaklarda olmaz, görme sinirinde de olur. Bu durumda her iki gözde de görme keskinliği etkilenir. Omurilik ve bacak sinirlerindeki etkilenme yanında bir de görme ile ilgili etkilenme olur ise karanlıkta dengesizlik çok daha belirgin olur. Bu durumu basitçe test etmek için ayakta dururken, hastadan gözlerini kapatmasını isteriz ve düşüp düşmediğini kontrol ederiz. Normalde düşmez. Etkilenme var ise ayakta duramaz. Bu işlemi yaparken hastayı tutabilecek kadar yakında oluruz ve düşmesine izin vermeyiz. Sizi bu denemeyi tek başınıza yapmamanız için uyarmalıyım. Zarar görebilirsiniz. Mutlaka sizi tutacak birisi olmalıdır.

Beyin etkilendiğinde de unutkanlık, kolay sinirlenme, dikkati toplayamama, şüphecilik, duyguların hızla değişkenlik göstermesi gibi durumlar ortaya çıkabilir. Bu yakınmalar içinde en çok unutkanlık olduğunda vitamin B12 eksikliği akla gelir. Bunun nedeni vitamin B12 eksikliğinin düzeltilebilir olması ve unutkanlık ile giden demans tablosunun ilerleyici ve insanı zor durumda bırakıcı olmasıdır. Diğer bulguların varlığı sırasında ise daha nadir olarak akla gelmektedir.

Ne zaman ve kimlerde hastalıkları akla gelmelidir? Neden önemlidir? Nasıl tanınır ve tedavi edilir?

Hastalık klinik bulguların varlığında, ileri yaştaki kişilerde ya da risk altında bulunan kişilerde - vejetaryen diyet ile beslenenlerde, mide barsak sistemi ameliyatı ile bu bölgeleri alınanlarda, ekonomik olarak et ve et ürünlerini yeterince tüketemeyenler de - akla gelmelidir. Akla gelmesi özellikle önemlidir, çünkü tedavi ile düzelebilir hastalıklara yol açan bir eksikliktir.

Kan testi ile vitamin B12 seviyesine bakmak mümkündür. Bazen günlük pratikte baktığımız testler ile tanı konamayabilir. Bu durumda ileri incelemeler yapılır. Tedavi ise basitçe vitamin B12 alımını arttırmaktan geçer. Mide - barsak sistemi sağlam ise ağız yolu, sağlam değil ise de kas içine iğne yapılmak yolu ile eksiklik giderilir. Tedavi uzun sürelidir.



Yazarın Tüm Yazıları

Yaşlılık ve sağlıklı yaşam

22 Mart 2014, Cumartesi

Serebellar hemoraji - Beyincik kanaması

15 Mart 2014, Cumartesi

Damar iltihaplanması - Vaskülit

8 Mart 2014, Cumartesi

Behçet Hastalığı

1 Mart 2014, Cumartesi

Beyin ölümü

22 Şubat 2014, Cumartesi

İnsan sağlığı ve bilgi üretimi

15 Şubat 2014, Cumartesi

Apraksi - Hareketin yapılamaması

8 Şubat 2014, Cumartesi

Spinoserebellar ataksi

25 Ocak 2014, Cumartesi

Epilepsi ve cerrahisi

18 Ocak 2014, Cumartesi

Servikal spondilotik myelopati

11 Ocak 2014, Cumartesi

Temporal arteritis

5 Ocak 2014, Pazar

Kapı - Duvar

28 Aralık 2013, Cumartesi

Göz felci (Gözde hareket kaybı)

21 Aralık 2013, Cumartesi

Paraneoplastik sendrom

14 Aralık 2013, Cumartesi

Düşük el (Radiyal sinir felci)

7 Aralık 2013, Cumartesi

Status Epileptikus (Nöbet fırtınası)

30 Kasım 2013, Cumartesi

Beynin sağ ve sol yarısı

23 Kasım 2013, Cumartesi

Beyin tümörü ve nöbet geçirme

16 Kasım 2013, Cumartesi

Progressif Supranükleer paralizi (PSP)

9 Kasım 2013, Cumartesi

Hekimlikte hastalığı tanıma ve zaman

2 Kasım 2013, Cumartesi

Normal basınçlı hidrosefali (Beynin su toplaması)

26 Ekim 2013, Cumartesi

Brakial pleksus yapısı ve etkilenmesi

19 Ekim 2013, Cumartesi

Ben Multipl Skleroz (MS) hastası mıyım?

12 Ekim 2013, Cumartesi

İlaçlar ve vücudumuz

5 Ekim 2013, Cumartesi

Arteriovenözmalformasyon (Damar yumağı)

28 Eylül 2013, Cumartesi

Beyin ve beyin zarlarının iltihaplanması

18 Eylül 2013, Çarşamba

Davranışlar ve sağlığımız

14 Eylül 2013, Cumartesi

Göz hareketleri ve bozuklukları

7 Eylül 2013, Cumartesi

Yürümede bozulma

31 Ağustos 2013, Cumartesi

Dirsekte sinir sıkışması - Kubital Tünel Sendromu

24 Ağustos 2013, Cumartesi

Göz kapağı düşmesi - Blefaroptozis

17 Ağustos 2013, Cumartesi

Siyatik sinir etkilenmesi

3 Ağustos 2013, Cumartesi

Pozisyon değişmesi ile ortaya çıkan baş dönmesi - BPPV

23 Temmuz 2013, Salı

Sıcaklık, ısı ve bedenimiz

20 Temmuz 2013, Cumartesi

Damar sertliği - Ateroskleroz

13 Temmuz 2013, Cumartesi

Uyku ve baş ağrısı

6 Temmuz 2013, Cumartesi

Sinir çalışma bozukluğu - Periferik Nöropati

29 Haziran 2013, Cumartesi

Beyin çalışmasının yetmezliği - Deliryum

22 Haziran 2013, Cumartesi

Yutma bozukluğu - Disfaji

15 Haziran 2013, Cumartesi

Hipokalsemi - Kalsiyum düşüklüğü

7 Haziran 2013, Cuma

Geçici Bellek Kaybı

31 Mayıs 2013, Cuma

Ortostatik hipotansiyon

24 Mayıs 2013, Cuma

Kulak çınlaması - Tinnitus

17 Mayıs 2013, Cuma

Kore - Sydenham koresi

11 Mayıs 2013, Cumartesi

Vitamin B12 ve sinir sistemi

3 Mayıs 2013, Cuma

Doğa, vücudumuz ve enerji dönüşümleri

27 Nisan 2013, Cumartesi

Uykudaki davranış bozuklukları - Parasomniler

20 Nisan 2013, Cumartesi

Amyotrofik Lateral Skleroz - ALS

13 Nisan 2013, Cumartesi

Beynimiz ve yaşlanma

6 Nisan 2013, Cumartesi

Myelopati - Omurilik etkilenmesi 2

30 Mart 2013, Cumartesi

Myelopati - Omurilik etkilenmesi - 1

23 Mart 2013, Cumartesi

Akut distoni - İlaç ile ortaya çıkan kasılma durumu

16 Mart 2013, Cumartesi

Hemifasiyal spazm

9 Mart 2013, Cumartesi

Nefati Kıylıoğlu

2 Mart 2013, Cumartesi

Ağrı - Beş duyunun cezalandırıcısı

23 Şubat 2013, Cumartesi

Demans - Bunama hastalığı

9 Şubat 2013, Cumartesi

Yalancı tümör sendromu (Pseudotumor cerebri)

2 Şubat 2013, Cumartesi

Karotis damarı daralması - Şah damarı darlığı

26 Ocak 2013, Cumartesi

Uykusuzluk - İnsomni

19 Ocak 2013, Cumartesi

Parkinson hastalığı ve cerrahi tedavisi

12 Ocak 2013, Cumartesi

Bel ağrısı

5 Ocak 2013, Cumartesi

Uykuda nefes durması - Horlama (Obstrüktif Uyku Apnesi Sendromu)

28 Aralık 2012, Cuma