Takip Et

SON DAKİKA

Prof. Dr. Nefati KIYLIOĞLU

Ağrı - Beş duyunun cezalandırıcısı

23 Şubat 2013, Cumartesi

     

- O an gelecek diye ödüm kopuyor doktor bey! Uykusuz kalıyor, endişe duyuyor, huzursuz yaşıyorum. Yorgunluktan tükendim. Ağrı ile mücadele edip, hayata tutunmaya çalışmaktan sıkıldım. Lütfen bir yardım eli uzatın...


Ağrı nedir? Niye ağrı olur?

Ağrı hoşa gitmeyen duyumların hissedilmesi durumudur. Vücudun dokuları gerçekten bir zarar gördüğünde ya da zarar görme olasılığı olduğu anda ortaya çıkar. Güzeli işitme, görme, güzelin tadına bakma, koklama, güzele dokunmayı hisseden beş duyu öğeleri haz ve zevki insana yaşatırken, ağrı duyusuna da uyarma - haber verme görevi kalmıştır. Erken tedbir ve koruma ile zarar en az konumda iken tedbir alma imkanı sağlar. Diğer bütün duyular gibi ağrı da deride ağrıyı duyan yapılardan kalkan bilgilerin, sinirler ve omurilik yolu ile beyine ulaşması ile hissedilir. Beş duyunun diğer öğelerinde olduğu gibi bilgiyi alan, değerlendiren, ona uygun yanıt oluşturan yapı bizim beyinimizdir.

Kaç tür ağrı vardır? Nasıl oluşur ve ne ile tedavi edilir?

Ağrı ani başlayan veya devamlı olan -kronik- ağrı diye iki gruba ayrılabilir. Ani ağrı için sinir uçlarında bulunan ve ağrı duyusunu alan yapıların uyarılması gerekir. Uyarılma genellikle ezilme, kesilme, yanma ya da bir cismin batması gibi bir olayın sonucu olarak olur. Ağrının olduğu yerde gözle görünen bir değişme - kızarıklık, morarma, kanama, şişlik, sıcaklık artışı - olur. Uyarılmış sinirler bu bilgileri sadece taşır ve beyinin algılamasına yardım eder. Sinirlerin ya da beyinin bir suçu burada yoktur. Suçlu gözle görülebilir ve elle tutulabilir konumdadır. Ağrı kesici olarak bilinen ilaçlar bu gibi durumlarda fayda gösterir.

Kronik ağrı ise ya bir bölgeye ait ya da tüm vücudu ilgilendirir şekilde olur. Ezilme - kesilme gibi bir neden yoktur. Sinirlerin taşıdığı normal bilgililer örneğin dokunma bilgisi beyinde ağrı olarak yorumlanır. Suçlu ise sinirler, omurilik ya da beyinde ortaya çıkmış değişmelerdir. Bu değişmeler elle tutulmaz ve gözle görülmezler. Ağrı kesici ilaçların da bir faydası olmaz, çünkü ağrı kesici ilaçların keseceği bir ağrı yoktur. Beyinde ağrı algısını değiştiren, antiepileptik, antidepressan özellikteki ilaçlar faydalıdır. Bu ilaçlar da yetmediğinde beyni uyuşturan narkotik analjezik - uyuşturucu niteliğindeki ağrı kesiciler dediğimiz ilaçlara baş vurmak gerekebilir. Bu tür ilaçların bağımlılık yapma özellikleri ise kullanım alanlarını kısıtlar.

Ani başlayan ağrı ile kronik ağrıya yaklaşımda nasıl farklılık vardır?

Ani başlayan ağrı habercidir. Sebebini bulmak gerekir. Örneğin karın ağrısı olduğunda ağrı kesilmez, hasta izlenir, apandisit mi? diye bakılır. Sebep belli olduğunda ya da ağrı kronik hale gelmiş ise mümkün olan en kısa sürede ağrıyı kesmek uygun olur. Kronik ağrıda ortaya çıkan omurilik veya beyindeki kimyasal ve yapısal değişmeler ile ortada ağrı oluşturacak bir neden yok iken bile ağrı hissi vardır. Dokunmak şiddetli ağrı ile sonuçlanabilir.

Kanser ağrısı nedir? Farklı mıdır?

Kanser ölmesi gereken hücrelerin ölümsüz olması ile ortaya çıkan bir durumdur. Yer kaplama ve etrafa baskı yapma ile sinirleri gererek ya da sinir dokusunun etrafını sarıp onu sıkıştırarak, geçmeyen - şiddetli ağrılara yol açar. Damar yolu ile ya da beyin omurilik sıvısı yolu ile verilen narkotik analjezikler tedavide kullanılır ve beynin ağrı algısı engellenir.

Ağrı başka hangi bulgular ile birliktedir? Ağrı olduğunda ne yapmak gerekir? Kime gitmeliyim?

Şiddetli ve sürekli ağrı insan ruhunu bozar. Günlük yaşamın normal ritmi bozulduğunda dinlenememe, uykusuzluk, moral bozukluğu gibi durumlar görülür. Yaşamdan alınan zevk azalır, yaşam kalitesi bozulur. İlaç tedavisi yanı sıra psikolojik ve sosyal desteğe ihtiyaç duyulur.

Ağrı bir habercidir. Bu asla unutulmamalıdır. Haberin nereden geldiği ve ne önemde olduğu mutlaka ortaya çıkarılmalıdır. Sadece şikayete odaklanmak, hastaya bir bütün olarak görmeyi engelleyebilir. Ağrı ile ilgilenirken, ciddi sonuçları olan bir hastalık fark edilmeyebilir. Bu nedenle ağrı hangi sistemi ilgilendiriyor ise o sistem ile ilişkili uzmanlık alanındaki hekime gitmek uygun bir davranış olacaktır. Örneğin baş-yüz-boyun-sırt ve bel ağrıları için Nöroloji doktoruna, karın ağrısı için ise genel cerrahi doktoruna gitmek uygun olan davranışlar olacaktır.



Yazarın Tüm Yazıları

Yaşlılık ve sağlıklı yaşam

22 Mart 2014, Cumartesi

Serebellar hemoraji - Beyincik kanaması

15 Mart 2014, Cumartesi

Damar iltihaplanması - Vaskülit

8 Mart 2014, Cumartesi

Behçet Hastalığı

1 Mart 2014, Cumartesi

Beyin ölümü

22 Şubat 2014, Cumartesi

İnsan sağlığı ve bilgi üretimi

15 Şubat 2014, Cumartesi

Apraksi - Hareketin yapılamaması

8 Şubat 2014, Cumartesi

Spinoserebellar ataksi

25 Ocak 2014, Cumartesi

Epilepsi ve cerrahisi

18 Ocak 2014, Cumartesi

Servikal spondilotik myelopati

11 Ocak 2014, Cumartesi

Temporal arteritis

5 Ocak 2014, Pazar

Kapı - Duvar

28 Aralık 2013, Cumartesi

Göz felci (Gözde hareket kaybı)

21 Aralık 2013, Cumartesi

Paraneoplastik sendrom

14 Aralık 2013, Cumartesi

Düşük el (Radiyal sinir felci)

7 Aralık 2013, Cumartesi

Status Epileptikus (Nöbet fırtınası)

30 Kasım 2013, Cumartesi

Beynin sağ ve sol yarısı

23 Kasım 2013, Cumartesi

Beyin tümörü ve nöbet geçirme

16 Kasım 2013, Cumartesi

Progressif Supranükleer paralizi (PSP)

9 Kasım 2013, Cumartesi

Hekimlikte hastalığı tanıma ve zaman

2 Kasım 2013, Cumartesi

Normal basınçlı hidrosefali (Beynin su toplaması)

26 Ekim 2013, Cumartesi

Brakial pleksus yapısı ve etkilenmesi

19 Ekim 2013, Cumartesi

Ben Multipl Skleroz (MS) hastası mıyım?

12 Ekim 2013, Cumartesi

İlaçlar ve vücudumuz

5 Ekim 2013, Cumartesi

Arteriovenözmalformasyon (Damar yumağı)

28 Eylül 2013, Cumartesi

Beyin ve beyin zarlarının iltihaplanması

18 Eylül 2013, Çarşamba

Davranışlar ve sağlığımız

14 Eylül 2013, Cumartesi

Göz hareketleri ve bozuklukları

7 Eylül 2013, Cumartesi

Yürümede bozulma

31 Ağustos 2013, Cumartesi

Dirsekte sinir sıkışması - Kubital Tünel Sendromu

24 Ağustos 2013, Cumartesi

Göz kapağı düşmesi - Blefaroptozis

17 Ağustos 2013, Cumartesi

Siyatik sinir etkilenmesi

3 Ağustos 2013, Cumartesi

Pozisyon değişmesi ile ortaya çıkan baş dönmesi - BPPV

23 Temmuz 2013, Salı

Sıcaklık, ısı ve bedenimiz

20 Temmuz 2013, Cumartesi

Damar sertliği - Ateroskleroz

13 Temmuz 2013, Cumartesi

Uyku ve baş ağrısı

6 Temmuz 2013, Cumartesi

Sinir çalışma bozukluğu - Periferik Nöropati

29 Haziran 2013, Cumartesi

Beyin çalışmasının yetmezliği - Deliryum

22 Haziran 2013, Cumartesi

Yutma bozukluğu - Disfaji

15 Haziran 2013, Cumartesi

Hipokalsemi - Kalsiyum düşüklüğü

7 Haziran 2013, Cuma

Geçici Bellek Kaybı

31 Mayıs 2013, Cuma

Ortostatik hipotansiyon

24 Mayıs 2013, Cuma

Kulak çınlaması - Tinnitus

17 Mayıs 2013, Cuma

Kore - Sydenham koresi

11 Mayıs 2013, Cumartesi

Vitamin B12 ve sinir sistemi

3 Mayıs 2013, Cuma

Doğa, vücudumuz ve enerji dönüşümleri

27 Nisan 2013, Cumartesi

Uykudaki davranış bozuklukları - Parasomniler

20 Nisan 2013, Cumartesi

Amyotrofik Lateral Skleroz - ALS

13 Nisan 2013, Cumartesi

Beynimiz ve yaşlanma

6 Nisan 2013, Cumartesi

Myelopati - Omurilik etkilenmesi 2

30 Mart 2013, Cumartesi

Myelopati - Omurilik etkilenmesi - 1

23 Mart 2013, Cumartesi

Akut distoni - İlaç ile ortaya çıkan kasılma durumu

16 Mart 2013, Cumartesi

Hemifasiyal spazm

9 Mart 2013, Cumartesi

Nefati Kıylıoğlu

2 Mart 2013, Cumartesi

Ağrı - Beş duyunun cezalandırıcısı

23 Şubat 2013, Cumartesi

Demans - Bunama hastalığı

9 Şubat 2013, Cumartesi

Yalancı tümör sendromu (Pseudotumor cerebri)

2 Şubat 2013, Cumartesi

Karotis damarı daralması - Şah damarı darlığı

26 Ocak 2013, Cumartesi

Uykusuzluk - İnsomni

19 Ocak 2013, Cumartesi

Parkinson hastalığı ve cerrahi tedavisi

12 Ocak 2013, Cumartesi

Bel ağrısı

5 Ocak 2013, Cumartesi

Uykuda nefes durması - Horlama (Obstrüktif Uyku Apnesi Sendromu)

28 Aralık 2012, Cuma