Düzeltme İmi Üzerine Bir Yazı (^)
29 Ağustos 2014, CumaTweet |
“Düzeltme imi (şapka) kaldırıldı” tarzında şehir efsanesi gibi yalan yanlış bilgiler, son zamanlarda yine gün yüzüne çıkarıldı. Türk Dil Kurumu (TDK) hiçbir zaman düzeltme imini kaldırmadı. Yalnız, biraz tasarrufa gitti.
Düzeltme İmini Niçin Kullanırız?
Karışabilecek sözcükleri birbirinden ayırmak için kullanırız:
kar-kâr, hala-hâlâ, âşık-aşık, ama-âma, katil- kâtil, adem-âdem,dahi- dâhi vb. Hatta Müjdat Gezen Cumhuriyet’te “Şapkamı isterim” diye bir yazı yazmıştı. Verdiği örnek herkesi güldüren cinsten şöyle diyor Gezen: “Karım ile kârım birbirine karışıyor.”
Yaygın bir yanlışı ortadan kaldırmak için Yazım Kılavuzu’ndaki kuralı vermek istiyorum. Kural şöyle diyor; Arapça, Farsça kökenli sözcüklerde /k/, /g/ ünsüzlerinden sonra gelen /a/ ve /u/ ünlüleri üzerlerine düzeltme imi konulacağı (dükkân, kâğıt, kâfir, rüzgâr Elâzığ) Eskiden /L/ ünsüzünden sonra da düzeltme imi kullanıyorduk ama o kural artık değişti: Arapça, Farsça ve Batı kaynaklı sözcüklerde /l/ ünsüzünden sonra gelen /a/ ve /u/ ünlüleri üzerine düzeltme imi konmaz: lakin, selam, üslup, klasik, lastik, plan, lale, plaj.
Sonuç olarak, Atatürk’ün kurduğu Türk Dil Kurumu, Yazım Kılavuzu’ndan “şapka” denilen düzeltme imini hiçbir zaman kaldırmadı.